درد در ناحیه رحم، چه عللی دارد؟

درد در ناحیه رحم و لگن در دوران بلوغ، باروری و یائسگی ممکن است برای خانم ها پیش بیاید. این دردها در سنین کمتر، عمدتا به دلیل مسایل مربوط به عادت ماهانه است اما در صورتی که در دوره مربوط به عادت ماهانه نباشد ممکن است خطرساز باشد. همچنین این دردها در دوران یائسگی دلایل مختلفی می تواند داشته باشد که باید توسط پزشک متخصص بررسی شود. در این مطلب دلایل ایجاد درد در ناحیه رحم را به طور کامل ببرسی می کنیم.
اگر درد رحم بیش از شش ماه طول بکشد و در فعالیت و زندگی روزمره زن تاثیر بگذارد، به عنوان درد رحمی مزمن از آن یاد می‌شود. در این صورت باید دلایل ایجاد درد را بررسی کرد. اینکه آیا درد دائمی است، در طول سیکل ماهانه تغییر می‌کند، با دوره‌های ماهانه ارتباط دارد، مدت زمان شروع درد، علائم همراه احساس فشار و سنگینی در ناحیه شکم و لگن، علائم ادراری و مشکلات قاعدگی (لکه‌بینی، خونریزی شدید یا دفع لخته و...) و تغییر در وضع گوارشی مانند یبوست باید کاملا بررسی شود.
پس از انجام این بررسی ها توسط پزشک، معاینه دقیق انجام می شود. در صورت وجود ترشحات غیر طبیعی، نمونه گیری از آن ها و همچنین نمونه‌گیری از دهانه رحم با پاپ اسمیر انجام می شود و در صورت نیاز سونو گرافی انجام می شود.

دردهای رحمی دلایل متفاوتی می تواند داشته باشد که در اینجا مهم ترین دلایل مورد بررسی قرار می گیرد.

یکی از مهم‌ترین علل درد رحمی وجود بیماری‌های التهابی در رحم است. خانم‌هایی که دچار عفونت‌های مکرر می‌شوند، گاهی عفونت‌شان به قسمت‌های فوقانی مانند لوله‌ها می‌رسد و باعث التهاب در لوله‌های رحمی می‌شود. وجود بعضی توده‌ها در تخمدان هم ممکن است عفونت ایجاد کند؛ بعضی از عفونت‌های ناشی از بیماری‌های آمیزشی هم باعث بروز عفونت منتشره در رحم می‌شود. این بیماران اغلب در طول ماه درد دارند که با عادت ماهانه شدیدتر می‌شود. درمان نیز تجویز داروهای آنتی‌بیوتیک است. اگر بیمار دچار تب شدید باشد، ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان و استفاده از داروهای آنتی‌بیوتیک وسیع‌الطیف و تزریقی باشد.

سرویسیت یا التهاب سرویکس بیماری‌ای است که در آن سرویکس یا دهانه رحم دچار زخم‌هایی مخملی‌شکل ملتهب و قرمز می‌شود. علت آن نیز معمولا ناشی از عفونت‌های داخل واژن است. این خانم‌ها معمولا دردی در ناحیه شکم و انتهای کمر حس می‌کنند؛ البته گاهی هم از لکه‌بینی شکایت دارند. برای درمان حتما باید نمونه یا پاپ‌اسمیر از دهانه رحم بگیرند و به آزمایشگاه بفرستند. پاپ اسمیر روش تشخیصی خوبی برای یافتن سلول‌های بدخیم دهانه رحم است. توصیه می‌شود همه خانم‌ها بعد از ازدواج هر سال پاپ اسمیر انجام دهند.

این توده‌ها در هر سنی قبل از بلوغ، بعد از بلوغ و بعد از دوران باروری ممکن است دیده شود. انواع کیست‌ها‌، توده‌های خوش‌خیم و بدخیم می‌تواند باعث ایجاد درد در ناحیه لگن و شکم شود. سونوگرافی اطلاعات خوبی در اختیار پزشک قرار می‌دهد. بعضی از کیست‌ها با خوردن قرص‌های ضدبارداری بهبود پیدا می‌کند، ولی کیست‌هایی هم هست که رشد فزاینده دارد یا علائمی از بدخیمی نشان می‌دهد که در این صورت باید با عمل جراحی خارج و به آزمایشگاه آسیب‌شناسی فرستاده شود.

افتادگی رحم اصطلاح شایعی است که بین زنان رواج دارد. البته افتادگی انواع مختلفی داد و فقط شامل رحم نیست. در هر حال این بیماری معمولا در زنانی که زایمان طبیعی زیادی دارند، دیده می‌شود. این اختلال در اثر شل‌شدن لیگامان‌های نگهدارنده رحم ایجاد می‌شود و رحم از مکان اصلی خود جابه‌جا و به قسمت‌های پایین‌تر کشیده می‌شود. در معاینه نیز درجات افتادگی مشهود است. بیماران معمولا بعد از ایستادن طولانی احساس فشار و درد در لگن دارند. در مواردی که افتادگی شدید باشد و ناراحتی برای بیمار ایجاد کند درمانش جراحی است. البته همه خانم‌ها باید دقت کنند که دچار این مشکل نشوند، چون با بعضی از حرکات تمرینی مانند ورزشی به نام کگل بعد از زایمان می‌توان از بروز انواع افتادگی جلوگیری کرد.

بعضی خانم‌ها حول و حوش تخمک‌گذاری درد‌های خفیفی احساس می‌کنند. این درد بی‌خطر است و به درمان نیاز ندارد.

به دلیل نزدیکی دستگاه ادراری به رحم و تخمدان‌ها گاهی درد بین این دو اشتباه گرفته می‌شود؛ گرچه عفونت ادراری علائم واضحی دارد که تشخیص را برای پزشک آسان می‌کند. عفونت ادراری در مثانه با علائمی مانند سوزش ادراری و درد و فشار در ناحیه لگن همراه است.

فیبروم‌ها توده‌های خوش‌خیم عضلانی است که در میان زنان شایع است. این توده‌ها با افزایش سن بیشتر بروز می‌کند و ممکن است منفرد یا متعدد باشد. فیبروم‌ها معمولا دردی ایجاد نمی‌کند، ولی گاهی موقعیت و تعداد و اندازه‌شان باعث می‌شود روی رحم، مثانه و روده‌ها فشار وارد آورد و باعث ایجاد درد شود. حتی ممکن است تغییراتی در اجابت مزاج افراد ایجاد کند. البته بیشتر فیبروم‌ها، بخصوص فیبروم‌های بزرگ، با خونریزی‌های شدید همراه است که با سونوگرافی و معاینه دقیق می‌توان به اندازه و تعداد آنها پی برد و درمانی مناسب با توجه به اندازه فیبروم، مکان و سن بیمار انجام داد.

خیلی از خانم‌ها مبتلا به درد رحمی هستند و مدام برای درمان به متخصصان زنان مراجعه می‌کنند. در معاینه نیز موردی تشخیص داده نمی‌شود و بیمار را به حال خود رها می‌کنند؛ در صورتی که وجود دو اختلال گوارشی شایع در زنان، یعنی یبوست و سندرم روده تحریک‌پذیر نادیده گرفته شده است و بیمار همچنان با درد به زندگی خود ادامه می‌دهد و کیفیت زندگی‌اش کاهش می‌یابد. یبوست حتما باید درمان شود. سندرم روده تحریک‌پذیر نیز گرچه دلیل و درمان مشخصی ندارد، اما می‌توان با تغییراتی در سبک زندگی شدت بیماری را کاهش داد. البته درمان این دو مورد مربوط به متخصصان گوارش است.

گاهی ممکن است چسبندگی ناشی از جراحی های انجام شده در این ناحیه مانند جراحی سزارین، آپاندیسیت و هیسترکتومی سبب در شود که معمولا برای درمان ان یا از جراحی و یا از لاپراسکوپی استفاده می شود.