ورزش اندازه و شکل قلب را تغییر می‌دهد؛ آیا این موضوع برای ورزشکاران مشکلی ایجاد می‌کند؟
ورزشکارانی که قلبشان بزرگ شده است با فیبریلاسیون دهلیزی یا ضربان غیرطبیعی قلب مواجه می‌شوند
پزشکان، دانشمندان و مقام‌های بهداشت عمومی همواره ورزش را به‌عنوان یک روش مهم برای حفظ سلامتی در طول عمر معرفی کرده‌اند. ورزش به بهبود تناسب اندام، کمک به ساخت عضلات و استخوان‌های قوی، کاهش خطر بیماری‌های مزمن، بهبود خلق‌وخو و کاهش سرعت تحلیل رفتن توانایی جسمانی کمک می‌کند. همچنین می‌تواند به طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به شرایطی را که به سلامت قلب آسیب می‌زنند، مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا و چاقی کاهش دهد. با این حال ورزش زیاد نیز ممکن است به قلب آسیب برساند و به بروز وضعیتی به نام «سندروم قلب ورزشکار» منجر شود.
به گزارش کانورسیشن، انجمن قلب آمریکا ۱۵۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط مانند پیاده‌روی تند، یا ۷۵ دقیقه ورزش با شدت بالا مانند دویدن در هفته را توصیه می‌کند. زمانی که افراد از این دستورالعمل‌ها فراتر می‌روند، قلب ممکن است در پاسخ به این فعالیت‌ها، در اندازه و شکل خود تغییراتی ایجاد کند. به عبارت دیگر، ساختار و عملکرد قلب ممکن است تغییر کند که همانطور که گفته شد، «سندروم قلب ورزشکار» نامیده می‌شود. قلب ورزشکار لزوما مشکل ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند در برخی افراد، خطر بروز مشکلات قلبی را افزایش دهد.
قلب ورزشکار چیست؟
برای درک چگونگی تاثیر ورزش بر قلب، مهم است نوع ورزشی را که انجام می‌دهید، در نظر بگیرید. ورزش به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود: دینامیک و استاتیک.
در ورزش‌های دینامیک مانند دویدن، اسکی صحرانوردی و فوتبال، قلب نسبت به حالت استراحت، مقدار بیشتری خون به بدن پمپاژ می‌کند تا فعالیت بتواند ادامه یابد. به عنوان مثال، میزان خونی که قلب در حال دویدن به بدن پمپاژ می‌کند، ممکن است سه تا پنج برابر بیشتر از حالت استراحت باشد.
در ورزش‌های استاتیک مانند وزنه‌برداری، ژیمناستیک یا کوهنوردی، بدن از عضلات اسکلتی برای جابجا کردن یا کشیدن وزن‌های سنگین استفاده می‌کند. در حالی که قلب هنگام این فعالیت‌ها به عضلات اسکلتی در حال کار خون بیشتری پمپاژ می‌کند، اجرای این نوع ورزش‌ها به توانایی عضله برای جابه‌جایی وزنه هم بستگی دارد. به عنوان مثال، برای حرکات پرس با دمبل، عضله دو سر بازو باید به اندازه کافی قوی باشد تا وزنه موردنظر را بلند کند.
برخی ورزش‌ها مانند قایقرانی یا دوچرخه‌سواری هم دینامیک و هم استاتیک‌اند، زیرا هم نیاز دارند که قلب مقدار زیادی خون پمپاژ کند و هم‌زمان به قدرت عضلانی زیادی نیاز دارند.
مهم است که تفاوت بین ورزش‌های دینامیک و استاتیک را بدانید، زیرا قلب به مرور زمان طبق نوع ورزشی که در آن شرکت می‌کنید، سازگار می‌شود. ورزش‌های دینامیک حجم خون پمپاژشده از قلب را افزایش می‌دهند و ممکن است باعث بزرگ شدن یا اتساع قلب در طول زمان شوند. در این حالت، حفره‌های قلب (به ویژه بطن‌ها) بزرگ‌تر می‌شوند تا بتوانند حجم بیشتری از خون را در خود جای دهند. ورزش‌های استاتیک هم فشار زیادی به قلب وارد می‌کنند و ممکن است به مرور باعث بزرگ شدن آن شوند، اما بیشتر دیواره‌های قلب را ضخیم می‌کنند.
قلب ورزشکاری در چه افرادی ایجاد می‌شود؟
ورزشی که از حد توصیه‌شده فراتر می‌رود، مانند ورزش کردن بیش از یک ساعت در تمام روزهای هفته، ممکن است باعث سندروم قلب ورزشکاری شود. قلب ورزشکار معمولا در ورزشکاران استقامتی دیده می‌شوند، مثل کسانی که به طور منظم در فعالیت‌هایی مانند ماراتن یا رویدادهای طولانی‌مدت دیگر رقابت می‌کنند. بسیاری از آن‌ها روزانه چند ساعت و بیش از ۱۲ تا ۱۵ ساعت در هفته ورزش می‌کنند.
برای مثال، هنگام دویدن، قلب به‌طور خودکار به تغییرات نیاز دارد تا حجم بالای خون را پمپاژ کند. به همین دلیل، حفره‌های قلب بزرگ‌تر می‌شوند تا خون بیشتری را نگهداری و پمپاژ کنند. در وزنه‌برداران، قلب به دلیل افزایش فشار واردشده روی آن، با ضخیم کردن دیواره‌ها، خود را سازگار می‌کند.
ورزش برای بدن مفید است و قلب ورزشکاری هم پیامد تعهد طولانی‌مدت به فعالیتی است که سلامتی بدن را ارتقا می‌دهد، با این حال ممکن است باعث برخی مشکلات قلبی شود.
اول اینکه، ورزشکارانی که قلبشان به‌طور قابل‌توجهی بزرگ شده، ممکن است در معرض خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی باشند که نوعی ریتم قلبی غیرطبیعی است که معمولا در افراد مسن‌تر یا افرادی که فشار خون بالا یا نارسایی قلبی دارند مشاهده می‌شود. ریتم غیرطبیعی قلب نگران‌کننده است، زیرا می‌توانند به سکته مغزی منجر شود.
برای بروز فیبریلاسیون دهلیزی در ورزشکاران دلایل متعددی وجود دارد. دهلیز (حفره بالایی قلب) بزرگ‌شده ممکن است دچار التهاب شود و آسیب ببیند که خطر فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش می‌دهد. استرس و عوامل محیطی نیز ممکن است به افزایش خطر آریتمی کمک کنند.
سرخرگ‌های کرونری هم یکی از نگرانی‌های ورزشکاران حرفه‌ای است. این وضعیت یعنی تجمع کلسیم در شریان‌های قلب، معمولا در افراد مسن یا کسانی که عوامل خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی دارند، مشاهده می‌شود و خطر سکته قلبی یا مغزی را افزایش می‌دهد. اینکه چرا ورزشکاران حرفه‌ای به اتساع شریان‌های کرونری مبتلا می‌شوند، هنوز کاملا مشخص نیست.
اگرچه ورزشکاران حرفه‌ای بیشتر در معرض خطر قلب ورزشکاری‌اند، ورزش همچنان و بدون شک، یکی از بهترین روش‌‌ها برای حفظ سبک زندگی سالم باقی می‌ماند. اگر کسی به طور منظم ورزش نکند، قلبش سفت می‌شود و نمی‌تواند خون را خوب پمپاژ کند. ورزش منظم، به‌ویژه ورزش‌های دینامیک مانند دویدن از سفت شدن قلب جلوگیری می‌کنند و قلب را انعطاف‌پذیر نگه می‌دارد. یک قلب انعطاف‌پذیر به‌راحتی می‌تواند خون بیشتری را در خود جای دهد و در نتیجه، با هر ضربان، خون بیشتری را به بدن پمپ کند. اما یک قلب سفت در پر شدن از خون و پمپاژ آن به بدن دچار مشکل می‌شود.
ورزش منظم در بزرگسالی باعث می‌شود قلب حتی در سنین پیری نیز قوی و انعطاف‌پذیر بماند. حتی اگر کسی از سالهای ۴۰ یا ۵۰ زندگی هم ورزش منظم را شروع کند، می‌تواند برخی عوارض پیری بی‌تحرک را معکوس کند. برای مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ که روی ۵۳ نفر افرد بی‌تحرک، عمدتا در اوایل سالهای ۵۰ زندگی، انجام شد، نشان داد کسانی که در یک برنامه تمرینی دو ساله با ترکیبی از دویدن، دوچرخه‌سواری و تمرین‌های الیپتیکال شرکت کردند، از کسانی که ورزش نمی‌کردند، قلب انعطاف‌پذیرتری داشتند.
بنابراین برای شروع ورزش هیچ‌گاه دیر نیست.
