مشکلات دوران شیردهی، آیا طبیعی هستند؟

بر خلاف تصور، شقاق (ترک) و خونریزی پستان از عوارض نرمال شیردهی نیستند. شیردهی نباید توام با درد باشد. اگر در حین شیردهی درد احساس می‌کنید مساله‌ای در شیردهی شما به کودک وجود دارد که باید در اسرع وقت حل شود. اگر پستان‌های شما شروع به خونریزی یا ترک خوردن کرده هر چه زودتر با پزشک خود صحبت نمایید. حتما باید مساله شناسایی و حل شود تا شیردهی برای شما تبدیل به یک عمل لذت‌بخش شود.

علت خونریزی یا شقاق نوک پستان در شیردهی چیست؟
عامل اصلی خونریزی یا ترک پستان، سینه گرفتن نامناسب نوزاد است که می‌تواند باعث درد شدیدی در نوک سینه شود. فراگیری شیوه مناسب سینه گرفتن نوزاد راه مناسبی برای درمان شقاق یا خونریزی نوک پستان است. گاهی تنها تغییر کوچکی در وضعیت شیردهی می‌تواند نتایج بسیار مناسبی داشته باشد.
استفاده نامناسب از شیردوش می‌تواند باعث آسیب و درد در نوک پستان شود. بعضی از خانم‌ها به اشتباه میزان مکش شیردوش را بیش از حد افزایش می‌دهند. ضمنا فلنج بعضی از شیردوش‌ها هم خیلی کوچک است. حتما از پزشک یا مشاور شیردهی بخواهید در خصوص نحوه صحیح استفاده از شیردوش و انتخاب شیردوش به شما توضیح بدهد.
اگر نوزاد دچار برفک دهان باشد ممکن است عفونت قارچی به مادر منتقل شده و باعث درد و آسیب به نوک پستان شود. علائم برفک مادران شیرده، نوک پستان دچار خارش، قرمز، درخشنده و درد شدیدی است که در حین و بعد از شیردهی در پستان پخش می‌شود.
ممکن است نوک پستان به دلیل خشکی پوست یا اکزما ترک خورده و خونریزی کند. علائم اکزما حالت قرمز و شوره مانند پوست است که ممکن است با درد و خارش همراه شود. اگر احتمال می‌دهید دچار اکزما شده‌اید با متخصص پوست مشورت نمایید.
احتمال دیگر آن است که کودک الکن باشد. به عبارت دیگر، بافتی که زبان را به سطح دهان متصل می‌کند کوتاه بوده یا اتصال آن به جلوی دهان خیلی بلند است. در این صورت، نوک پستان دردناک می‌شود اما این بیماری با یک جراحی کوچک قابل حل است. پزشک اطفال باید کودک را معاینه نماید تا مطمئن شود بچه دچار این عارضه نباشد.

برای درمان خونریزی یا ترک نوک پستان چه کاری باید انجام داد؟
با پزشک خود در این مورد مشورت نمایید. او می‌تواند به خوبی شما را راهنمایی نماید. در ادامه چند اقدام مفید تشریح شده است. ممکن است همه این موارد برای کودک شما مناسب نباشد. پزشک باید نوع درمان را مشخص نماید:
در حین شیردهی
سینه گرفتن نوزاد را چک نمایید. بهترین پوزیشن شیردهی آن است که بیشتر هاله پستان که پایین نوک پستان قرار دارد در دهان کودک قرار بگیرد. یک راه برای انجام این کار آن است که نوک پستان را همراستا با بینی نوزاد قرار دهید به طوری که وقتی او دهان خود را برای شیر خوردن باز می‌کند پایین لثه او از پایه نوک پستان دور باشد.
پوزیشن‌های مختلف شیردهی را امتحان کنید. ممکن است کودک در وضعیتی خاص بهتر بتواند پستان بگیرد و این برای شما راحت‌تر باشد.
اگر یکی از پستان‌های شما آسیب دیده از پستان دیگر اول به او شیر بدهید. وقتی که کودک تقریبا سیر باشد آرام‌تر شیر می‌خورد و میزان آسیب او به پستان کمتر می‌شود.
قبل از شیردهی از کیسه سرد برای بی حس کردن ناحیه جراحت دیده استفاده کنید. سرما می‌تواند‌ درد را، به خصوص در ابتدای پستان گرفتن که میزان آسیب بیشتر است، تسکین دهد.
بعد از شیردهی
نوک پستان را به آرامی تمیز کنید. وقتی که نوک پستان ترک خورده یا دچار خونریزی شده است، بعد از شیردهی آنرا با آب تمیز کنید تا خطر عفونت کمتر شود. روزی یکبار با یک صابون غیر آنتی باکتریال و غیر معطر به آرامی تمیز کرده و با آب شستشو دهید. از الکل، لوسیون و عطر برای تمیز کردن نوک پستان استفاده نکنید.
از یک پماد آنتی باکتریال شقاق سینه استفاده کنید. اگر نوک پستان دچار زحم شده باشد پزشک احتمالا یک پماد آنتی باکتریال تجویز می‌کند.
از لانولین مخصوص مادران شیرده استفاده کنید. در صورت تایید پزشک، بعد از هر بار شیردهی، مقدار کمی از پماد بدون نسخه روی نوک پستان بمالید. با این کار درد کمتر شده و بهبود زخم نیز تسریع می‌شود. نیازی نیست قبل از شیردهی این پماد را از روی پستان پاک کنید.
از چسب زخم‌های هیدروژلی برای درمان زخم استفاده کنید. این پدها آرام‌بخش بوده و سرعت بهبود زخم را افزایش می‌دهند. قبل از استفاده از چسب هیدروژلی، هاله یا نوک پستان را لمس نکنید چون ممکن است باکتری‌های انگشتان زیر چسب حبس شوند. چسب هیدوژلی را زود به زود عوض نمایید.
از مسکن استفاده کنید. مصرف مسکن‌هایی مثل ایبوپروفن و استامینوفن 30 دقیقه قبل از شیردهی می‌تواند درد و روم را کم کند.
اگر شقاق یا خونریزی نوک پستان خیلی شما را اذیت میکند باید موقتا شیردهی به کودک را متوقف کرده و با استفاده از شیردوش بری کودک شیر جمع‌آوری کنید تا جراحت از بین برود. اگر بعد از گذشت ۲۴ ساعت هنوز هم زخم نوک پستان شما را اذیت می‌کند یا اگر دچار تب و ورم شده یا چرک عفونت مشاهده کردید حتما به پزشک خود اطلاع دهید. باکتری می‌تواند از طریق زخم باز داخل شده و باعث عفونتی مثل آماس غده‌های پستان شود.

آیا شقاق یا خونریزی پستان به نوزاد آسیب می‌رساند؟
خیر ترک یا خونریزی پستان به بچه آسیب نمی‌رساند. ممکن است او مقداری خون با شیر قورت دهد و شما آنرا در پوشک کثیف بچه مشاهده نمایید. اما این خون به بچه آسیب نمی‌رساند. اگر کودک نتواند به خوبی پستان بگیرد ممکن است میزان شیر دریافتی او به اندازه لازم نباشد.

در صورت داشتن ترک پستان، آیا می‌توان به شیردهی ادامه داد؟
وقتی که شروع به مداوای زخم و ترک نوک پستان می‌کیند باید به شیر دهی خود ادامه دهید. تا زمانی که درد نوک پستان خیلی شدید نشده باید به شیردهی ادامه دهید. در این حالت، می‌توانید برای حدود ۱ روز شیر خود را دوشیده و شیر را با استفاده از شیشه به کودک بدهید.