وضعیت جنین برای زایمان، بهترین حالتش چجوریه؟

بهترین وضعیت جنین (OFP) یا (Optimal Fetal Positioning) فرضیه‌ای است که از سوی دو نرس ماما، جین ساتون و پائولین اسکات، ارائه شده است. آنها دریافتند که در هفته های انتهایی بارداری وضعیت و حرکات مادر می‌تواند بر وضعیت قرار گرفتن جنین در رحم او تاثیر گذارد. گاهی زایمان‌های طولانی‌تر و سخت‌تر و حتی سزارین از وضعیت نادرست جنین ناشی می‌شود که عبور سر جنین را از ناحیه لگنی دشوارتر می‌سازد.

گاه پزشک تشخیص به زایمان سزارین می‌دهد، زیرا یا بچه زیاد بزرگ است یا ناحیه لگنی بسیار کوچک، ولی حقیقت این است که بچه در موقعیت نادرستی قرار دارد.

اهمیت بهترین وضعیت قرار گیری جنین در رحم

ایجاد شرایطی برای دستیابی به بهترین وضعیت قرار گیری جنین در رحم می‌تواند به مادر و فرزند در زایمانی راحت‌تر کمک کند.

کمال مطلوب این‌ است که بچه طوری قرار گرفته باشد که هرچه ساده‌تر از میان ناحیه لگن مادر عبور کند. برای قرار گرفتن در چنین حالتی، سر بچه باید به سمت پایین، صورتش رو به پشت ( باسن) مادر و پشت او چسبیده به یک سمت از شکم مادر باشد.

این وضعیت، بهترین وضعیت براى شروع زایمان است .در این حالت قسمت کوچکتر سر اول وارد دهانه رحم می‌شود، سر بچه به سادگی خم می‌شود و هنگام خارج شدن از کانال زایمان چانه جنین به سینه او می‌چسبد. این وضعیت (صورت بچه رو به پشت مادر) را پشت سر بچه در جلوی شکم OA یا shorthand می‌گویند.

تاثیر وضعیت های مختلف جنین در رحم بر پروسه زایمان

جنین در حالت صورت به سمت شکم (قسمت شرمگاهی) و پشت سرش در عقب شکم (OP یا occiput posterior) چندان مطلوب نیست. مادرانی که وضعیت جنینشان به این صورت است معمولاً زایمان طولانی تر و دردناک تری را تجربه میکنند چون جنین باید در طول زایمان بچرخد تا در وضعیت درست قرار بگیرد. سر بچه هایی که به این صورت قرار گرفته اند معمولا قبل از شروع زایمان وارد حفره لگنی نمیشود، زایمان دیر تر شروع میشود و ممکن است زایمان تاخیری باشد و احتمالاً مادر انقباضات کاذب دردناک تر و طولانی تری را تجربه کند و هنگام انقباضات فشار زیادی روی مثانه حس کند، زیرا جنین هنگام ورود به ناحیه لگنی سعى دارد خود را بچرخاند. البته گاهی وضعیت جفت (در جلو یا پایین) نیز می‌تواند علت رو به جلو قرار داشتن صورت بچه باشد.

روش تشخیص وضعیت جنین در رحم

زمانی‌که صورت فرزندتان به سمت پشت بدن شما قرار داشته باشد، معمولاً پهلوهای شکم نرم و لگدهایی را زیر قفسه سینه خود احساس می‌کنید. وقتی صورت جنین رو به جلوی بدن شماست، احتمالاً شکمتان تخت‌تر به نظر می رسد و لگدهایی را به میانه شکم‌ خود احساس می کنید. همچنین ممکن است پیرامون ناف شما بیشتر به سمت داخل فرورفته باشد.

چگونه از قرار گرفتن جنین در وضعیت صورت به سمت جلو (وضعیت OP) پیشگیری کنم؟

چون پشت و کمر بچه سنگین‌تر است همیشه بر اثر نیروى جاذبه زمین به سمت پایین‌ترین قسمت بدن مادر حرکت می‌کند. بنابراین اگر هنگام نشستن روی صندلی برای طولانی مدت به سمت جلو خم شویم کمر جنین به سمت جلو می چرخد و جنین در وضعیت صحیح قرار می‌گیرد. اگر هنگام نشستن بر روی مبل لم دهید جنین به سمت عقب می‌چرخد و در وضعیت نا مناسب قرار می‌گیرد.

بنابراین از وضعیت‌هایی که جنین را با شکم شما رو در رو می‌سازد، دوری کنید.

توجه داشته باشید که در هنگام نشستن لگن پایین تر از زانوها قرا گیرد. موقع نشستن روی مبل لم ندهید. به صورت صاف بنشینید و به عقب لم ندهید. پشتی صندلی ماشین را به صورت عمودی در اوردید و یک کوسن زیر باسنتان بگذارید تا لگن پاینتر از زانوها قرار نگیرد. در هفته های پایانی بارداری بهترین وضعیت نشستن ، نشستن بر عکس روی یک صندلی غذا خوری و تکیه دادن برعکس به پشت صندلیست.

اگر متوجه شدید که سر جنین به سمت شکم شما قرار دارد، بهترین کار این است که مانع از وارد شدن بیشتر سر جنین به لگن شوید تا جنین در موقعیت مناسب قرار گیرد. چمباتمه نزنید، دست و پا رفتن به آزاد شدن سر جنین از لگن کمک می‌کند.