دلیل سقط مکرر چیست؟

بسیاری از زنان در اولین بارداری خود، اتفاق تلخی به نام سقط را تجربه می‌کنند، اما از آنجا که معمولا تکرار نمی‌شود، نیازی به بررسی ندارد. اما گاهی سقط به صورت پیاپی و در حاملگی‌های متوالی رخ می‌دهد که اگر بیش از سه بار باشد، به آن سقط مکرر گفته می‌شود.

در واقع پس از سقط دوم وسوم، بررسی زوجین و علل موثر احتمالی در بروز مکرر سقط ضروری است.‌ دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان با اشاره به این که سقط به معنی خاتمه یافتن حاملگی قبل از هفته دوازدهم (سه ماهه اول) بارداری است، در این باره توضیح می‌دهد: حتی بعد از چند بار سقط، احتمال تولد نوزاد زنده حتی بدون درمان، بیشتر از احتمال سقط مجدد است، اما با درمان علل زمینه‌ای، این احتمال بیشتر می‌شود. ‌ وی تاکید می‌کند: سقط مکرر علل متفاوتی دارد و در ۳۰ تا ۵۰ درصد موارد، حتی پس از بررسی، علت آن ناشناخته می‌ماند.

سقط و ژنتیک
جالب است بدانید،‌ براساس آمار جهانی، میزان شیوع سقط مکرر 3 تا 4 درصد کل بارداری‌هاست.‌‌ دکتر مریم‌السادات حسینی، متخصص زنان و زایمان و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این که سقط مکرر علل مختلفی دارد که از جمله آنها می‌توان به عوامل ژنتیک اشاره کرد، توضیح می‌دهد: عامل ژنتیک در 5 تا 10 درصد سقط‌های مکرر و در60 تا 70 درصد کل سقط‌ها تاثیرگذار است.

وی با تاکید بر این که علل آناتومیک که مربوط به ساختار رحم است، علل هورمونی، بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس، اختلالات انعقادی اکتسابی یا ارثی و بیماری‌های آناتومیک و اختلالات رحم (نارسایی دهانه رحم) از دیگر علل سقط مکرر به شمار می‌رود، می‌گوید: بیماری‌های زمینه‌ای مادر (مثل بیماری‌های قلبی، خونی و کلیوی) از علل مهم سقط مکرر محسوب می‌شود زیرا طی آن، بدن علیه خود موادی می‌سازد که منجر به دفع جنین می‌شود.‌ به گفته دکتر لاهوتی، از دیگر عللی که مرتبط با سقط شناخته شده‌اند، می‌توان به مشکلات کوروموزومی جنین، ناهنجاری‌های ساختمانی رحم، مشکلات هورمونی، اختلالات همراه با افزایش انعقادپذیری، عفونت‌ها و بعضی عوامل کمتر شایع مثل مصرف بعضی داروها یا مواجهه با سموم موجود در محیط زندگی، سیگار و کافئین، اختلالات جفت و عوامل مربوط به پدر اشاره کرد.

مشکلات هورمونی و سقط
به گفته دکتر لاهوتی، یکی دیگر از مشکلات رحم که منجر به ضخیم شدن دیواره عضلانی رحم وسقط می‌شود، آدنومیوز است. در این حالت، به علت ضخیم شدن بیش از حد عضلات رحم، خون‌رسانی به لایه داخلی رحم مختل و جنین سقط می‌شود.

وی با اشاره به این که اختلالات هورمونی می‌تواند از عوامل موثر در سقط مکرر باشد، می‌افزاید: بررسی هورمونی با هدف کشف برخی بیماری‌های هورمونی ازجمله کم‌کاری تیروئید به دنبال سقط مکرر باید انجام شود، چراکه کم‌کاری تیروئید هم به دلیل ایجاد اختلال در تخمک‌گذاری می‌تواند باعث ناباروری شود و هم می‌تواند در صورت حاملگی سبب سقط جنین شود. یکی دیگر از بیماری‌ها تخمدان پلی کیستیک است که به تنبلی تخمدان معروف است. در این بیماری نیز به علت تغییر محیط شیمیایی (متابولیک) بدن، سقط جنین اتفاق می‌افتد و باید قبل از حاملگی بعدی این مشکلات متابولیک اصلاح شود.

انعقادپذیری زیاد خون مادر
اما عامل مهم سقط مکرر، افزایش انعقادپذیری خون مادر است. به این معنی که خون مادر بیشتر از حد طبیعی استعداد لخته شدن دارد واین حالت در حاملگی باعث ایجاد لخته‌های ریز در جفت و رگ‌هایی می‌شود که به رحم خونرسانی می‌کنند.‌ دکتر لاهوتی با اشاره به این مطالب تاکید می‌کند: در صورتی که چنین اختلالی در مادر تشخیص داده شود، هنگام بارداری باید از داروهای ضدانعقاد خون استفاده کرد تا خطر سقط کاهش یابد.

به خاطر داشته باشید، بعضی انواع عفونت‌های مادر شامل توکسوپلاسموز و ویروس‌های سرخجه، سرخک، سیتومگال و تبخال می‌توانند منجر به سقط جنین شوند، اما دخالت این عوامل در سقط مکرر مطرح نیست. البته عفونت‌هایی مانند تب مالت و مالاریا می‌توانند موجب سقط مکرر شوند.

کمبود هورمون پروژسترون
یکی دیگر از مشکلاتی که می‌تواند منجر به سقط شود، کمبود هورمون پروژسترون در ابتدای بارداری است که به علت کیفیت پایین تخمک ایجاد می‌شود. دکتر لاهوتی به افرادی که در آنها شک به کمبود پروژسترون وجود دارد، توصیه می‌کند: با شروع بارداری و پس از اطمینان از این که حاملگی داخل رحمی است، از ترکیبات پروژسترون برای پیشگیری از سقط استفاده کنید.

پیشگیری چگونه ممکن است؟
دکتر حسینی سقط مکرر ناشی از نارسایی دهانه رحم را از میان علل موثر بر سقط مکرر، قابل پیشگیری می‌داند و عنوان می‌کند: این بیماری با آزمایش خون، قابل تشخیص و با درمان دارویی قابل درمان است. البته اختلالات هورمونی نیز که عمده علل آن مربوط به نارسایی تخمدان‌هاست، قابل تشخیص است و می‌توان با تجویز هورمون‌های لازم آن را درمان کرد.