سندروم تخمدان پلی کیستیک، آنچه دانستنش لازم است

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک اختلال در سیستم غدد درون‌ ریز است که در میان زنان در سن باروری رایج می‌باشد. زنان مبتلا به PCOS ممکن است دارای تخمدان‌هایی بزرگ باشند که حاوی کیسه‌هایی پر از مایع که فولیکول نام دارد، می‌باشد.
دوره‌های قاعدگی غیرمعمول و یا طولانی‌مدت، رشد بیش‌ازحد مو، آکنه و چاقی، می در زنان مبتلابه سندرم تخمدان پلی کیستیک، رخ دهد. در نوجوانان، کم بودن و یا عدم وقوع قاعدگی ممکن است سوءظن را برای وجود بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک بالا ببرد.
علت دقیق سندرم تخمدان پلی کیستیک ناشناخته است. تشخیص زودهنگام و درمان همراه با کاهش وزن ممکن است خطر عوارض درازمدت مانند دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی را کاهش دهد.

علائم و نشانه‌های بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک
علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک اغلب خیلی زود، پس از رخ دادن اولین دوره (قاعدگی)، بروز خواهند کرد. در برخی موارد، سندرم تخمدان پلی کیستیک بعدها، در طول سال‌های باروری، به‌ عنوان‌ مثال، در پاسخ به افزایش وزن قابل‌ توجه، ایجاد می‌گردد.
PCOS نشانه‌های بسیاری دارد که همه این‌ها را چاقی بدتر می‌کند. هر زن مبتلابه PCOS ممکن است به شکل متفاوتی تحت تأثیر علائم بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک قرار بگیرد.
برای اینکه این عارضه، تشخیص داده شود، به نظر می‌رسد وجود حداقل دو مورد از موارد زیر لازم باشد:
دوره‌های نامنظم
این ویژگی متداول است. مثال‌ها عبارت‌اند از فواصل قاعدگی طولانی‌تر از ۳۵ روز؛ کمتر از هشت چرخه قاعدگی در یک سال؛ عدم قاعدگی به مدت چهار ماه یا بیشتر و دوره‌های طولانی‌مدتی که ممکن است سنگین یا خفیف باشند.
آندروژن اضافی
سطح بالای هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) ممکن است به نشانه‌های فیزیکی، مانند رشد بیش‌ از حد مو در صورت و بدن (هیرسوتیسم)، آکنه بزرگسالان یا آکنه شدید نوجوانان و طاسی با الگوی مردانه (آلوپسی آندروژنیک) منجر شود.
تخمدان پلی کیستیک
تخمدان پلی کیستیک زمانی است که تخمدان بزرگ می‌شود و حاوی تعداد زیادی کیسه‌های کوچک پر از مایع که تخم را احاطه کرده‌اند.

علل بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک
پزشکان نمی‌دانند که چه چیزی باعث سندرم تخمدان پلی کیستیک می‌شود، اما این عوامل ممکن است نقش داشته باشد:
انسولین
انسولین هورمون تولیدشده در لوزالمعده است که اجازه می‌دهد که سلول از قند (گلوکز) استفاده کند. اگر شما به انسولین مقاومت داشته باشید، توانایی شما در استفاده از انسولین مختل می‌گردد و پانکراس شما مجبور به ترشح بیشتر انسولین می‌گردد. انسولین همچنین ممکن است باعث افزایش تولید آندروژن توسط تخمدان شود که توانایی تخمک‌گذاری تخمدان تداخل کند.
التهاب درجه پایین
گلبول سفید خون برای مبارزه با عفونت طی یک پاسخ به نام التهاب، موادی تولید می‌کند. تحقیقات نشان داده است که زنان مبتلابه PCOS، درجات پایینی از التهاب دارند و این نوع از درجات پایین التهاب، تخمدان پلی کیستیک را تحریک به تولید آندروژن می‌کند.
وراثت
اگر خواهر یا مادر شما دارای PCOS باشند، شما شانس بیشتری برای ابتلا به آن خواهید داشت. محققان به دنبال یافتن ارتباط بین یکسری ژن‌های خاص با PCOS هستند.

عوارض بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک
داشتن سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است باعث بروز شرایط زیر شود به‌ خصوص اگر چاقی نیز وجود داشته باشد:
- دیابت نوع ۲
- فشارخون بالا
- اختلالات کلسترول و چربی
- سندرم متابولیک (مجموعه‌ای از علائم که نشان‌دهنده افزایش خطر بیماری‌های قلبی عروقی می‌باشد)
- استئاتوهپاتیت غیرالکلی (التهاب شدید کبدی ناشی از تجمع چربی در کبد)
- ناباروری
- آپنه انسدادی خواب
- افسردگی و اضطراب
- خونریزی غیرطبیعی رحم
- سرطان پوشش داخلی رحم (سرطان آندومتر)، ناشی از قرار گرفتن مداوم در معرض استروژن فراوان
- دیابت حاملگی یا فشارخون بالا ناشی از حاملگی

تشخیص بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک
هیچ آزمون خاصی برای تشخیص قطعی سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد. برای تشخیص پزشک، همه علائم و نشانه‌های فرد را در نظر می‌گیرد و پس‌ از آن با رد سایر اختلالات، به تشخیص بیماری می‌رسد.
پزشک درباره سابقه پزشکی شما، از جمله دوره‌های قاعدگی، تغییرات وزن و علائم دیگر سؤال خواهد کرد. پس‌ از آن ممکن است آزمایش‌های خاصی را درخواست کند.
معاینه بدنی
در طول معاینه فیزیکی، پزشک یکسری اطلاعات کلیدی نظیر قد، وزن و فشارخون را ارزیابی می‌کند.
معاینه لگنی
در طول یک معاینه لگنی، دکتر اندام‌های تناسلی خود را از نظر وجود هرگونه توده و ضایعه و یا اختلالات دیگر بررسی خواهد کرد.
آزمایش خون
در این آزمایش با اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها، سایر علل احتمالی اختلالات قاعدگی یا تولید بیش‌ از حد آندروژن که ممکن است با PCOS اشتباه گرفته شود، بررسی می‌گردد. سایر آزمایشات خون شامل اندازه‌گیری کلسترول ناشتا و سطح‌تری گلیسیرید و تست تحمل گلوکز، که در آن سطح گلوکز ناشتا اندازه‌گیری می‌شود.
سونوگرافی
در سونوگرافی، ظاهر تخمدان‌ها و ضخامت پوشش رحم بررسی می‌گردد. در طول آزمون، شما دراز می‌کشید و یک دستگاه گرز مانند (مبدل) در مهبل (واژن) قرار می‌گیرد (سونوگرافی ترانس واژینال). امواج صوتی به‌صورت تصاویری بر روی صفحه‌نمایش کامپیوتر نمایان می‌گردد.

درمان بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک
درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک به‌طورکلی بر مبنای مدیریت نگرانی‌های اصلی فرد، مانند ناباروری، پرمویی، آکنه یا چاقی متمرکز است.

تغییر در شیوه زندگی
به ‌عنوان اولین گام، دکتر شما ممکن است به شما توصیه کند که وزن اضافی خود را از طریق یک رژیم غذایی کم ‌کالری همراه با فعالیت‌های ورزشی با شدت متوسط، کاهش دهید. کاهش متوسط وزن - به ‌عنوان ‌مثال، از دست دادن ۵ درصد از وزن بدن - ممکن است وضعیت شما را بهبود بخشد.

داروها
دکتر شما ممکن است برای بیماری شما، دارو تجویز کند:
تنظیم چرخه قاعدگی
قرص ترکیبی شامل استروژن و پروژسترون که از قرص‌های ضدبارداری می‌باشد باعث کاهش تولید آندروژن شده و بدن شما را از اثرات استروژن مداوم رهایی داده، باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان آندومتر و اصلاح خونریزی‌های غیر طبیعی قاعدگی می‌شود.
اگر شما کاندید مناسبی برای قرص‌های ضدبارداری ترکیبی نباشید یک روش جایگزین، استفاده از پروژسترون به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز به مدت یک تا دو ماه می‌باشد. این نوع از پروژسترون باعث تنظیم دوره‌های قاعدگی و حفاظت در برابر سرطان آندومتر می‌شود اما سطح آندروژن را بهبود نمی‌بخشد و از بارداری جلوگیری نمی‌کند.
پزشکتان ممکن است برای شما متفورمین (گلوکوفاژ، Fortamet، غیره) تجویز کند که یک داروی خوراکی برای درمان دیابت نوع ۲ است که باعث بهبود مقاومت به انسولین و کاهش سطح انسولین می‌شود. این دارو ممکن است به تخمک‌گذاری کمک کند و چرخه قاعدگی را تنظیم کند. متفورمین پیشرفت دیابت نوع ۲ را در صورتی‌ که در مرحله پیش دیابتی قرار داشته باشید، کند می‌کند و در صورت دنبال کردن رژیم غذایی و فعالیت بدنی، باعث کاهش وزن می‌شود.

کمک‌کننده‌های تخمک‌ گذاری
اگر شما در حال تلاش برای باردارشدن باشید، ممکن است به یک دارو برای کمک به تخمک‌ گذاری نیاز داشته باشید. کلومیفن (Clomid، سروفن) یک داروی ضد استروژن خوراکی است که در بخش اول چرخه قاعدگی استفاده می‌شود. اگر کلومیفن به‌تنهایی مؤثر نباشد، دکتر شما ممکن است برای کمک به تحریک تخمک‌گذاری، متفورمین نیز تجویز کند.
اگر شما با استفاده از کلومیفن و متفورمین باردار نشوید، دکتر شما ممکن است هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینی کننده (LH) را توصیه کند که به روش تزریقی استعمال می‌شود. داروی دیگری است که دکتر شما ممکن است تجویز کند لتروزول است (femara). پزشکان دقیقاً نمی‌دانند که لتروزول چگونه برای تحریک تخمدان کار می‌کند، اما ممکن است تخمک‌گذاری را در زمانی که سایر داروها با شکست مواجه می‌شوند، تحریک کند.
کاهش رشد بیش ‌از حد مو
دکتر شما ممکن است قرص‌های جلوگیری از بارداری را برای کاهش تولید آندروژن و یا دارویی دیگر به نام اسپیرونولاکتون (آلداکتون) را برای از بین بدن اثرات آندروژن بر روی پوست، توصیه کند. از آنجا که اسپیرونولاکتون می‌توانید باعث ایجاد نقایص هنگام تولد شود، می‌بایست در هنگام مصرف آن از بارداری پرهیز شود. وانیگا (Eflornithine) دارویی است که به‌ صورت کرم تجویز شده و باعث کاهش رشد موهای صورت در زنان می‌شود.