سرفه آلرژیک چیست؟ درمان دارد؟

سرفه آلرژیک زمانی رخ می‌دهد که شما ماده‌ای (آلرژن) را استنشاق می‌کنید که سیستم ایمنی بدن شما آن را به عنوان یک تهدید شناسایی می‌کند، در حالی که این ماده خطرناک نیست. گرده درختان و علف‌ها، پوست حیوانات خانگی، ذرات گرد و غبار یا قارچ‌ها تنها چند آلرژن هستند که می‌توانند باعث سرفه آلرژیک شوند.

سرفه معمولاً خشک و غیرمولد است، یعنی مایعات از آن خارج نمی‌شود. گاهی اوقات به آن صدای "پارسی" یا "سرفه‌های خشک" توصیف می‌شود. سرفه آلرژیک تا زمانی که درمان شود یا آلرژن محرک آن از بین برود ادامه می‌یابد.

علائم سرفه آلرژیک می‌تواند به صورت یک تحریک یا خارش مداوم در انتهای گلو احساس شود. معمولاً با سایر علائم آلرژیک همراه است که شامل موارد زیر می‌شود:

• آبریزش بینی

• گرفتگی بینی

• عطسه

• خستگی

• سردرد سینوسی

به طور کلی، سرفه مرتبط با آلرژی مایعات یا خلط از بدن خارج نمی‌کند. در برخی افراد، سرفه می‌تواند مزمن شده و برای چند هفته ادامه یابد.

سرفه‌های آلرژیک گاهی اوقات از شرایطی مانند آسم یا عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی تمایز داده نمی‌شوند. آلرژی می‌تواند آسم را تحریک کند که منجر به سرفه و مشکلات تنفسی می‌شود. ممکن است شما علائم زیر را تجربه کنید:

• تنگی قفسه سینه

• تنگی نفس (دیسپنه)

• خس‌خس سینه ناشی از تنگ شدن راه‌های هوایی

در صورتی که عفونت‌هایی مانند آنفولانزا یا کووید-۱۹ داشته باشید، احتمالاً علائم دیگری مانند تب، لرز، و دردهای بدن یا عضلات همراه با سرفه خواهید داشت. در صورت ابتلا به کووید، همچنین ممکن است علائمی مانند از دست دادن حس چشایی یا بویایی، تهوع، استفراغ و اسهال را تجربه کنید.

علل سرفه آلرژیک ناشی از واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به یک ماده (آلرژن) است. این سرفه به دلیل عفونت نیست، مانند زمانی که سرماخوردگی یا آنفولانزا دارید. بلکه این یک علامت شایع از آلرژی‌های فصلی و تب یونجه است.

برخی از آلرژن‌هایی که می‌توانند علائم آلرژی از جمله سرفه آلرژیک ایجاد کنند عبارتند از:

• گرده (درختان، علف‌ها) و برخی آلرژی‌های غذایی (میوه‌ها، آجیل‌ها) مرتبط با این آلرژی‌های گرده‌ای

• ذرات گرد و غبار که در ملافه، فرش‌ها و مبلمان بیشتر خانه‌ها زندگی می‌کنند

• پوست حیوانات خانگی به دلیل سلول‌های مرده پوست حیوانات (بیشتر در گربه‌ها تا سگ‌ها)

• قارچ‌ها، از جمله آسپرجیلوس (یک آلرژن داخلی که می‌تواند مشکلات سلامتی ایجاد کند)

وقتی در معرض یک آلرژن قرار می‌گیرید، سیستم ایمنی بدن شما ایمنوگلوبولین E تولید می‌کند. این ماده باعث ایجاد یک واکنش زنجیره‌ای می‌شود که با باز شدن سلول‌های ایمنی (سلول‌های مست و بازوفیل‌ها) آغاز شده و هیستامین را وارد جریان خون می‌کند.

هیستامین عامل اصلی علائم آلرژی است. این ماده باعث می‌شود رگ‌های خونی کوچک گشاد شده و مایع به بافت‌های اطراف نشت کند. وقتی این اتفاق در بینی و سینوس‌ها می‌افتد، می‌تواند منجر به گرفتگی بینی و آبریزش بینی شود.

سرفه مرتبط با آلرژی زمانی رخ می‌دهد که آن مخاط از بینی شما به پشت گلو (قطره پشتی بینی) ریخته می‌شود. این تخلیه می‌تواند باعث خارش یا تحریک گلو شود که باعث سرفه می‌شود.

داروهای آلرژی که باعث سرفه می‌شوند برخی از داروهایی که برای درمان آلرژی استفاده می‌شوند، می‌توانند باعث سرفه شوند. یکی از نمونه‌ها آنتی‌هیستامین‌هایی هستند که با جلوگیری از اتصال هیستامین به سلول‌ها و ایجاد التهاب عمل می‌کنند.

آنتی‌هیستامین‌ها ممکن است اثر خشک‌کنندگی داشته باشند و باعث احساس خشکی در گلو شوند که می‌تواند باعث سرفه شود. این سرفه معمولاً ملایم است و زمانی که درمان را متوقف کنید، از بین می‌رود.

آنتی‌هیستامین‌ها و سرفه آلرژیک آنتی‌هیستامین‌های قدیمی مانند بنادریل (دیفنهیدرامین) ممکن است در درمان سرفه مؤثرتر باشند، اما احتمال دارد شما را خواب‌آلود کنند. آنتی‌هیستامین‌های جدیدتر مانند کلاریتین (لوراتادین) و زیرتک (سیتریزین) خواب‌آلودگی ایجاد نمی‌کنند اما ممکن است به اندازه آنتی‌هیستامین‌های قدیمی در درمان علائم سرفه آلرژیک مؤثر نباشند. تحقیقات همچنان در حال انجام است تا مشخص شود کدام داروها ممکن است در درمان سرفه مؤثر باشند.

چگونه سرفه آلرژیک را درمان کنیم پزشکان معمولاً پیشنهاد می‌کنند که درمان با آنتی‌هیستامین‌های خوراکی شروع شود تا علائم آلرژی را کاهش دهد. این داروها به عنوان درمان "خط اول" در نظر گرفته می‌شوند. همچنین ممکن است شما با برخی درمان‌های طبیعی تسکین یابید، هرچند که تحقیقات در این زمینه محدود است.

گزینه‌های بدون نسخه اگر به تسکین علائم آلرژی در طول روز نیاز دارید، آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم معمولاً ترجیح داده می‌شوند زیرا احتمال کمتری دارد که باعث خواب‌آلودگی شوند.

دیگر گزینه‌های بدون نسخه (OTC) نیز می‌توانند به شما کمک کنند تا سرفه آلرژیک را در خانه درمان کنید:

• داروهای خلط‌آور مانند موکینکس (گایفنزین) برای رقیق کردن خلط

• داروهای ضداحتقان مانند سودافد (پسودوافدرین) برای باز کردن راه‌های بینی

• اسپری‌های استروئیدی بینی مانند ناساکورت AQ (تریامسینولون) برای کاهش التهاب و تسهیل تنفس

• قرص‌های سرفه، به ویژه آن‌هایی که حاوی اکالیپتوس هستند

• اسپری‌های نمکی بینی یا سیستم‌های شستشوی بینی برای پاکسازی مجاری بینی

درمان سرفه آلرژیک شبانه اگر سرفه آلرژیک شما شب‌ها شما را بیدار نگه می‌دارد، سعی کنید قبل از خواب از آنتی‌هیستامین‌های نسل اول مانند بنادریل استفاده کنید. در این صورت، عارضه خواب‌آلودگی به نفع شما خواهد بود.

درمان‌های طبیعی سرفه آلرژیک

در اینجا چند درمان طبیعی برای سرفه‌های خشک آورده شده است که ممکن است به درمان سرفه آلرژیک کمک کنند. بسیاری از این درمان‌ها به صورت دمنوش‌های گرم و تسکین‌دهنده در دسترس هستند:

• عسل

• زردچوبه

• مرزنجوش

• سیر

• ریشه گل ختمی

• ریشه شیرین‌بیان

• زنجبیل

• آویشن

حتماً با پزشک خود در مورد محصولات بدون نسخه، مکمل‌ها و درمان‌های طبیعی که برای تسکین علائم سرفه آلرژیک استفاده می‌کنید، مشورت کنید.

عوامل محیطی

درمان‌های خانگی می‌توانند شامل تغییرات سبک زندگی و مداخلات ساده باشند، مانند:

• استفاده از مرطوب‌کننده یا بخارزا برای مرطوب کردن هوا، رقیق کردن مخاط و تسکین تحریک گلو

• استفاده از تصفیه‌کننده هوا برای کاهش مواجهه با آلرژن‌ها

• تعویض منظم فیلترهای سیستم گرمایش و تهویه مطبوع (AC). یک مطالعه در سال 2022 روی 189 نمونه گرد و غبار از خانه‌ها، مدارس و هتل‌ها نشان می‌دهد که فیلترهای تمیز AC می‌توانند ذرات گرد و غبار را که عامل علائم آلرژی در بسیاری از افراد هستند، محدود کنند.

• محدود کردن مواجهه با شومینه و اجاق گاز. استفاده از اجاق گاز داخلی می‌تواند به علائم آلرژی و سایر مشکلات تنفسی کمک کند، اما تحقیقات بیشتری برای درک بهتر ارتباط آن نیاز است.

کی باید به پزشک مراجعه کرد

سرفه ناشی از آلرژی معمولاً تهدید جدی برای سلامتی شما نیست، اما این به این معنی نیست که مقابله با آن آسان باشد. علائم آلرژی می‌توانند در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد کنند و حتی ممکن است باعث شوند خواب کافی نداشته باشید.

اگر از آلرژن‌ها اجتناب می‌کنید و از درمان‌های بدون نسخه استفاده می‌کنید، اما تاثیری ندارد، به پزشک یا آلرژیست مراجعه کنید. آلرژیست متخصصی است که می‌تواند حساسیت شما به آلرژن‌ها را آزمایش کند.

دو آزمایش که معمولاً برای تشخیص آلرژی استفاده می‌شوند عبارتند از:

• آزمایش خراش پوستی: در این آزمایش مقادیر کمی از آلرژن‌های مشکوک را زیر پوست شما قرار می‌دهند تا ببینند آیا واکنشی رخ می‌دهد یا نه.

• آزمایش‌های خون: آزمایش‌های خون اختصاصی IgE (که به آن آزمایش RAST نیز گفته می‌شود) می‌توانند آنتی‌بادی‌های مرتبط با آلرژن‌های خاص را شناسایی کنند.

آلرژیست همچنین می‌تواند تعیین کند که آیا سرفه شما به رینیت آلرژیک (تب یونجه) یا آسم مرتبط است و به شما کمک کند درمان‌های مناسب برای تسکین علائم خود پیدا کنید. ممکن است حتی بتوانید با درمان‌هایی مانند آمپول‌های آلرژی از تسکین بلندمدت برخوردار شوید.

پیشگیری از سرفه آلرژیک 

شما همیشه نمی‌توانید از آلرژی‌ها اجتناب کنید، اما چند گام وجود دارد که می‌توانید برای کاهش مواجهه با آلرژن‌هایی که سرفه و سایر علائم را تحریک می‌کنند، بردارید:

• شناسایی و اجتناب از عوامل تحریک‌کننده: با نگهداری یک دفترچه آلرژی شروع کنید. محل‌هایی که در آنجا بودید و هر چیزی که قبل از شروع واکنش آلرژیک انجام دادید را یادداشت کنید. به مرور زمان، ممکن است الگوی خاصی نمایان شود. این اطلاعات می‌توانند به شما کمک کنند آلرژن‌های ایجادکننده سرفه و سایر علائم آلرژی را شناسایی کنید.

• به وضعیت هوا توجه کنید: اگر تب یونجه دارید، گزارش‌های وضعیت آب و هوا را بررسی کنید تا ببینید چه زمانی سطح گرده یا قارچ‌ها بالا است. روزهای بادی نیز تعداد آلرژن‌ها را در هوا افزایش می‌دهند، که احتمال بروز حمله آلرژیک را بیشتر می‌کند. عینک آفتابی می‌تواند گرده را از چشمان شما دور نگه دارد.

• زمان‌بندی فعالیت‌های خود: در فصل آلرژی، سطح گرده معمولاً در صبح بالاتر است. اگر می‌توانید، فعالیت‌های بیرون از منزل را برای عصر برنامه‌ریزی کنید.

• محیط خود را تمیز نگه دارید: آلرژی به گرد و غبار و پوست حیوانات خانگی با نگهداری خانه تمیز کاهش می‌یابد. فیلترهای هوا را به طور مرتب تعویض کنید و حیوانات خانگی را از اتاق خواب خود دور نگه دارید. همچنین کمک می‌کند که پس از حضور حیوان خانگی روی فرش‌ها یا مبلمان، جاروبرقی بکشید.

جمع‌بندی

سرفه یکی از علائم شایع آلرژی‌های فصلی و تب یونجه است. این سرفه معمولاً به دلیل تخلیه مخاط است که گلو را تحریک می‌کند (قطره پشتی بینی).

سرفه‌های آلرژیک را می‌توان با آنتی‌هیستامین‌های بدون نسخه، داروهای خلط‌آور، داروهای ضداحتقان، شستشوی بینی و استنشاق بخار درمان کرد.

اگر آلرژی‌های مکرر یا شدیدی دارید، مراجعه به آلرژیست می‌تواند مفید باشد زیرا شما یاد خواهید گرفت که کدام آلرژن‌ها باعث علائم شما می‌شوند یا آیا دلیل دیگری برای آن وجود دارد.