بی حسی اپیدورال در زایمان طبیعی، کنترل درد
کسانی که دلشان می‌خواهد زایمان طبیعی داشته باشند اما از درد آن می‌ترسند می‌توانند با تزریق بیهوشی، زایمان بدون درد داشته باشند.
خیلی از خانم‌های باردار از روش‌های زایمان و بیهوشی فقط اسم زایمان طبیعی و سزارین به گوششان خورده و هیچ اطلاعی از جزئیات این روش‌ها ندارند. در حالی که بسیار مهم است خانم‌های باردار با انواع بیهوشی‌ها آشنا باشند و به توصیه پزشک‌شان یکی از این روش‌ها را انتخاب کنند. به همین دلیل ما در گفتگو با فاطمه سمامی، جراح ومتخصص زنان وزایمان دارای برد تخصصی، درباره انواع روش‌های بیهوشی زایمان از او پرسیدیم.
دکتر سمامی درباره بیهوشی‌های سزارین می‌گوید:« در سزارین دو نوع بیهوشی جنرال و بیهوشی ناحیه‌ای یا نخاعی داریم که بیهوشی ناحیه‌ای یا نخاعی به دو نوع اسپاینال یا اپیدورال می‌شود. بیهوشی جنرال به بیهوشی کامل می‌گویند اما در بیهوشی اسپاینال و اپیدورال، اعصابی را که به سمت زیر شکم می‌آیند، بی‌حس می‌کنند. تفاوت بین بیهوشی اسپاینال و اپیدورال در محل زدن آمپول بیهوشی است. برای خانم‌هایی که می‌خواهند زایمان سزارین داشته باشند، بیهوشی اسپاینال بهترین حالت امن و بی‌خطر است چون خیلی از عوارض بیهوشی عمومی را ندارد.»
دکتر سمامی سردرد را از عوارض بیهوشی اسپاینال می‌داند و درباره آن توضیح می‌دهد:«این سردرد به دلیل سوراخ شدن مننژ (پرده مغزی-نخاعی) در هنگام تزریق ماده بیهوشی رخ می‌دهد. به این صورت که در هنگام تزریق ماده بیهوشی، مقداری از این مایع مغزی-نخاعی را می‌کشند و بر اثر این عمل در اعضای حساس به درد دستگاه عصبی مرکزی، کشش ایجاد می‌شود بنابر‌این ساختار‌هایی که به درد حساس هستند باعث بروز سردرد می‌شوند. سردرد‌های پس از زایمان مخصوصا در حالتی که خانم‌ها نشسته و یا ایستاده‌اند بیشتر می‌شود و معمولا در حالت خوابیده و یا درازکش دردی احساس نمی‌کنند اما می‌توان این سردرد‌ها را کاهش داد.»
اگر خانم‌ها در زمان تزریق ماده بیهوشی با دقت به حرف‌های پزشک‌شان گوش بدهند و کار‌هایی که او توصیه می‌کند به دقت انجام دهند، درد‌کمتری خواهند داشت. به همین دلیل دکتر سمامی می‌گوید:« معمولا سردرد در خانم‌هایی بیشتر است که دچار چاقی هستند یا ستون فقرات و مهره‌های‌شان انحراف دارد و مایع مغزی-نخاعی در همان تزریق اول بالا نمی‌آید. در این حالت پزشکان مجبورند چند‌بار آمپول زدن را تکرار کنند تا به نتیجه دلخواه برسند به همین دلیل سردرد این افراد بیشتر است. البته این سردرد‌ها پس از مدتی خود به خود بهبود می‌یابند و همچنین کافئین نیز به کاهش آن کمک می‌کند. بسیاری از خانم‌هایی که بیهوشی اسپاینال داشتند از کمردرد شکایت می‌کنند و تصور می‌کنند کمردردشان به دلیل نوع بیهوشی‌شان است اما این افراد حتما خودشان قبل از عمل ، کمردرد داشته‌اند و دردشان ربطی به نوع بیهوشی‌شان ندارد.»
این متخصص زنان و زایمان، درباره بی‌حس در زایمان طبیعی توضیح می‌دهد:« کسانی که دلشان می‌خواهد زایمان طبیعی داشته باشند اما از درد آن می‌ترسند می‌توانند با تزریق بیهوشی، زایمان بدون درد داشته باشند. در زایمان بدون درد با روش اپیدورال و با دار‌و‌هایی مانند پتیدین و گاز اِنتونوکس درد زایمان را کاهش می‌دهند اما این دارو‌ها باعث طولانی شدن جریان زایمان می‌شوند. محل تزریق مایع اپیدورال در زایمان طبیعی کمی پایین تر از محل تزریق این مایع در زایمان سزارین است.»
خانم‌های باردار باید بدانند که مرگ و میر در بیهوشی اسپاینال بسیار کمتر از بیهوشی جنرال است. چون در دوره‌های قبل اگر بیمار را بیهوشی جنرال می‌کردند، ممکن بود اسید معده او به ریه‌هایش برگشته و به اصطلاح آسپیره می‌شد. اما در بیهوشی اسپاینال بیمار نباید ۶ تا ۸ ساعت قبل از عمل غذا خورده باشد به جز مواردی که برای‌شان دارو تجوزه شده باشد. به همین دلیل دکتر سمامی توضیح می‌دهد:« البته همه خانم‌ها نمی‌توانند بیهوشی اسپاینال داشته باشند به ویژه کسانی که هپارین و یا داروی ضد انعقاد مصرف کرده‌اند، در آن بخش از بدن که سوزن باید وارد شود عفونت دارند، در مغزشان توده دارند، مادر عفونت خونی داشته باشد، فشار خون مادر بالا باشد یا در موارد اضطراری که بچه دارد به دنیا می‌آید و باید سزارین شود، عمل بیهوشی اسپینال نباید انجام شود. مهم‌ترین نکته برای خانم‌های باردار این است که متخصص زنان و متخصص بیهوشی باید با توجه به شرایط مادر و جنین نوع بیهوشی را برای او تعیین کنند و تشخیص دهند کدام بیهوشی به نفع او است.»
دکتر سمامی درباره بیهوشی‌های سزارین می‌گوید:« در سزارین دو نوع بیهوشی جنرال و بیهوشی ناحیه‌ای یا نخاعی داریم که بیهوشی ناحیه‌ای یا نخاعی به دو نوع اسپاینال یا اپیدورال می‌شود. بیهوشی جنرال به بیهوشی کامل می‌گویند اما در بیهوشی اسپاینال و اپیدورال، اعصابی را که به سمت زیر شکم می‌آیند، بی‌حس می‌کنند. تفاوت بین بیهوشی اسپاینال و اپیدورال در محل زدن آمپول بیهوشی است. برای خانم‌هایی که می‌خواهند زایمان سزارین داشته باشند، بیهوشی اسپاینال بهترین حالت امن و بی‌خطر است چون خیلی از عوارض بیهوشی عمومی را ندارد.»
دکتر سمامی سردرد را از عوارض بیهوشی اسپاینال می‌داند و درباره آن توضیح می‌دهد:«این سردرد به دلیل سوراخ شدن مننژ (پرده مغزی-نخاعی) در هنگام تزریق ماده بیهوشی رخ می‌دهد. به این صورت که در هنگام تزریق ماده بیهوشی، مقداری از این مایع مغزی-نخاعی را می‌کشند و بر اثر این عمل در اعضای حساس به درد دستگاه عصبی مرکزی، کشش ایجاد می‌شود بنابر‌این ساختار‌هایی که به درد حساس هستند باعث بروز سردرد می‌شوند. سردرد‌های پس از زایمان مخصوصا در حالتی که خانم‌ها نشسته و یا ایستاده‌اند بیشتر می‌شود و معمولا در حالت خوابیده و یا درازکش دردی احساس نمی‌کنند اما می‌توان این سردرد‌ها را کاهش داد.»
اگر خانم‌ها در زمان تزریق ماده بیهوشی با دقت به حرف‌های پزشک‌شان گوش بدهند و کار‌هایی که او توصیه می‌کند به دقت انجام دهند، درد‌کمتری خواهند داشت. به همین دلیل دکتر سمامی می‌گوید:« معمولا سردرد در خانم‌هایی بیشتر است که دچار چاقی هستند یا ستون فقرات و مهره‌های‌شان انحراف دارد و مایع مغزی-نخاعی در همان تزریق اول بالا نمی‌آید. در این حالت پزشکان مجبورند چند‌بار آمپول زدن را تکرار کنند تا به نتیجه دلخواه برسند به همین دلیل سردرد این افراد بیشتر است. البته این سردرد‌ها پس از مدتی خود به خود بهبود می‌یابند و همچنین کافئین نیز به کاهش آن کمک می‌کند. بسیاری از خانم‌هایی که بیهوشی اسپاینال داشتند از کمردرد شکایت می‌کنند و تصور می‌کنند کمردردشان به دلیل نوع بیهوشی‌شان است اما این افراد حتما خودشان قبل از عمل ، کمردرد داشته‌اند و دردشان ربطی به نوع بیهوشی‌شان ندارد.»
این متخصص زنان و زایمان، درباره بی‌حس در زایمان طبیعی توضیح می‌دهد:« کسانی که دلشان می‌خواهد زایمان طبیعی داشته باشند اما از درد آن می‌ترسند می‌توانند با تزریق بیهوشی، زایمان بدون درد داشته باشند. در زایمان بدون درد با روش اپیدورال و با دار‌و‌هایی مانند پتیدین و گاز اِنتونوکس درد زایمان را کاهش می‌دهند اما این دارو‌ها باعث طولانی شدن جریان زایمان می‌شوند. محل تزریق مایع اپیدورال در زایمان طبیعی کمی پایین تر از محل تزریق این مایع در زایمان سزارین است.»
خانم‌های باردار باید بدانند که مرگ و میر در بیهوشی اسپاینال بسیار کمتر از بیهوشی جنرال است. چون در دوره‌های قبل اگر بیمار را بیهوشی جنرال می‌کردند، ممکن بود اسید معده او به ریه‌هایش برگشته و به اصطلاح آسپیره می‌شد. اما در بیهوشی اسپاینال بیمار نباید ۶ تا ۸ ساعت قبل از عمل غذا خورده باشد به جز مواردی که برای‌شان دارو تجوزه شده باشد. به همین دلیل دکتر سمامی توضیح می‌دهد:« البته همه خانم‌ها نمی‌توانند بیهوشی اسپاینال داشته باشند به ویژه کسانی که هپارین و یا داروی ضد انعقاد مصرف کرده‌اند، در آن بخش از بدن که سوزن باید وارد شود عفونت دارند، در مغزشان توده دارند، مادر عفونت خونی داشته باشد، فشار خون مادر بالا باشد یا در موارد اضطراری که بچه دارد به دنیا می‌آید و باید سزارین شود، عمل بیهوشی اسپینال نباید انجام شود. مهم‌ترین نکته برای خانم‌های باردار این است که متخصص زنان و متخصص بیهوشی باید با توجه به شرایط مادر و جنین نوع بیهوشی را برای او تعیین کنند و تشخیص دهند کدام بیهوشی به نفع او است.»
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼