بیماری قلبی در زنان، کنترل کنید

ظاهراً موضوعی که بسیاری از زنان (و متأسفانه، برخی پزشکان) هنوز هم از آن آگاه نیستند این است که بیماری قلبی عامل اصلی مرگ زنان است. هرساله حدود نیم میلیون زن در ایالات‌متحده براثر بیماری قلبی می‌میرند (برای آگاهی از میران مرگ زنان براثر بیماری قلبی در ایران می‌توانید در اینترنت جستجو کنید). درواقع، زنان بیشتری نسبت به مردان به علت بیماری قلبی عروقی - براثر حملات قلبی، نارسایی قلبی و سکته‌های مغزی می‌میرند. برای اینکه احتمال ابتلای خود به بیماری قلبی و سکته مغزی را تا حد ممکن پایین نگاه دارید، بسیار مهم است که عوامل خطرزایتان را کنترل کنید.

عوامل خطرزای کنترل ناشدنی

هرکسی به‌طور بالقوه عوامل خطرزای قلبی را دارد که کاری نمی‌توانند در مورد آن‌ها انجام دهند. اگر خانم هستید، این عوامل ازاین‌قرارند:

سابقه خانوادگی بیماری شریان کرونری زودرس یا سکته مغزی دارید (که در اعضای مذکر خانواده کمتر از ۵۵ سال، یا در اعضای مؤنث خانواده کمتر از ۶۵ سال اتفاق می‌افتد).

۵۵ سال یا بیشتر سن دارید.

شما در پس از یائسگی قرار دارید، یا تخمدان‌هایتان را برداشته‌اید.

در طی هر حاملگی که داشته‌اید، دچار پره اکلامپسی (فشارخون بسیار بالا) یا دیابت بارداری شده‌اید، یا نوزاد با وزن کم هنگام تولد داشته‌اید.

سابقه خانوادگی بیماری قلبی زودرس، به‌ویژه در یک خواهر یا برادر، ممکن است عامل خطر به‌ویژه مهمی در زنان باشد.

زنانی که چنین سابقه خانوادگی دارند لازم است تا به‌طور خاص عوامل خطرزای قلبی کنترل‌پذیر را مدیریت کنند.

عوامل خطرزای کنترل‌پذیر

موارد زیر عوامل خطرزایی‌ هستند که در کنترل شما هستند. با پرداختن به آن‌ها تا حد زیادی می‌توانید احتمال خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهید:

بیش وزن یا چاق بودن.

شیوه زندگی بی‌تحرک (تمرین اندک یا فقدان آن).

کشیدن سیگار یا استفاده از محصولات تنباکو (کشیدن سیگار شما را در معرض خطر دچار شدن به بسیاری از مشکلات سلامتی علاوه بر بیماری قلبی قرار می‌دهد.)

فشارخون بالا.

کلسترول کل بالا و/ یا کلسترول HDL پایین.

تشخیص دیابت در شما.

تشخیص سندرم متابولیک در شما.

افزایش سطوح پروتئین واکنش‌پذیر -C (CRP).

استفاده از قرص‌های کنترل موالید، به‌ویژه اگر سیگاری هم باشید.

آنچه را که زنان لازم است در مورد این عوامل خطرزا بدانند

بیشتر این عوامل خطرزای کنترل‌پذیر (به‌جز عواملی که به دستگاه تولیدمثلتان مربوط می‌شود) هم در مردان و هم زنان صدق می‌کند. باوجوداین، برخی ملاحظات خاص هست که چون به علت خانم بودن در تلاش هستید احتمال خطر ابتلایتان را به بیماری قلبی کاهش دهید باید موردتوجه قرار دهید.

۱- چاقی و شیوه زندگی بی‌تحرک:

این دو عامل خطرزا در زنان پس از یائسگی نسبت به مردان هم‌سن، شایع‌تر است. زنان تمایل دارند از افراد مراقبت کنند و (تحقیق نشان می‌دهد) ظاهرا بسیاری از زنان از روی حس وظیفه در توجیه رفتارهایی که «فقط برای من» هستند، مانند ورزش منظم، دچار مشکل می‌شوند. درنتیجه، زنان مسن‌تر ممکن است به‌طور خاص مستعد بی‌تحرکی و چاقی باشند و هر دو این‌ها عوامل خطرزای قوی برای بیماری قلبی و سکته مغزی‌اند.

۲- کشیدن سیگار

کشیدن سیگار برای همه بد است، اما به نظر می‌رسد برای زنان مشکلی خاص است. کشیدن سیگار عامل تعداد بسیار زیادی از حملات قلبی در زنان زیر ۴۵ سال است و تشدیدکننده بزرگ ریسک در زنانی است که سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند؛ و قرص‌های کنترل موالید وضعیت را بدتر هم می‌کنند - ترکیب سیگار کشیدن و قرص‌های کنترل موالید ریسک بیماری قلبی زودرس را تا ۲۰ برابر افزایش می‌دهد.

۳- فشارخون بالا

فشارخون بالا عامل خطرزای اصلی برای بیماری قلبی و سکته مغزی است. این عامل در زنان بالای ۵۵ سال بسیار شایع است و شواهد نشان می‌دهد که فشارخون بالا در زنان اغلب به‌طور مناسبی موردتوجه قرار نمی‌گیرد؛ اما درمان خوب ارزش تلاش را دارد - از کسی که سکته مغزی کرده است سؤال کنید.

۴- نابهنجاری‌های کلسترول

کلسترول بالا و لیپیدهای دیگر ریسک حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد. سطوح پایین HDL عامل خطرزای مهم‌تری در زنان نسبت به مردان است. شواهد رو به افزایش است مبنی بر اینکه دستیابی به سطوح بسیار پایین LDL و یا افزایش قابل‌توجه سطوح HDL عملاً می‌تواند بیماری شریان کرونری را متوقف یا معکوس کند. در بسیاری از زنان، کلسترول را می‌توان با برنامه غذایی و ورزش کنترل کرد، اما اغلب دارودرمانی همراه با استاتین هم لازم است.

۵- دیابت

دیابت نوع ۲ پیوسته، درست همراه با یکی از علل ریشه‌ای آن یعنی چاقی، در حال شایع‌تر شدن است. دیابت را به همان اندازه که یک بیماری متابولیسم قند می‌دانیم باید یک بیماری رگ‌های خونی هم در نظر بگیریم، چون تا حد زیادی ریسک قلبی عروقی را افزایش می‌دهد. ریسک بیماری قلبی در زنان مبتلا به دیابت تا ۶ برابر افزایش می‌یابد.

۶- سندرم متابولیک

سندرم متابولیک که به‌ویژه در زنان پس از یائسگی شایع است تا حد زیادی ریسک بیماری قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد.

۷- پروتئین واکنش‌پذیر - (CRP)

این پروتئین یک عامل خطرزای نسبتاً «جدید» است که احتمال دارد در زنان مهم‌تر از مردان باشد. سطوح CRP بالا، نشان دهنده التهاب فعال است و معمولاً سطح CRP بالا را می‌توان به معنی وجود التهاب رگ پنداشت. فکر می‌کنند التهاب، به‌ویژه در زنان عامل اصلی در تحلیل یا گسیختگی پلاک‌های شریان کرونری است. شواهد اخیر نشان می‌دهد که کاستن سطوح CRP (با استاتین ها) ریسک حمله قلبی را در برخی زنان مبتلا به بیماری شریان کرونری کاهش می‌دهد.

۸- مشکلات مرتبط در طی حاملگی

در آخر، اکنون به نظر می‌رسد که زنانی که دچار برخی عوارض در طی بارداری می‌شوند - به‌ویژه پره اکلامپسی (فشارخون بسیار بالا)، دیابت بارداری، یا به دنیا آوردن نوزادان با وزن کم هنگام تولد - ریسک بسیار بالاتر ابتلا به بیماری قلبی عروقی و مرگ زودرس را دارند. زنانی که دچار این عوارض می‌شوند باید با تصمیمی قوی شروع کنند همه عوامل خطرزای بیماری قلبی عروقی‌شان را مدیریت کنند و در بقیه عمرشان هم به این کار ادامه دهند. به‌طور خلاصه، کنترل عوامل خطرزا برای بیماری قلب در زنان به همان اندازه مردان مهم است؛ و اگر شما زن هستید، وقتی برنامه کاهش ریسکتان را طرح‌ریزی می‌کنید، چند مورد بیشتر دارید که باید به فکر آن‌ها هم باشید.