هموروئید یا بواسیر چیست؟ ۵ علائم شایع انواع آن + درمان فوری

هموروئید یکی از مشکلات شایع است که ممکن است در سنین مختلف ظاهر شود. این عارضه که علل مختلفی از جمله یبوست، بارداری و زایمان، نشستن طولانی، رژیم غذایی کم فیبر و کم تحرکی دارد میتواند عوارضی از جمله دفع دردناک و مشکل در نشستن ایجاد کند خوشبختانه این عارضه به راحتی با روشهای خانگی و در موارد شدیدتر با روشهای دارویی قابل درمان و کنترل است. در این مقاله قصد داریم به این موضوع بپردازیم که هموروئید چیست چه عللی آن را تحریک میکند و چگونه میتوان آن را درمان کرد.
فهرست مطالب
- هموروئید یا بواسیر چیست؟
- انواع همورئید
- گریدهای مختلف هموروئید
- علائم و نشانههای هموروئید
- علتهای بروز همورئید
- بواسیر در زنان
- هموروئید در مردان
- بواسیر در کودکان
- روشهای درمان همورئید
- درمانهای خانگی و سبک زندگی
- درمانهای دارویی بواسیر
- درمان فوری با جراحی هموروئید یا لیزر
- برای درمان بیرون زدگی بواسیر چه باید کرد؟
- راهکار و روشهای پیشگیری از همورئید
آیا شما از بیماری هموروئید رنج میبرید؟
آیا شما علائم بیماری های نشیمنگاهی مثل شقاق، هموروئید و ... را میدانید؟
این روزها اکثر کارها به صورت نشسته و پشت میز انجام میشود، شاید برای شما هم پیش آمده باشد که گاهی اوقات هنگام نشستن احساس درد کنید، این درد گاهی میتواند نشانه بیماری نشیمنگاه مثل هموروئید باشد.
برای آگاهی بیشتر از بیماری هموروئید به سراغ شفا کلینیک، مرکز درمان بیماری های نشیمنگاه رفتیم. از شما دعوت میکنیم ویدئو زیر را تماشا کنید. برای مراجعه به شفا کلینیک یا دریافت نوبت از مرکز درمان بیماریهای نشیمنگاه شفا کلینیک کلیک کنید.
هموروئید یا بواسیر چیست؟
همورئید، که در زبان عامیانه به آن بواسیر نیز گفته میشود، به ورم و التهاب رگهای خونی در ناحیه مقعد و پایین راستروده گفته میشود. این بیماری یکی از مشکلات شایع گوارشی است که تقریباً نیمی از افراد در طول زندگی خود ممکن است حداقل یک بار به آن مبتلا شوند. همورئید میتواند دردناک باشد، باعث خونریزی شود و کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد، اما معمولاً خطرناک نیست و با درمانهای ساده قابل مدیریت است.
انواع همورئید
همورئیدها به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:
۱. همورئید داخلی:
این نوع داخل مقعد قرار دارد و معمولاً درد زیادی ایجاد نمیکند، اما ممکن است خونریزی بدون درد هنگام دفع مدفوع ایجاد شود.
۲. همورئید خارجی:
در ناحیه بیرونی مقعد ایجاد میشود و معمولاً همراه با درد، تورم، خارش و گاهی خونریزی است. این نوع بیشتر قابل مشاهده است و فرد میتواند آن را لمس کند.
گریدهای مختلف هموروئید
همورئید داخلی معمولاً براساس شدت بیرونزدگی و علائم، به چهار گرید یا درجه تقسیم میشود:
گرید ۱ (Grade ۱)
ویژگیها: رگهای متورم داخل کانال مقعد قرار دارند و بیرون نمیزنند.
علائم: ممکن است خونریزی خفیف هنگام دفع دیده شود، اما درد معمولاً کم است.
گرید ۲ (Grade ۲)
ویژگیها: هنگام زور زدن یا دفع، همورئید بیرون میزند، اما خودبهخود به داخل مقعد بازمیگردد.
علائم: خونریزی، خارش و کمی ناراحتی در زمان دفع شایع است.
گرید ۳ (Grade ۳)
ویژگیها: همورئید هنگام دفع یا فعالیت بیرون میزند و برای بازگشت نیاز به فشار دستی دارد.
علائم: درد و خونریزی بیشتر، احساس توده در اطراف مقعد، خارش شدید.
گرید ۴ (Grade ۴)
ویژگیها: همورئید دائماً بیرون است و نمیتوان آن را به داخل مقعد برگرداند.
علائم: درد شدید، خونریزی مکرر، التهاب و گاهی تشکیل لخته خون (ترومبوز).
اقدام درمانی: معمولاً نیاز به درمان جراحی دارد و روشهای خانگی یا دارویی پاسخ نمیدهند.
به طور کلی، هر چه گرید بالاتر باشد، شدت بیماری بیشتر است و احتمال نیاز به مداخله جراحی بیشتر میشود.
درمانهای پیشنهادی |
علائم شایع |
ویژگیها |
گرید همورئید |
تغییر سبک زندگی: مصرف فیبر، آب کافی، اجتناب از زور زدن، حمام سیتز، در صورت نیاز پمادهای تسکیندهنده |
خونریزی خفیف هنگام دفع، درد کم یا بدون درد |
رگها متورم داخل کانال مقعد و بدون بیرونزدگی هستند |
گرید ۱ |
درمانهای خانگی و دارویی، در صورت ادامه علائم ممکن است از روشهای غیرجراحی مثل بستن با کش لاستیکی (Rubber band ligation) استفاده شود |
خونریزی، خارش، ناراحتی هنگام دفع |
هنگام زور زدن بیرون میزند اما خودبهخود به داخل بازمیگردد |
گرید ۲ |
درمان دارویی محدود ممکن است موثر نباشد؛ روشهای غیرجراحی یا جراحی (هموروئیدکتومی) معمولاً توصیه میشود |
خونریزی بیشتر، درد، خارش شدید، احساس توده |
هنگام دفع یا فعالیت بیرون میزند و برای بازگشت نیاز به فشار دستی دارد |
گرید ۳ |
اغلب نیاز به جراحی فوری یا روشهای پیشرفته مثل لیزر یا هموروئیدکتومی دارد؛ درمان خانگی یا دارویی به تنهایی کافی نیست |
درد شدید، خونریزی مکرر، التهاب، احتمال ترومبوز |
دائماً بیرون است و قابل بازگرداندن نیست |
گرید ۴ |
علائم و نشانههای هموروئید
علائم همورئید بسته به نوع آن متفاوت است، اما رایجترین نشانهها شامل موارد زیر هستند:
- خونریزی هنگام دفع مدفوع
- درد یا سوزش در ناحیه مقعد
- تورم یا بیرونزدگی مقعد
- خارش و تحریک پوست اطراف مقعد
- احساس ناراحتی در زمان نشستن
علتهای بروز همورئید
بروز همورئید معمولاً ناشی از فشار زیاد روی رگهای ناحیه مقعد است. برخی عوامل موثر عبارتند از:
- یبوست مزمن و زور زدن هنگام دفع: فشار زیاد باعث تورم رگها میشود.
- بارداری: افزایش فشار رحم روی رگهای لگن و تغییرات هورمونی میتواند باعث همورئید شود.
- نشستن طولانی مدت: بخصوص در افراد شاغل یا رانندهها.
- رژیم غذایی کم فیبر: باعث خشکی مدفوع و افزایش فشار در حین دفع میشود.
- اضافه وزن: فشار اضافی روی رگها ایجاد میکند.
همچنین به نقل از mayoclinic.org
As people age, the risk of hemorrhoids increases. That’s because the tissues that support the veins in the rectum and anus can weaken and stretch. T”Is also can happen during pregnancy because the baby’s weight puts pressure on the anal area.
با افزایش سن، خطر ابتلا به بواسیر افزایش مییابد. دلیل این امر ضعیف شدن و کشیده شدن بافتهایی است که از رگهای رکتوم و مقعد پشتیبانی میکنند. این اتفاق همچنین میتواند در دوران بارداری رخ دهد زیرا وزن کودک به ناحیه مقعد فشار وارد میکند.
بواسیر در زنان
علت بواسیر در زنان معمولاً به عوامل فشارزا و تغییرات هورمونی مرتبط است. بارداری یکی از شایعترین دلایل است، زیرا افزایش حجم رحم باعث فشار روی رگهای لگن و مقعد میشود و تغییرات هورمونی دوران بارداری نیز رگها را حساستر و آسیبپذیرتر میکند. یبوست مزمن، زور زدن هنگام دفع، نشستن طولانی، اضافه وزن و رژیم غذایی کم فیبر نیز از دیگر عوامل مهم در بروز بواسیر در زنان هستند. علاوه بر این، زایمان طبیعی میتواند باعث تشدید یا بروز همورئید شود، به ویژه اگر فشار طولانی و شدید روی ناحیه مقعد وارد شود.
هموروئید در مردان
همورئید در مردان نیز بسیار شایع است و معمولاً به دلیل فشار زیاد روی رگهای ناحیه مقعد ایجاد میشود. عواملی مانند یبوست مزمن، زور زدن هنگام دفع، نشستن طولانی، اضافه وزن و رژیم غذایی کم فیبر میتوانند ریسک ابتلا را افزایش دهند. مردان ممکن است همورئید داخلی یا خارجی را تجربه کنند و علائم شایع شامل خونریزی، درد، خارش و تورم است. درمان هموروئید در مردان مشابه سایر افراد است و با اصلاح سبک زندگی، رژیم غذایی پر فیبر، داروهای موضعی و در موارد شدید روشهای غیرجراحی یا جراحی قابل مدیریت است.
بواسیر در کودکان
بواسیر در کودکان نسبت به بزرگسالان کمتر شایع است، اما میتواند در اثر یبوست مزمن، زور زدن هنگام دفع، تغذیه کمفیبر، کمآبی و بعضی اختلالات گوارشی ایجاد شود. کودکان مبتلا ممکن است خونریزی خفیف، درد، خارش یا احساس توده در ناحیه مقعد را تجربه کنند. درمان بواسیر در کودکان معمولاً شامل اصلاح رژیم غذایی با افزایش مصرف میوه، سبزی و آب، تغییر سبک زندگی، نرمکننده مدفوع و مراقبتهای موضعی است و در موارد نادر که علائم شدید یا پایدار باشند، نیاز به بررسی پزشکی و روشهای تخصصیتر وجود دارد.
روشهای درمان همورئید
درمان همورئید بستگی به شدت و نوع آن دارد و معمولاً شامل روشهای خانگی، دارویی و در موارد شدید جراحی است.
درمانهای خانگی و سبک زندگی
در بیشتر موارد میتوانید با کمک روشهای ساده زیر موروئید را در خانه کنترل یا درمان کنید:
- مصرف فیبر کافی و نوشیدن آب زیاد برای جلوگیری از یبوست
- اجتناب از زور زدن هنگام دفع
- نشستن در وان آب گرم (حمام سیتز) برای کاهش درد و تورم
- استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب
درمانهای دارویی بواسیر
در بعضی موارد خاص که هموروئید پیشرفته باشد باید از درمانهای دارویی کمک بگیریم مانند:
- پمادها و شیافهای ضد التهاب و تسکیندهنده درد
- داروهای نرمکننده مدفوع
درمان فوری با جراحی هموروئید یا لیزر
در موارد شدید که درمانهای اولیه پاسخ نمیدهند، روشهایی مثل لیزر، بستن رگهای هموروئیدی (Rubber band ligation) یا هموروئیدکتومی (برداشتن همورئید) ممکن است انجام شود.
برای درمان بیرون زدگی بواسیر چه باید کرد؟
برای درمان بیرون زدگی بواسیر (به ویژه همورئید گرید ۳ و ۴) ابتدا میتوان از روشهای خانگی و غیرجراحی استفاده کرد، مانند مصرف فیبر کافی، نوشیدن آب زیاد، حمام سیتز و استفاده از پمادهای ضد التهاب و تسکیندهنده درد. اگر همورئید به داخل مقعد بازنگردد یا درد و خونریزی شدید باشد، روشهای غیرجراحی مانند بستن با کش لاستیکی یا تزریق اسکلروتراپی ممکن است موثر باشد. در موارد شدید و پایدار که درمانهای اولیه پاسخگو نیستند، جراحی هموروئیدکتومی یا روشهای لیزری توصیه میشود تا بیرون زدگی به طور کامل برطرف شود و از عوارض بیشتر جلوگیری گردد.
راهکار و روشهای پیشگیری از همورئید
برای کاهش احتمال ابتلا به همورئید، رعایت نکات زیر توصیه میشود:
- مصرف کافی میوه، سبزیجات و غلات سبوسدار
- فعالیت بدنی منظم
- پرهیز از نشستن طولانی مدت
- اجتناب از نگه داشتن طولانی مدفوع
سخن پایانی
همورئید بیماری شایعی است که با تغییر سبک زندگی و رعایت رژیم غذایی مناسب، میتوان از بروز یا تشدید آن جلوگیری کرد. در صورتی که علائم شدید یا مزمن شوند، مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.