درد کشیدن در زایمان طبیعی، ارزشش را دارد؟

ایسنا: توجه‌ ویژه‌ی دولت به این بخش حکایت از حساسیت دولت یازدهم در حوزه‌ی سلامت آحاد مردم و به‌ویژه دهک‌های پایین و کم درآمد جامعه دارد. در این میان اقدامات مطلوب و گسترده‌ی وزارت بهداشت در جهت بسط و گسترش زایمان‌های سالم و بی‌خطر، فراهم کردن تسهیلات لازم و رایگان برای زایمان‌های طبیعی در بیمارستان‌های دولتی، آگاهی‌بخشی به جامعه و گروه‌های هدف به انجام زایمان به روش طبیعی، آگاه‌سازی جامعه در خصوص عوارض زایمان به روش سزارین و همچنین فراهم کردن شرایط آسان، مطلوب و مناسب جهت انجام زایمان توانسته‌ است بر دستاورد‌های طرح تحول نظام سلامت در دو سال اخیر بیفزاید.

در این گزارش کوشیده‌ایم علاوه بر بیان بخشی از عوارض ناشی از زایمان به روش سزارین از سوی متخصصان و کارشناسان، درباره زایمان به روش طبیعی به عنوان یکی از شاخه‌های درخت پربار طرح تحول نظام سلامت، واکاوی کارشناسانه‌ای داشته باشیم.

سلامت زایمان به سلامت جسم، روح و روان مادر گره خورده است
یک متخصص زنان و زایمان معتقد است: با توجه به اینکه بارداری و زایمان به آمادگی‌های جسم، روح و روان قبل از بارداری جهت حفظ سلامت مادر و نوزاد نیاز دارد، از این‌رو باید بین تولد فرزندان فاصله مناسبی وجود داشته باشد که سلامت روح و جسم مادر و فرزند و به‌دنبال آن خانواده و جامعه حفظ شود.

دکتر «مژگان رحمانیان» گفت: جلوگیری از بارداری‌های ناخواسته که خانواده آمادگی پذیرش نوزاد را ندارد، مادرانی که به‌علت بیماری‌های زمینه‌ای نباید باردار شوند، مادرانی با سابقه سزارین باید بین بارداری‌ها فاصله مناسبی داشته باشند تا خطر پارگی رحم کاهش یابد و استفاده از خدمات فاصله‌گذاری بین بارداری‌ها و... در حفظ سلامت بسیار کمک‌کننده است، از این‌رو نیازسنجی به خدمات و تأمین وسایل پیشگیری در حفظ سلامت مادر و نوزاد و جامعه بسیار کمک‌کننده است.


زایمان طبیعی، تأمین‌کننده سلامت جسم، روح و روان مادر و نوزاد
وی با بیان اینکه انجام زایمان طبیعی باعث ارتباط سریع‌تر مادر و نوزاد می‌شود، ادامه داد: علاوه‌بر اینکه زایمان طبیعی از نظر تأمین سلامت جسم، روح و روان مادر و نوزاد بسیار مؤثر است. شیردهی در مادرانی که زایمان طبیعی داشتند بسیار موفق‌تر از مادرانی است که شیوه زایمان آنها سزارین است و در این صورت این موفقیت در شیردهی، تأمین‌کننده سلامت نوزادان است. همچنین زمان ترخیص مادران در زایمان طبیعی از بیمارستان زودتر از سزارین است.

عوارض سزارین و علل علمی زایمان به شیوه سزارین
این متخصص زنان و زایمان افزود: مادران حین زایمان به روش سزارین خون بیشتری از دست می‌دهند، همچنین احتمال نازایی، چسبندگی‌های داخلی و دردهای مزمن ناشی از آن، عفونت، نارسایی تنفسی نوزاد و افزایش ریسک بیماری‌های تنفسی، آمبولی ریه در مادر، در زایمان به شیوه‌ی سزارین بیشتر است.

رحمانیان تصریح کرد: نداشتن تناسب بین سر جنین با لگن مادر(بزرگتر بودن سر جنین نسبت به لگن مادر)، ضربان قلب غیرطبیعی جنین، نمایش غیرطبیعی مانند اینکه جنین در رحم عرضی قرار گرفته باشد، سابقه عمل جراحی روی رحم مادر مانند خارج کردن میوم یا سابقه‌ی ۲ بار سزارین پیشین، کنده شدن جفت و خونریزی‌های غیرطبیعی و شدید مادر در سه ماهه‌ی آخر بارداری که زایمان امکانپذیر نباشد، جفت سرراهی، بندناف سرراهی و... از علل علمی انجام زایمان به روش سزارین است.

وی همچنین پیشرفت نکردن زایمان را یکی دیگر از علل علمی زایمان به شیوه‌ی سزارین دانست و گفت: عدم پیشرفت زایمان به این معنا که دردهای واقعی و مناسب وجود دارد اما زایمان پیشرفت مطابق استاندارد ندارد، در مواردی هم باید بر اساس شرایط مادر و نوزاد تصمیم‌گیری کرد، مثل مواردی از نازایی(بسته به طول مدت و علت نازایی)، هم‌چنین برخی بیماری‌ها در مادر، مانند ایدز که زایمان طبیعی امکانپذیر نباشد نیز از علل علمی زایمان به شیوه‌ی سزارین است.

سزارین مانند همه اعمال جراحی عوارضی دارد
آمار مرگ مادران و نوزادان در زایمان به روش سزارین بیشتر است یک کارشناس امور مامایی دانشگاه علوم پزشکی سمنان نیز گفت: سزارین یک عمل جراحی بزرگ است و مانند همه‌ی اعمال جراحی عوارضی دارد. در مطالعات انجام شده بر روی آمارها نیز بیشتر مادران فوت شده به روش سزارین زایمان کرده‌اند اما این را هم باید در نظر داشت که عمل جراحی سزارین گاهی خود به‌علت در خطر قرار داشتن مادر انجام می‌شود و از همین رو علاوه بر عمل سزارین، خطر بالقوه موجود، تهدیدکننده‌ی حیات مادر است.

سزارین در سمنان پیش از اجرای طرح تحول سلامت زیاد بود
«فاطمه همتی» ادامه داد: آمار سزارین در سمنان پیش از اجرای طرح تحول نظام سلامت متأسفانه زیاد بوده است، اما خوشبختانه پس از اجرای طرح تحول شاهد کاهش چشمگیری در میزان سزارین بودیم، علت زیاد بودن میزان سزارین نیز مولتی فاکتوریال است که جنبه‌های مختلفی مانند علل اجتماعی - اقتصادی - فرهنگی و... دارد.


تبدیل «زایمان سزارین» به نماد زندگی مرفه
کارشناس امور مامایی دانشگاه علوم پزشکی سمنان افزود: هم‌اکنون یکی از علل افزایش زایمان‌های سزارین به تمایل شدید مادران به انجام این عمل برمی‌گردد و تمایل شدید مادران نیز به علل برخی باورهای نادرست مثل ترس از ایجاد صدمه به جنین در حین زایمان طبیعی و ترس از درد زایمان برمی‌گردد. همچنین متأسفانه امروزه زایمان سزارین به‌عنوان یک مُد و نماد سطح زندگی بالا در برخی زنان مطرح است و زایمان طبیعی را در حد و اندازه‌های خود نمی‌دانند. وی همچنین افزود: علاوه بر این‌ها، تمایل برخی از همکاران متخصص زنان و زایمان به انجام سزارین نیز یکی از علل افزایش انجام زایمان به این روش است.

همتی با بیان اینکه خوشبختانه با توجه به پیشرفت‌های علمی، تجهیزاتی و دارویی همچنین ارتقاء توانمندی‌های پرسنل، مرگ و میر نوزادان کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است، خاطرنشان کرد: امروزه الگوی مرگ و میر به سمت ناهنجاری‌ها، بیماری‌های مادرزادی، بسیار نارس‌ها و... رفته است، در حالی که پیش از این در نوزادان با وزن مناسب و با سن حاملگی مناسب هم مرگ و میر وجود داشت؛ به عبارتی هم‌اکنون بکارگیری پرستاران متبحر در بخش‌های مراقبت ویژه و نوزادان، تعدد متخصصان و فوق تخصص‌های نوزادان و همچنین وجود تجهیزات مناسب و به‌روز، مرگ و میر نوزادان را تا حد بسیار زیادی کاهش داده است.

این کارشناس امور مامایی دانشگاه علوم پزشکی سمنان، سطح سواد خانواده و بخصوص مادر، وضعیت اقتصادی و درآمد خانواده، حمایت‌های روحی روانی و معنوی خانواده و آگاهی تمام افراد خانواده را از عوامل مؤثر در مرگ و میر نوزادان دانست و گفت: در مجموع اجزای تأمین‌کننده‌ سلامت همچون زنجیر به هم مرتبط هستند و اختلال در هر کدام می‌تواند به اختلال در کارکرد کل سیستم منجر شود.

توجه همسران به مادران باردار، اختلالات روحی و روانی را کاهش می‌دهد
همتی ادامه داد: گاهی اوقات توجه نکردن همسر به مادر باردار به اختلال روحی روانی در مادر منجر می‌شود که خود می‌تواند منجر به بی‌اشتهایی یا عدم توجه مادر به وضع تغذیه خود شود و همین امر، تولد نوزاد کم وزن را به‌دنبال دارد که مستعد ابتلا به بیماری‌های مختلف خواهد بود؛ ضمن اینکه نوزاد با وزن کم، بیشتر نیازمند دریافت خدمات درمانی بستری و سرپایی می‌شود و هزینه‌ی بیشتری به سیستم بهداشتی درمانی تحمیل می‌کند؛ پس وضعیت مادر باید همه‌جانبه دیده شود.

خونریزی پس از زایمان، مهم‌ترین علل مرگ مادران باردار در سمنان
«محمدتقی فتحعلیان»، مدیر درمان دانشگاه علوم پزشکی سمنان نیز گفت: شاخص مرگ و میر مادران باردار از تعداد مرگ مادر در 100 هزار تولد زنده استخراج می‌شود، بنابراین شاخص مرگ و میر مادران بطور کشوری محاسبه می‌شود؛ ضمن اینکه خوشبختانه میزان مرگ و میر در ایران به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

وی مهمترین علل مرگ و میر مادران باردار در سمنان را خونریزی‌های پس از زایمان و بیماری‌های زمینه‌ای مادر دانست و گفت: در این خصوص در دانشگاه علوم پزشکی سمنان اقدامات گسترده‌ای در راستای پیشگیری از موارد قابل اجتناب مرگ مادران انجام شده است.

100 درصد زایمان‌ها در استان سمنان در بیمارستان انجام می‌شود
وی اظهار کرد: تقریباً ۱۰۰ درصد زایمان‌ها در استان سمنان در داخل بیمارستان انجام می‌شود که این بیانگر وضعیت خوب دسترسی به خدمات درمانی در استان و همچنین وضعیت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی است، البته در مواردی در خصوص برخی اتباع بیگانه مشکلاتی گاه دیده می‌شود که این موارد نیز بسیار اندک است.

همه‌ی هزینه‌های مربوط به انجام زایمان طبیعی رایگان است
مدیر درمان دانشگاه علوم پزشکی سمنان با بیان اینکه همه‌ی هزینه‌های مربوط به انجام زایمان طبیعی رایگان است، افزود: با توجه به طرح تحول نظام سلامت که هدف از اجرای آن کاهش هزینه‌های درمانی برای خانواده‌هاست افرادی که تحت پوشش بیمه اصلی(خدمات درمانی، تأمین اجتماعی، ارتش، کمیته امداد) هستند فقط باید درصد کمی از کل مبلغ هزینه را بپردازند که این مسأله در رابطه با زایمان طبیعی مستثنی است و کل هزینه‌های زایمان طبیعی رایگان است.