مدفوع هنگام زایمان طبیعی

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: ۲۸ سالمه و بچه دوم باردارم و الان هفته 36 هستم. واسه بچه اولم حین زایمان مدفوع کردم نمی خوام بازم این خاطره بد تکرار بشه. راهی هست که حین زایمان طبیعی با زور زدن مدفوع نیاد؟ ضمن اینکه زایمان سختی هم داشتم و سر بچم بزرگ بود و این بچم هم سرش بزرگ است.

پاسخ دکتر شیرین قاضی زاده، متخصص زنان و زایمان:
بروز این اتفاق، به این دلیل است که در زایمان قبلی به شما آمپول فشار تزریق شده است و چون این آمپول شانس دفع مدفوع را در زمان زایمان بیشتر می کند، می توانید از دکتر خود بخواهید که در زمان زایمان این آمپول به شما تزریق نشود و اگر دکتر تشخیص داد که شما نیازی به این آمپول ندارید، می توانید زایمان کنید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
شنیدن جمله‌هایی مانند «می‌تونی درد زایمان طبیعی رو تحمل کنی؟» یا «برای زایمان طبیعی باید اینقدر درد بکشی تا بچه‌ات بیاد!» باعث می‌شود بسیاری از خانم‌هایی که قرار است برای اولین‌بار زایمان کنند، از زایمان طبیعی بترسند و فراری باشند.
خیلی از آنها هم که قرار است با این روش زایمان کنند یا به آن راضی شده‌اند، امید‌شان به آمپول فشار است تا شاید روند زایمان را سریع‌تر و دردشان را کمتر کند.
در صورتی که بسیاری از محققان و متخصصان درباره دخالت در تحریک زایمان با روش‌های مصنوعی مانند داروی اکسی‌توسین (آمپول فشار) و عوارض آن هشدار داده‌اند.
به همین بهانه ما گزارشی از معایب ختم بارداری با روش‌های مصنوعی به‌ویژه آمپول فشار تهیه کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
هورمون اکسی‌توسین به‌طور طبیعی در بدن ما توسط غده هیپوتالاموس در مغز ساخته شده و در غده هیپوفیز ذخیره می‌شود. این هورمون نقش مهمی در ارتباط عاشقانه، تولید‌مثل جنسی و درد‌های قبل و بعد از زایمان دارد.

آمپول فشار در زایمان، چه عوارضی دارد؟
از این ماده به عنوان دارو هم استفاده می‌کنند و برای تحریک انقباضات رحمی، تحریک غدد ترشح شیر، متوقف‌کننده خونریزی‌های بعد از زایمان و بعد از خروج جفت،‌ سقط جنین ، سقط‌های فراموش شده و در حاملگی‌های پر‌خطر بعد از هفته ۳۱ حاملگی به کار می‌برند.
در زایمان طبیعی برای اینکه زودتر این روند به پایان برسد و یا برای پیشرفت زایمان از آمپول فشار استفاده می‌کنند.
گاهی روند زایمان کند و یا متوقف می‌شود که طبیعی است و ماما‌ها یا متخصصان در این مواقع مجبور به مداخله می‌شوند و حتی ممکن است کار به سزارین بکشد.
در زایمان طبیعی، دهانه رحم معمولا حدود 10 سانتی‌متر باز می‌شود تا نوزاد به دنیا بیاید. بنابر‌این هرچه زمان تولد طولانی‌تر شود،‌ مادر مجبور است درد بیشتری را تحمل کند که گاهی این زمان به 10 ساعت هم می‌رسد.
بنابر‌این پزشکان دست به کار می‌شوند و از آمپول فشار استفاده می‌کنند تا هم مادر کمتر درد بکشد و هم بچه زودتر به دنیا بیاید.
همچنین هنگامی از آمپول فشار و روش‌های مصنوعی در زایمان استفاده می‌کنند که از زمان تقریبی تولد نوزاد چند روزی گذشته باشد که این روش‌ها به دلیل آماده نبودن دهانه رحم و آماده نبودن بدن مادر ممکن است هم برای او و هم برای جنینش خطرناک باشد.

استفاده از آمپول فشار در بارداری چه عوارضی دارد؟
هورمون اکسی‌توسین به‌طور طبیعی در بدن ما توسط غده هیپوتالاموس در مغز ساخته شده و در غده هیپوفیز ذخیره می‌شود. این هورمون نقش مهمی در ارتباط عاشقانه، تولید‌مثل جنسی و درد‌های قبل و بعد از زایمان دارد.
از این ماده به عنوان دارو هم استفاده می‌کنند و برای تحریک انقباضات رحمی، تحریک غدد ترشح شیر، متوقف‌کننده خونریزی‌های بعد از زایمان و بعد از خروج جفت،‌ سقط جنین، سقط‌های فراموش شده و در حاملگی‌های پر‌خطر بعد از هفته 31 حاملگی به کار می‌برند.
در زایمان طبیعی برای اینکه زودتر این روند به پایان برسد و یا برای پیشرفت زایمان از آمپول فشار استفاده می‌کنند.
گاهی روند زایمان کند و یا متوقف می‌شود که طبیعی است و ماما‌ها یا متخصصان در این مواقع مجبور به مداخله می‌شوند و حتی ممکن است کار به سزارین بکشد.
در زایمان طبیعی ، دهانه رحم معمولا حدود ۱۰ سانتی‌متر باز می‌شود تا نوزاد به دنیا بیاید. بنابر‌این هرچه زمان تولد طولانی‌تر شود،‌ مادر مجبور است درد بیشتری را تحمل کند که گاهی این زمان به ۱۰ ساعت هم می‌رسد.
بنابر‌این پزشکان دست به کار می‌شوند و از آمپول فشار استفاده می‌کنند تا هم مادر کمتر درد بکشد و هم بچه زودتر به دنیا بیاید.
همچنین هنگامی از آمپول فشار و روش‌های مصنوعی در زایمان استفاده می‌کنند که از زمان تقریبی تولد نوزاد چند روزی گذشته باشد که این روش‌ها به دلیل آماده نبودن دهانه رحم و آماده نبودن بدن مادر ممکن است هم برای او و هم برای جنینش خطرناک باشد.

خطرات و عوارض ختم انتخابی زایمان

خطرات و عوارض ختم انتخابی زایمان عبارتند از:

۱) در مادران با زایمان اول

میزان سزارین در مادرانی که اولین زایمان خود را به دلخواه و در تاریخ معین به صورت مصنوعی با اینداکشن خاتمه می دهند، بیش از دو برابر است.

۲) در زنان با سابقه قبلی زایمان طبیعی

زنانی که در بارداری قبلی خود توسط اینداکشن زایمان طبیعی داشته اند، در بارداری فعلی شانس سزارین آنها ۵ برابر بیشتر از مادرانی است که در زایمان قبلی اینداکشن نشدند.
هزینه زایمان و عوارض و مرگ و میر نیز به همین ترتیب افزایش می یابد، ضمن آنکه خطر پارگی رحم در مادران چندزا با اینداکشن افزایش می یابد.

۳) اینداکشن و وضعیت رحم

اینداکشن سبب تحریک شدید انقباض های رحمی(طولانی شدن، شدت بیشتر و فاصله های کمتر بین انقباض های رحمی) می شود که این مساله می تواند سبب زجر جنین شود.
این گفته بدان معنی است که جنینی که قادر به تحمل انقباض های خود به خود رحم طی فرآیند دردهای زایمانی است، با ایجاد انقباض های شدید به وسیله اینداکشن و در نتیجه اختلال در کارکرد جفت، دچار زجر و دیسترس شده و مادر نیز درد بیشتری را تحمل می کند.

۴) مداخله های بدون اندیکاسیون

اینداکشن سبب ایجاد مداخله های دیگر نظیر تزریق رگی، کنترل و مانیتورینگ جنین و ماندن طولانی مدت در بستر می شود.

۵) پارگی مصنوعی کیسه آب

اصولاً پارگی مصنوعی کیسه آب به همراه اینداکشن انجام می شود که خود باعث خطرهایی همچون بیرون زدگی بند ناف (۵۰ درصد) و افزایش میزان عفونت پس از زایمان می شود.

۶) نیاز به روش های بی دردی

القای زایمانی سبب دردناک تر شدن روند زایمان شده و در نتیجه نیاز به بی حسی نخاعی و اپیدورال که می تواند برای مادر و جنین مخاطراتی را به همراه داشته باشد، بیشتر می شود.

۷) خونریزی پس از زایمان

رحمی که با استفاده از اکسی توسین طولانی مدت تحریک شده است پس از زایمان، جمع شدن و انقباض آن، دچار اختلال می شود؛ در نتیجه شلی رحم و خونریزی شدید بعد از زایمان رخ می دهد.
نتایج تحقیقات نشان داده که عمده مرگ مادران پس از زایمان به دلیل شلی و خونریزی رحم، در مادرانی بوده است که زایمان آنان به صورت مصنوعی شروع شده، یا برای تسریع زایمان در طولانی مدت از اکسی توسین استفاده شده یا زایمان به روش سزارین انجام شده است.
به طور کلی عوارض اکسی توسین شامل تحریک انقباض های رحمی که به سزارین بیشتر، فیتال دیسترس (زجر جنینی) منجر می شود و احتمال تولد نوزاد با وضعیت بد را دو برابر می کند؛ احتمال مشکلات خطیر مامایی برای مادر و نوزاد نظیر خونریزی پس از زایمان، زردی نوزادی، پارگی رحم، مسمومیت با آب صدمات مغزی یا مرگ نوزاد افزایش می یابد.

اینداکشن
طولانی شدن حاملگی تا بیش از ۴۲ هفته در زنان سالمی که حاملگی بدون عارضه را طی کرده اند، می تواند سبب افزایش مرگ و میر، عوارض قبل و پس از بارداری و مرده زایی شود که در چنین مواردی ختم حاملگی لازم است، ولی نه زودتر.
اینداکشن روتین در هفته ۴۱ حاملگی به طور جدی نفی شده است. ۴۱ هفته متوسط طول حاملگی در زنان نولی پار(شکم اول) است، این بدان معنی است که یک پنجم زنان، دارای حاملگی طبیعی بیش از ۴۱ هفته هستند، بنابراین اقدام به ختم حاملگی در زمان تاریخ احتمالی زایمان جایز نیست و باید با در نظر گرفتن نتایج ارزیابی جنین ۱۰ الی ۱۴ روز پس از تاریخ احتمالی به مادر فرصت داد تا خود به خود وارد فرآیند زایمان شود.
باید با توانمند کردن مادر طی کلاس های آمادگی دوران بارداری به وی و خانواده اش آموزش داد تا علایم زایمان را در خود تشخیص دهد و حال جنین خود را با کنترل صحیح ارزیابی کرده و روند زایمان خود را به کمک ماما یا پزشک خود طراحی کند. فراموش نکنیم که ۸۵ تا ۹۰ درصد تولدها می تواند به صورت طبیعی و بدون هرگونه خطری برای مادر و جنین انجام شود و تنها ۱۰تا ۱۵ درصد زایمان ها به اینداکشن یا خاتمه به روش سزارین نیاز دارند.
پس بیاییم با آموزش، توانمند کردن و تشویق و کمک به مادران برای زایمان طبیعی، ضمن کاهش هزینه ها، استرس، اضطراب، عوارض و مرگ و میر ناشی از جراحی و اینداکشن را به حداقل برسانیم تا کودکان و مادرانی سالم و با نشاط داشته باشیم.