مشکلات دوران شیردهی، فرورفتگی نوک پستان

یکی از مشکلاتی که برخی از تازه مادران با آن مواجه هستند، بیرون نیامدن سرسینه بعد از زایمان و در دوران شیردهی است. آگاهی نداشتن کافی مادر از روش های بیرون آوردن سرسینه، باعث می شود که به راحتی فرزند را از نعمت سالم و ضروری شیر مادر محروم کند و به شیشه شیر و شیرخشک رو آورد. خانم فیروزه روستا، کارشناس ارشد مامایی و مدرس کشوری آمادگی بارداری وزارت بهداشت اطلاعات لازم را در این زمینه با ما درمیان گذاشته اند.

فرورفتگی سینه بعد از زایمان
گروهی از مادران در دوران بارداری با فرورفتگی سینه مواجه هستند. چه توصیه ای برای این افراد دارید؟

در دوران بارداری سر پستان مادر شیرده ممکن است صاف یا فرورفته باشد اما این مادران نباید به خاطر حالت پستان هایشان نگران باشند زیرا بعد از زایمان با تغییرات هورمونی لازم حالت سر سینه ها درست خواهد شد.

چرا نوک سینه برخی مادران بعد از زایمان و در دوران شیردهی فرورفته است؟
به دلیل مسایل ژنتیکی. سر سینه اکثر افراد در اثر تحریک شدن کاملا بیرون می آید. اصلا به همین دلیل اطمینان می دهیم که مادران در صورت فرورفته بودن سر سینه در دوران بارداری نباید نگران شوند. بسیاری از مادران با این مشکل به ما مراجعه می کنند و تنها با کمی تحریک دست می بینیم نوک سینه کاملا بیرون می آید. در موارد نادر هم از روش های موجود کمک می گیریم.

فرورفتگی نوک سینه معمولا از روز چندم زایمان به حالت عادی می رسد؟
اگر مادری با این مشکل روبه رو است، ممکن است ۳ تا ۴ روز طول بکشد تا به تدریج نوک سینه بیرون بیاید که در این مواقع خاص توصیه می شود هرچقدر هم که شیر سینه کم باشد با شیشه به نوزاد شیر دهید تا کم کم این حالت مادر با قوی تر شدن فک نوزاد برطرف شود.

برخی مادران تصور می کنند که اگر شیر در سینه شان بماند برای بچه شان ذخیره می شود. آیا این عمل به عفونت سینه منجر نمی شود؟
مسلما یادآوری می کنم که اگر فرزندتان نمی تواند شیر بخورد حتما شیر را از سینه تان بدوشید. در غیر این صورت دچار احتقان پستان و آبسه خواهید شد که هر کدام عوارض خاص خود را دارند که گاهی مادر مجبور به جراحی هایی هم می شود. به همین دلیل است که به مادران باردار توصیه می کنیم حتما در کلاس های آموزش بارداری شرکت کنند تا با این باورهای غلط سلامت خود و نوزادشان را به خطر نیندازند. اگر نوک سینه خارج نشده باشد مادر باید خودش سینه هایش را بدوشد و به طرق مختلف به فرزندش بخوراند.

گویا در بازار هم ابزاری برای این گروه از مادران وجود دارد. درباره آنها توضیح می دهید؟
این وسیله محفظه ای شیشه ای است که به سینه مادر وصل می شود. لوله مویین این محفظه به دهان کودک وارد می شود و به این ترتیب با مکش های نوزاد سینه تحریک و شیر خارج می شود. مزیت این وسیله بیرون آمدن سر سینه و عادت نکردن کودک به شیشه است.

می گویند مکیدن پستان توسط شیرخوار، سبب بیرون آمدن سر آن می شود. این ادعا را قبول دارید؟
دقیقا مادران باید آموزش های لازم را ببینند تا شیر دادن به شیرخوار را درست انجام دهند به طوری که شیرخوار بخشی از نسج پستان که آن هاله قهوه ای رنگ است را در دهان بگیرد تا بتواند با ایجاد کشش در نوک پستان آن را از حالت فرورفتگی و چروکیدگی خارج کند. این نکته سالم لزوم آموزش صحیح به مادران را درباره کوچک ترین نکات نشان می دهد.

اگر کودک به هر دلیلی نتواند پستان را بمکد، مادر باید چه کند؟
گاهی شیرخوار ضعیف است و نمی تواند به درستی سینه را بمکد یا وزن پایینی دارد. در این مواقع توصیه می کنیم مادران به طرق مختلف خودشان به امر شیر خوردن نوزاد کمک کنند تا از نعمت شیر مادر محروم نشود. ماساژ و تحریک نوک پستان توسط مادر تا حدودی موثر است اما در اصل مکیدن سینه توسط خود شیرخوار باید انجام بگیرد زیرا این عمل تاثیرات روانی بسزایی هم برای طفل دارد.

عده ای از بزرگ تر ها به مادر باردار توصیه می کنند که در دوران بارداری سر سینه را مالش دهند و تحریک کنند تا از فرورفتگی نوک پستان بعد از زایمان پیشگیری شود. این توصیه را می پذیرید؟
به هیچ وجه. مکیدن یا مالش سر پستان در بارداری سبب ترشح هورمون و زایمان زودرس می شود.

بعد از زایمان چطور؟
بعد از زایمان اگر پستان مادر فرورفته است کودک بزرگ تر یا همسر می تواند سینه مادر را بمکد. این فرد باید ابتدا به دندان پزشک مراجعه کند تا از سلامت دهان و دندان او مطمئن شوید. به عبارتی باید ابتلا به عفونت دهانی در او رد شود.

روش های دیگری هم برای بیرون آوردن سر سینه وجود دارد؟
بله. مثلا استفاده از سرنگ پلاستیکی. در این روش بسته سرنگی تمیز مثلا سرنگ پلاستیکی ۵ سی سی را باز کرده و سوزن آن را کنار می گذاریم. سپس لوله باریکی که سوزن روی آن قرار می گیرد را می چینیم. سپس پیستون را از سرنگ درآورده و در طرف مقابلی که چیده ایم جا می اندازیم سپس ته سرنگ که محل قرارگیری پیستون بود را روی سینه مادر گذاشته، پیستون را می کشیم. این عمل با ایجاد فشار منفی مکشی را در نوک سینه مادر ایجاد می کند و نوک به سمت بیرون و جلو می آید.

در اکثر مواقع نوک پستان با مکیدن شیرخوار به حالت عادی درمی آید اما متاسفانه می بینیم اطرافیان مادر با نظرات متفاوت و تجربی خود مادر را سردرگم می کنند و مشکل بسیار ساده ای مثل این مورد را به یک بحران تبدیل می کنند در صورتی که خود مادر طی مدت۴ تا ۵ روز می تواند این مشکل را حل کند. با مراجعه به مطلب ۱۰ توصیه برای شیردهی موفق می توانید راهنمایی های خوبی برای شیردهی صحیح به نوزاد کسب کنید. خواندن این مطلب به ویژه به تازه مادران توصیه می شود.

آیا در داروخانه ها وسایلی برای بیرون کشیدن نوک سینه مادران وجود دارد؟
البته در بازار هم برخی فرم دهنده های سینه وجود دارد که ما رضایت زیادی از آنها نداریم اما بعضی مادرها از آنها نتیجه می گیرند و به راحتی از آنها استفاده می کنند.