آزمایشهای قبل از بارداری، میزان اهمیت

بیماری مادر قبل از بارداری:
در صورتی که مادر مبتلا به برخی بیماری‌ها باشد و با همان وضعیت باردار شود ممکن است تأثیرات جبران ناپذیری بر سلامت وی و جنین‌اش بگذارد . مثلاً اگر دیابت مادر در بارداری کنترل نشده باشد، سطح بالای گلوکز در خون‌ می‌تواند ‌منجر‌ به ناهنجاری و حتی مرگ جنین شود. زنانی که آلوده به ویروس ایدز هستند اگر دردوران پیش از بارداری به طور مناسب درمان شوند، می‌توانند احتمال انتقال ویروس به جنین خود را کاهش دهند و بالعکس اگر قبل از بارداری درمان نشوند و یا تشخیص داده نشود احتمال انتقال ویروس به جنین زیادتر است. علاوه بر این، زنانی که آسم، صرع، بیماری اتوایمیون، بیماری کلیوی، قلبی و فشارخون بالا دارند نیز باید قبل از تصمیم به بارداری تحت نظر پزشک باشند. مشاوره ژنتیک باید در خانواده‌هایی که سابقه بیماری‌های ژنتیک داشته و یا پدر و مادر نسبت فامیلی دارند صورت گیرد. این بیماری‌ها شامل: منگولیسم، تی‌ساکس، بیماری خونی سلول داسی شکل و تالاسمی، هموفیلی، دیستروفی عضلانی و فیبروزکیستیک و… می باشد)

سابقه سقط مکرر، مرده زایی و تولد نوزاد ناهنجار نیز جزو موارد لازم جهت مشاوره قبل از بارداری است. هم چنین در مورد زنانی که به صورت مرتب از دارو استفاده می‌نمایند مشاوره پیش از بارداری لازم است.

مراقبت‌های پیش از بارداری در مادران دیابتی:
دیابت یا بیماری قند، به علت ناتوانی بدن در تولید یا مصرف هورمون "انسولین" پدید می‌آید. انسولین ماده‌ای است که توسط لوزالمعده تولید می‌شود و منجر به جذب و سوخت و ساز قند توسط سلول‌های بدن می‌گردد.

ما اکنون می‌دانیم که کلید یک بارداری سالم برای خانم‌های مبتلا به دیابت، کنترل قند خون است. کنترل قند خون باید پیش از دوران و در طول دوران بارداری انجام گیرد.کنترل دقیق قند خون، به معنی نگهداری غلظت قند خون نزدیک به حد طبیعی است. برای رسیدن به این کنترل لازم است تعادل صحیحی بین مصرف مواد غذایی، ورزش و تزریق انسولین برقرار گردد. از این رو لازم است قند خون بیماران مرتب بررسی شود. با کنترل قند خون و مراقبت‌های صحیح پزشکی، احتمال یک بارداری بدون مشکل و تولد نوزاد سالم همانند مادران غیر دیابتی خواهد بود. علی‌رغم پیشرفت‌های اخیر، در نوزادان متولد شده از مادران دیابتی به ویژه آنهایی که کنترل قند خون مناسبی نداشته‌اند، هنوز هم خطر پیدایش نقایص مادرزادی بیشتر است. در صورت عدم کنترل مناسب قند، قند خون و مواد زاید حاصل از اختلال سوخت قند که در خون مادر با غلظت بیش از حد طبیعی وجود دارند، از جفت می‌گذرند و وارد بدن جنین می‌شوند و احتمال تولد نوزاد با نقایص مادرزادی را افزایش می‌دهند. بنابراین کنترل دقیق قند خون پیش از دوران بارداری بسیار مهم است. در طول ۶ هفته اول بارداری، اندام‌های جنین شکل می‌گیرند. قند خون بالا در طول این هفته‌ها بر رشد اندام‌های جنین اثر می‌گذارد و می‌تواند سبب ایجاد نقایص مادرزادی شود. از دیگر عوارض دیابت مادر در جنین عبور قند از سد جفتی و افزایش قند خون جنین می باشدکه منجر به افزایش تولید انسولین توسط جنین می گردد.پس از تولد نوزاد، ترشح انسولین ادامه می‌یابد لذا ممکن است سطح قند خون نوزاد، کاهش یافته و دچار هیپو گلیسمی و هیپوکلسمی می‌شود.

درمان کم‌خونی:
اگر در بررسی آزمایشات ابتلا به کم‌خونی تشخیص داده شد لازم است قبل از اقدام به بارداری، تحت نظر پزشک جهت درمان کم خونی اقدام نماید. کم‌خونی در بارداری منجر به احساس خستگی در طول بارداری و ایجاد شرایط نامناسب هنگام زایمان و تولد نوزاد کم‌وزن و یا نارس می‌گردد.

درمان اضافه وزن یا چاقی: خانم‌های چاق باید قبل از حامله شدن وزن خود را کاهش دهند، زیرا چاقی خطر زایمان زودرس و عوارض زایمان را افزایش می‌دهد. طبق تحقیقات، نوزادان زنان چاق، بیشتر در معرض خطر نقایص هنگام تولد مانند بیماری‌های قلبی هستند. در ضمن چاقی می‌تواند عارضه فشارخون بالا و دیابت در حاملگی را هم افزایش دهد. بنابراین به زنان چاق توصیه می‌شود،که قبل از بارداری وزن خود را به وزن ایده آل برسانند و این‌کار حتما باید زیر نظر پزشک یا متخصص تغذیه صورت گیرد تا رژیم غذایی مناسب و حاوی پروتئین‌ و ویتامین‌ کافی برای آنها در نظر گرفته شود. برای اطمینان از سلامت حاملگی باید از یک رژیم غذایی سالم، متعادل و سرشار از انواع مواد مغذی استفاده کند. مصرف میزان کافی غذاهای حاوی کلسیم، فولیک اسید، آهن، ویتامین‌ C و A اهمیت نیز دارد.

نکته: مادر باید حداقل ۳ ماه پیش از باردار شدن به وزن ایده آل بدن خود برسد. در صورت بارداری سلامت کودک تا حد زیادی به متعادل بودن وزن بدن مادر بستگی دارد.

دارو : لازم است مادران قبل از باردار شدن در مورد داروهای مصرفی با پزشک معالج خود مشورت کنند و از مصرف خودسرانه دارو حتی مسکن‌های معمولی پرهیز نمایند .

قطع داروهای مضر برای جنین در مادران باردار :
خانم‌ها باید پیش از بارداری، مصرف داروهایی را که ممکن است برای رشد و تکامل جنین مشکل ایجاد کند، قطع کنند. مثلاً داروی رآکوتان که برای درمان جوش صورت (آکنه) استفاده می‌شود، می‌تواند منجر به نقایص شدید در جنین شود و حتما باید حداقل یک‌ماه قبل از شروع بارداری قطع شود.

داروهایی (مانند لووستاتین) که برای کاهش کلسترول خون به‌کار می‌روند و برخی داروهای فشار خون هم بالقوه خطرناکند. اگر دارویی را نمی‌توان کاملاً قطع کرد، لازم است آن را با انواع بی‌خطرتر (طبق توصیه پزشک) جایگزین نمود. درخانم‌هایی که به دلیل بیماری‌های اعصاب و روان، داروهای ثبات دهنده روان مصرف می‌کنند، تصمیم نهایی برای قطع یا ادامه مصرف دارو نیاز به بررسی دقیق وضع بیمار و شرایط او داشته و می‌بایست زیر نظر پزشک صورت گیرد.. حتی داروهای بدون نسخه هم ممکن است خطرآفرین باشند. بنابراین توصیه می‌شود که در زمان لقاح و قبل از آن، هیچ داروئی بدون مشورت با پزشک مصرف نشود.

اقدامات پارا کلینیکی:
اگر مادر روش پیشگیری از بارداری را قطع کرده و تصمیم به بارداری دارد و نیاز به گرفتن عکس رادیولوژی یا هر نوع تصویربرداری برای ایشان پیش آمد حتما به پزشک خود اطلاع دهد تا قبل از اقدام از عدم بارداری وی اطمینان حاصل گردد.

استرس و نگرانی و عوامل استرس‌زا و غیرضروری می‌تواند بر روند زندگی و بارداری مادر تأثیرگذار باشد پس وی باید سعی کند از این عوامل دوری نمایدبه زوجین جوان توصیه میشود ابتدا همدیگر را خوب بشناسند و سپس با توافق هم بچه دار شوند تا هر چه بیشتر لذت شیرین پدر و مادر شدن را درک نمایند.