مصرف دارو در شیردهی، انواع موارد مجاز و غیر مجاز

مصرف دارو در دوران شیردهی گاهی می‌تواند برای نوزاد خطرساز باشد. برخی از خانم‌ها تصور می‌کنند بعد از دوران بارداری می‌توانند آزادانه هر نوع دارویی مصرف کنند و آسیبی برای فرزندشان وجود ندارد. لازم به ذکر است که مادران پس از زایمان همواره باید در مصرف موارد خوراکی احتیاط کنند؛ چرا که برخی داروها از طریق شیر مادر وارد بدن نوزاد می‌شوند و سلامت او را تحت تأثیر قرار می‌دهند. مصرف برخی داروها در شیردهی بلامانع و مصرف برخی دیگر خطرناک است. در ادامه به توضیح مصرف انواع داروها در این دوران پرداخته‌ایم. توصیه می‌شود برای درمان بیماری‌های روحی روانی به جای استفاده از داروهای اعتیاد آور از مشاوره روانشناس راهنمایی بگیرید. داروهای ضد افسردگی تأثیرات کوتاه‌مدت دارند و بعد از قطع مصرف علائم با شدت بیشتری بازمی‌گردند.

مصرف دارو در دوران شیردهی
هر نوع دارویی که توسط مادر مصرف می‌شود از طریق شیر او وارد بدن نوزاد می‌شود. به همین دلیل توجه به نوع دارو و میزان دوز مصرفی در دوران شیردهی از اهمیت بالایی برخوردار است. از مصرف خودسرانه‌ی داروها در دوران شیردهی بپرهیزید و قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
در برخی شرایط میزان تاثیر دارو بر نوزاد بسیار بیشتر است و باعث ایجاد مشکلات و اختلالاتی در نوزاد می‌شود؛ به طور مثال زمانی که کودک نارس است، مشکل کلیوی دارد و به صورت کلی در وضعیت ناپایداری قرار دارد، داروهای مصرفی توسط مادر می‌تواند به میزان زیادی خطرآفرین باشد.تأثیرات داروها در کودکانی که وضعیت سلامت پایداری دارند و سن آن‌ها بیشتر از 6 ماه است کم‌تر می‌شود. کودکان یک سال به بالا نیاز کم‌تری به شیر مادر دارند؛ به همین دلیل داروهای مصرفی توسط مادر کودک یک ساله را کم‌تر درگیر می‌کند.

داروهای مجاز
مصرف برخی از داروها مانند استامینوفن، ایبوپروفن، ناپروکسن، زفلوکونازول، میکونازول و کلوتریمازول، پنی‌سیلین سفالو سپورین، لوراتادین، فکسوفنادین، داروهای ضد بارداری پروژستین از قبیل مینی‌پیل، فاموتیدین، سایمتیدین و دوکوزات در دوران بارداری بلامانع است. با این وجود قبل از مصرف هر کدام از داروها پزشک خود را مطلع سازید. پزشک شرایط و وضعیت سلامتی را در شما و کودکتان بررسی می‌کند و طبق آن اجازه‌ی مصرف دارو را می‌دهد. مصرف خودسرانه‌ی داروها در دورا شیردهی عواقب زیانباری به همراه دارد. اگر در دوران شیردهی به بیماری‌ خاص و یا آنفولانزای ناگهانی مثل سرماخوردگی مبتلا شدید، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید تا طبق تجویز او از داروهایی که خطری برای نوزاد ندارند استفاده کنید.

مصرف داروهای ضدافسردگی
بسیاری از افراد در مواجهه با فشارهای روانی و به ویژه افسردگی به سراغ درمان‌‌های دارویی می‌روند. مادران شیرده ممکن است بر اثر مواجهه با چالش‌های نگهداری از فرزند و یا عوامل دیگر دچار افسردگی پس از زایمان شوند؛ داروهای ضد افسردگی مانند پاروکستین، سرترالین و فلووکسامین از جمله داروهایی هستند که مصرف آن‌ها در دوران شیردهی عوارض کمتری دارد. توجه داشته باشید که برخی از داروهای ضد افسردگی تأثیرات کوتاه‌مدت و عوارض خطرناکی را برای مادر و کودک شیرخواره به همراه دارند؛ به همین دلیل توصیه می‌کنیم برای درمان افسردگی در دوران شیردهی از روش‌های غیر دارویی استفاده کنید. در این زمینه می‌توانید به مقاله‌ی درمان افسردگی مراجعه کنید.

نکات مهم
_برای کاهش تأثیرات دارو در بدن نوزاد، بهتر است شیردهی قبل از مصرف دارو انجام شود و بعد از مصرف دارو نیز شیر از دو پستان دوشیده شده و دور ریخته شود.
_اگر روند درمان با داروی معینی موثر و موفقیت آمیز بود، توصیه می‌شود با مشورت پزشک فرایند مصرف دارو را در دوران شیردهی نیز ادامه دهید.
_اگر افسردگی خفیف داشته باشید می‌توانید با مشورت پزشک در دوران شیردهی، مصرف دارو را قطع کنید و یا از دوز پایین تر استفاده کنید.
_درصورتی که نوزاد شما وزن کمی دارد و یا نارس است، برای مصرف داروهای ضد افسردگی باید از دوز موثر و تعداد کم استفاده کنید.
_برای اینکه افسردگی خود را درمان کنید می‌توانید در کنار دارودرمانی از رفتار درمانی و مشاوره روانشناسی استفاده کنید.

داروهای غیر مجاز در دوران شیردهی
برخی از داروها به علت خطرناک بودن و ایجاد تاثیرات منفی بر نوزاد، غیر مجاز تلقی می‌شوند. مصرف داروهایی از جمله آمیدوران، داروهای ضد سرطان، کوکائین، داروهای پایین آورنده چربی خون، نمک‌های طلا، متامیزول (دیپیرون) و آسپیرین ممنوع بوده و مصرف آن‌ها در شیردهی توصیه نمی‌شود. در صورت لزوم پزشک داروهای جایگزین را برای شما تجویز می‌کند. همچنین برخی داروهایی که برای درمان بیماری‌های روحی روانی تجویز می‌شوند در دوران شیردهی غیرمجازند. برخی از این داروها در زیر آورده شده.

داروهای اعصاب و روان
برخی از داروهایی که برای درمان بیماری‌های روانی مانند اسکیزوفرنی، افسردگی، پارکینسون و ... مورد مصرف قرار می‌گیرند، در دوران شیردهی آسیب‌زا هستند. به همین دلیل باید به پزشک مراجعه کنید. در چنین مواقعی پزشک دوز پایین‌تر داروها و یا قرص‌های جایگزین را تجویز می‌کند. لورازپام، اگزازپام، سیتالوپرام، دوکسپین، اسیتالوپرام، ونلافاکسین، لیتیوم، اتوسوکزوماید، فنوباربیتال، پریمیدون، آمانتادین و کلوزاپین از داروهای روانی هستند که مصرف آن‌ها در دوران بارداری ممنوع است.
یکی دیگر از قرص‌های روانی فلوکستین است که برای افسردگی و نگرانی شدید تجویز می‌شود؛ ممکن است پزشک آن‌ را تجویز کند ولی این قرص عوارضی برای نوزاد به دنبال دارد و باعث ایجاد قولنج، استفراغ، کم شدن وزن، کاهش خواب، زود رنجی، بی‌حالی و بهانه گیر شدن او می‌شود.
داروی نیترازپام نیز برای روان‌پریشی کاربرد دارد و در دوران بارداری فقط در صورتی که نیاز خیلی شدید باشد از این دارو استفاده می‌شود. در دوران شیردهی مصرف این دارو ممنوع است و در زمان مصرف باید از تغذیه نوزاد با شیر مادر جلوگیری شود، زیرا ممکن است باعث بی‌خوابی، اضطراب و ضعف در نوزاد شود.