علائم یائسگی در زنان، خودتان را نبازید

یائسگی یک بخش طبیعی از زندگی است و یک بیماری یا مشکل نمی‌باشد. یائسگی نشان‌دهنده‌ی زمانی در زندگی یک زن است که قاعدگی متوقف شده و دیگر بارور نمی‌باشد (قادر به باردار شدن نیست). با اینکه این زمان آخرین دوره‌ی پریود زن می‌باشد اما ممکن است علائم آن از سال‌ها قبل شروع شوند. همچنین احتمال دارد برخی از زنان علائم را ماه‌ها یا سال‌ها بعد تجربه کنند. پیش‌یائسگی دوره‌ی ۳ تا ۵ ماهه پیش از یائسگی است که در آن میزان استروژن زن شروع به افت می‌کند. درمان‌هایی برای تسکین عوارض این دوره وجود دارد.

اگر علائم یائسگی بدون درمان رها شوند، معمولاً طی یک دوره‌ی ۲ تا ۵ ساله به تدریج برطرف می‌شوند، هر چند علائم می‌توانند برای مدت طولانی‌تری باقی بمانند. در برخی موارد خشکی واژن، خارش و ناراحتی می‌تواند مزمن شود و در نهایت اگر درمان نگردد بدتر خواهد شد.

دلایل

استروژن قاعدگی را تنظیم می‌کند. در حالی که پروژسترون بیشتر در آماده‌سازی بدن برای بارداری نقش دارد. هنگامی که تخمدان‌ها شروع به تولید میزان کمتری از این دو هورمون می‌کنند پیش ‌یائسگی آغاز می‌شود. در حقیقت زمانی که زن در اواخر دهه 30 زندگی خود است تخمدان‌ها پروژسترون و استروژن کمتری تولید می‌کنند. میزان باروری زن مدت طولانی قبل از اینکه متوجه هر گونه علائم یائسگی یا پیش‌ یائسگی شود، شروع به کاهش می‌کند. با گذشت زمان تخمدان‌ها استروژن و پروژسترون کمتری تولید می‌کنند و در نهایت به طور کامل از کار می‌افتند (عدم تخمک گذاری) و زن دیگر دوره‌های قاعدگی را تجربه نخواهد کرد. درصد عمده‌ای از زنان یک تغییر تدریجی در فعالیت قاعدگی را تجربه می‌کنند، در حالی که در برخی دیگر همه چیز عادی پیش می‌رود تا جایی که ناگهان متوقف می‌شود.

برخی از زنان ممکن است یائسگی زودرس را تجربه کنند، تخمدان‌های آنها زودتر از آنکه انتظار می‌رود غیرفعال می‌شوند (قبل از ۴۵ سالگی). با اینکه نادر است اما نارسایی تخمدان می‌تواند در هر سنی رخ دهد. یائسگی زودرس ممکن است در اثر عوامل متعددی رخ دهد از جمله:

-کمبود آنزیم

-سندرم داون

-سندرم ترنر

-بیماری آدیسون

-کم‌کاری تیروئید

-برداشتن تخمدان‌ها (جراحی دو جانبه برداشتن تخمدان)

-پرتودرمانی در ناحیه لگن

-شیمی‌درمانی

-جراحی هیسترکتومی (که در آن رحم با عمل جراحی برداشته می‌شود.)

علائم یائسگی

کارشناسان می‌گویند که از لحاظ فنی یائسگی زمانی تایید می‌شود که زن به مدت یک سال دوره قاعدگی نداشته باشد. با این حال، نشانه‌ها و علائم یائسگی به طور کلی قبل از به پایان رسیدن این دوره یک ساله ظاهر می‌شوند، که ممکن است شامل موارد زیر باشند:

قاعدگی نامنظم

قاعدگی نامنظم معمولاً اولین نشانه‌ی تغییرات الگوی قاعدگی است. برخی زنان ممکن است هر ۲ تا ۳ هفته یک بار دچار قاعدگی شوند در حالی که برخی در ماه حتی یک بار هم پریود نمی‌شوند.

باروری کمتر

در طول مرحله‌ی پیش ‌یائسگی یک زن سطح استروژن وی به طور قابل توجهی کاهش یافته و در نتیجه احتمال بارداری کاهش پیدا می‌کند.

خشکی واژن

خشکی واژن ممکن است همراه با خارش و یا ناراحتی باشد. احتمال بروز این مشکل در طول پیش ‌یائسگی وجود دارد. برخی از زنان ممکن است مقاربت دردناک (درد در هنگام رابطه جنسی) را تجربه کنند. عبارت آتروفی واژن به التهاب واژن در نتیجه‌ی نازک و کوچک شدن بافت‌ها و نیز کاهش روانی این ناحیه در اثر فقدان استروژن، اطلاق می‌شود.

گر گرفتگی

این حالت به معنی یک احساس حرارت ناگهانی در نواحی بالای بدن می‌باشد. ممکن است از صورت، گردن یا سینه شروع شده و سپس به سمت بالا یا پایین (بسته به جایی که از آن آغاز شده) گسترش یابد. پوست ممکن است قرمز شود و زن معمولاً شروع به عرق کردن می‌کند. احتمال دارد ضربان قلب به طور ناگهانی افزایش پیدا کند (تاکی کاردی) و یا نامنظم یا قوی‌تر از حد معمول (تپش قلب) شود. گرگرفتگی به طور کلی در اولین سال پس از آخرین قاعدگی زن رخ می‌دهد.

تعریق شبانه

اگر گرگرفتگی در هنگام خواب اتفاق بیفتد آنرا تعریق شبانه می‌نامند. بیشتر زنان عنوان می‌کنند که گرگرفتگی آنها بیشتر از چند دقیقه طول نمی‌کشد.

خواب آشفته

مشکلات خواب به طور کلی در اثر تعریق شبانه ایجاد می شوند، اما همیشه اینطور نیست. اختلال خواب ممکن است ناشی از بی‌خوابی یا اضطراب باشد. مشکل در خوابیدن و بیدار ماندن با شروع یائسگی زنان بیشتر می‌شود.

مشکلات ادراری

زنان در این دوره بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌های مجرای ادرار، مانند التهاب مثانه هستند. تکرر ادرار نیز ممکن است افزایش یابد.

بد خلقی

دمدمی بودن اغلب مرتبط با اختلالات خواب می‌باشد. کارشناسان می‌گویند که بسیاری از تغییرات خلق و خو ناشی از خواب ضعیف هستند.

مشکلات تمرکز و یادگیری

برخی از زنان همچنین ممکن است مشکلات حافظه کوتاه مدت داشته باشند و تمرکز طولانی مدت بر روی یک موضوع برای آنها دشوار ‌شود.

سایر علائم یائسگی می‌توانند شامل موارد زیر باشد:

-تجمع چربی بیشتر در شکم

-ریزش مو (نازک شدن مو)

-کاهش اندازه سینه

عوارض

پس از یائسگی بروز شرایط مزمن (طولانی مدت) زیر امری متداول است:

بیماری‌های قلبی عروقی:

کاهش میزان استروژن که با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی مرتبط است.

پوکی استخوان:

ممکن است تراکم استخوان‌های یک زن در طی چند سال اول پس از یائسگی به سرعت کاهش پیدا کند. هر چه تراکم استخوان یک فرد کمتر باشد، خطر ابتلا به پوکی استخوان افزایش می‌یابد.

بی ‌اختیاری ادرار:

یائسگی باعث از دست رفتن قابلیت ارتجاعی بافت‌های واژن و مجرای ادرار می‌شود. این مشکل می‌تواند منجر به ادرار مکرر، ناگهانی و اضطرار شدید شود که بی‌ اختیاری اضطراری (دفع غیر ارادی ادرار) را به همراه دارد. همچنین ممکن است مشکل بی‌اختیاری استرسی نیز ایجاد شود (ادرار غیر ارادی بعد از سرفه، عطسه، خنده، یا بلند کردن اجسام)

میل جنسی کم:

این حالت ممکن است مرتبط با اختلال خواب، علائم افسردگی، و تعریق شبانه باشد.

اضافه وزن/چاقی:

در طول دوران گذار یائسگی، زنان بیشتر مستعد ابتلا به افزایش وزن هستند.

سرطان سینه:

زنان پس از یائسگی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه هستند. ورزش منظم پس از یائسگی باعث کاهش قابل توجه خطر ابتلا به سرطان سینه می‌شود.

تشخیص

در صورتی که پزشک سن بیمار را بداند، اطلاعاتی راجع به الگوهای قاعدگی وی داشته باشد و بازخورد علائم را دریافت کند، قادر به تشخیص یائسگی یا پیش‌یائسگی خواهد بود. به غیر از آزمایش خون که می‌تواند سطح FSH (هورمون محرک فولیکول) را اندازه‌گیری کند، هیچ آزمایش قطعی برای تشخیص یائسگی یا پیش‌یائسگی وجود ندارد.

درمان یائسگی یا پیش ‌یائسگی

بیشتر زنان در دوران یائسگی به دنبال توصیه‌های پزشکی نیستند و بسیاری دیگر نیز نیازی به درمان ندارند. با این حال، در صورتی که علائم به میزان قابل توجهی بر زندگی روزانه‌ی زن تاثیر بگذارند، باید به پزشک مراجعه شود. نوع درمان بستگی به علائم، سابقه پزشکی و ترجیحات دارد.درمان‌های موجود عبارتند از:

درمان جایگزینی هورمون

هورمون درمانی برای بسیاری از علائمی که در طول یائسگی رخ می‌دهند بسیار موثر است. هورمون درمانی میزان استروژن زن را بالا می‌برد.

داروهای ضد افسردگی با دوز کم

بازدارنده‌های بازجذب سروتونین به کاهش گرگرفتگی در یائسگی کمک می‌کنند. این داروها شامل ونلافاکسین، فلوکستین، پاروکستین، سیتالوپرام، سرترالین هستند.

امگا 3

امگا 3 ممکن است باعث تسهیل پریشانی روانی و نشانه‌های افسردگی که اغلب در اثر یائسگی و پیش‌یائسگی ایجاد می‌شوند، گردد.

داروی گاباپنتین (نورونتین)

این دارو در درمان گرگرفتگی موثر است. گاهی اوقات از آن برای درمان تشنج (صرع) استفاده می‌شود.

کلونیدین

این دارو را می‌توان بصورت خوراکی یا برچسب‌های پوستی استفاده کرد و در درمان گرگرفتگی موثر است. این دارو معمولاً برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شود. با این حال، بروز عوارض جانبی ناخوشایند شایع است.

استروژن واژینال

استروژن واژینال ممکن است به صورت قرص، حلقه یا کرم استفاده شود. این دارو به طور موثری خشکی واژن و ناراحتی در حین مقاربت، و نیز برخی مشکلات ادراری را درمان می‌کند.

ورزش

ورزش در دوران یائسگی می‌تواند مزایای متعددی از جمله پیشگیری از افزایش وزن، کاهش خطر ابتلا به سرطان، تقویت استخوان‌ها و افزایش روحیه را داشته باشد.

خودیاری در یائسگی

برای مقابله با علائم یائسگی، نیاز به تغییرات در شیوه زندگی و رژیم غذایی می‌باشد.

تعریق شبانه و گرگرفتگی

-ورزش زیاد

-پرهیز از پوشیدن لباس‌های تنگ

-اطمینان از گرم نبودن اتاق خواب

-کاهش استرس

این عوامل محرک را به خاطر داشته باشید: غذای تند، کافئین، سیگار کشیدن و الکل

اختلال خواب

-ورزش منظم: هرچند نباید دیروقت ورزش کرد.

-هر روز حتی در تعطیلات در یک زمان مشخص برای خواب به رختخواب بروید و بیدار شوید.

-مصرف کافئین را کم کنید.

-چگونگی تنفس عمیق، تجسم هدایت شده، و آرام‌سازی پیشرونده عضلانی را فرا بگیرید.

ناراحتی و خشکی واژن

-لیزکننده‌ها یا مرطوب‌کننده‌های واژن مبتنی بر آب بدون نسخه

-فعال ماندن از لحاظ جنسی

بی اختیاری ادرار

ورزش‌های عضلات کف لگن یا ورزش کگل. در صورتی که افراد سه یا چهار بار در روز تمرین کنند، به احتمال زیاد بعد از چند هفته متوجه تفاوت خواهند شد.

اضافه وزن یا چاقی و پیشگیری از پوکی استخوان

داشتن یک رژیم غذایی متعادل که شامل مقدار زیادی سبزیجات، میوه‌ها، غلات سبوس‌دار، چربی با کیفیت، فیبر و کربوهیدرات تصفیه شده است مهم می‌باشد. سعی کنید روزانه ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی‌گرم کلسیم و مقدار زیادی ویتامین Dمصرف کنید. خواب کافی و ورزش نیز می‌تواند موثر باشد.