خون سیاه پریود، نگران کننده است؟

خونریزی واژینال یک مسألۀ رایج در میان زنان بخصوص زنانی است که به سن باروری می رسند. این خونریزی می تواند رنگ و بافت مختلفی داشته باشد. گاهی رنگ خونی که از واژن خارج می شود سیاه است. این اتفاق بین همه زنان رایج نیست و به طور عادی پیش نمی آید. علت این خونریزی معمولاً خون باقی مانده پس از قاعدگی یا مرحلۀ ابتدایی بارداری است.
خروج خون سیاه چند روز پیش یا پس از دوره قاعدگی می تواند طبیعی باشد اما اگر اواسط دوره پریود اتفاق بیفتد باید آن را جدی گرفت. گاهی این خون، به خاطر ورود یک جسم خارجی مانند تامپون یا کاندوم رخ می دهد. اگر خروج خون سیاه از واژن به صورت ناگهانی و بدون هیچ علتی اتفاق بیفتد، ممکن است هشداری جدی برای به خطر افتادن سلامتی و وجود بیماری هایی مانند سرطان دهانه رحم باشد و باید خیلی زود توسط پزشک متخصص بررسی شود. در این مقاله ما به بررسی علت های مختلف سیاهی خون عادت ماهیانه می پردازیم.

چه زمانی خون سیاه از واژن خارج می شود؟
پیش از آنکه بخواهیم علت و درمان خروج خون سیاه را بدانیم بهتر است ببینیم چه زمانی ممکن است خون سیاه رنگ از واژن کسی خارج شود. این اتفاق به صورت طبیعی در مواقع زیر می افتد:
- چند روز پیش از شروع چرخه قاعدگی که نشان دهندۀ جریان معمولی خون است.
- چند روز پس از دورۀ عادت ماهانه که علت آن خون باقی مانده از پریود بوده و کاملاً طبیعی است.
- اگر خون سیاه در اواسط دورۀ پریود دیده شود نشان دهندۀ شرایطی مانند عفونت، بیماری های مقاربتی یا سایر مشکلات مربوط به دهانه رحم و دستگاه تناسلی است.

آیا دیدن خون سیاه قاعدگی نگران کننده است؟
ممکن است خروج خون سیاه از واژن یک علامت هشدار دهنده باشد اما همیشه دلیلی برای نگرانی نیست. ممکن است این رنگ را در تمام طول دوره پریود خود یا حوالی زمان معمول عادت ماهانه خود مشاهده کنید. وقتی خروج خون از رحم مدت زیادی طول بکشد، خون با اکسیژن ترکیب شده و باعث ایجاد رنگ قهوه ای، قهوه ای تیره یا سیاه در خون می شود. در این حالت ممکن است رنگ خون حتی به رنگ دانه های قهوه درآید. گرچه دلایل مختلف دیگری هم وجود دارد که باید آنها را جدی گرفت و حتماً به پزشک مراجعه کرد. در ادامه برخی از عللی که موجب سیاه شدن خون قاعدگی می شود، آورده شده است.

علل سیاه شدن خون پریود
مهمترین دلایل سیاه شدن خون پریود عبارتند از:
شروع یا پایان دورۀ قاعدگی
جریان خون عادت ماهانۀ شما ممکن است در آغاز یا پایان دوره، کندتر باشد، در نتیجه خون مدت بیشتری در بدن می ماند و در مدت زمان طولانی تری از بدن خارج می شود و از قرمز نرمال به قهوه ای تیره یا سیاه تغییر رنگ می دهد. اگر پیش از شروع پریود لکه های سیاه دیدید، احتمالاً خون باقی مانده از پریود قبلی شما است. در این موارد رحم در حال پاکسازی خود است.
گیر کردن یک شیء خارجی
خروج خون سیاه از رحم ممکن است نشانۀ گیر کردن یک شیء خارجی در واژن باشد. به عنوان مثال این اتفاق زمانی می افتد که شما تصادفاً تامپون دوم را در واژن قرار دهید بدون اینکه تامپون اول را خارج کرده باشید یا اینکه کلاً فراموش کنید در انتهای دوره تامپون را خارج کنید. یکی دیگر از اشیاء خارجی که ممکن است در واژن گیر کند کاندوم و سایر وسایل جلوگیری از بارداری است. به مرور زمان، شیء باعث آسیب به دیواره رحم و بروز عفونت می شود. نشانه های دیگری که در این شرایط تجربه خواهید کرد شامل موارد زیر است:
- ترشحات بد بو
- خارش و ناراحتی در ناحیه واژن و اطراف آن
- ورم یا اگزما در نواحی دستگاه تناسلی
- مشکل در ادرار کردن
- تب
اشیاء نمی توانند به سمت رحم یا ناحیه شکمی حرکت کنند. دهانه رحم در بالاترین قسمت کانال واژینال قرار گرفته و تنها یک ورودی کوچک دارد. با این حساب، اگر خروج خون سیاه یا سایر نشانه ها را می بینید و شک دارید که چیزی در رحم شما گیر کرده باشد، حتماً به پزشک مراجعه کنید. در موارد نادر، ممکن است مبتلا به سندروم شوک سمی شوید که یک نوع عفونت مرگ بار محسوب می شود و نیازمند مراجعه فوری و اروژانسی به پزشک است.
بیماری التهابی لگن (PID) یا سایر عفونت ها
بیماری های آمیزشی (STI) مانند سوزاک یا کلامیدیا هم می توانند منجر به خونریزی و ترشحات غیر معمول شوند. ترشح خون سیاه می تواند به معنای خروج خون از رحم یا کانال واژینال باشد. ترشحات واژنی زیاد در هر رنگی و همراه با بوی زننده نشانۀ این عفونت ها است. سایر نشانه ها شامل موارد زیر می باشد:
- خونریزی در حین یا پس از رابطه جنسی
- ادرار دردناک
- احساس درد یا فشار در ناحیه لگن
- خارش واژن
- لکه بینی بین دوره های عادت ماهانه
بیماری های آمیزشی به خودی خود از بین نمی روند. بدون درمان با آنتی بیوتیک، این بیماری ها از واژن به اندام های تناسلی گسترش پیدا می کنند و باعث بیماری التهابی لگن می شوند. نشانه های بیماری التهاب لگن مشابه بقیۀ بیماری های آمیزشی است اما در این مورد ممکن است تب و لرز هم داشته باشید. اگر این بیماری درمان نشده و به حال خود رها شود، باعث ایجاد مشکلات پیچیده ای مانند درد لگنی مزمن و نازایی خواهد شد.
کاشت تخمک
خونریزی در اوایل بارداری مخصوصاً در حوالی زمان پریودِ عقب افتاده یا متوقف شده، امری شایع است. ممکن است به عنوان بخشی از فرآیند کاشت یعنی تقریبا ۱۰ تا ۱۴ روز پس از آبستنی، زمانی که تخمک در دیوارۀ رحم جایگذاری می شود، دچار خونریزی شوید. اگر خروج خون کند باشد و مدت زیادی طول بکشد ممکن است رنگ آن به سیاه تغییر پیدا کند. نشانه های دیگر اوایل دوران بارداری شامل موارد زیر است:
- توقف دوره پریود
- تکرر ادرار
- خستگی
- حالت تهوع و استفراغ (کسالت صبحگاهی)
- پستان های متورم یا حساس
همه زنان در زمان کاشت تخمک، خونریزی را تجربه نمی کنند، اما اگر خونریزی اتفاق بیفتد باید کم و سبک باشد. اگر لکه بینی یا خونریزی شدید شود یا بیشتر از چند روز طول بکشد، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
سقط جنین
لکه بینی یا خون سیاه رنگ می تواند نشانۀ سقط جنینی باشد که مادر متوجه آن نشده است. در این شرایط رشد تخمک متوقف شده اما تا چهار هفته یا بیشتر از بدن خارج نمی شود. بین ۱۰ تا ۲۰ درصد بارداری ها با سقط جنین غیر عمدی پایان می یابند که اکثراً پیش از آنکه جنین به هفته دهم برسد، اتفاق می افتد. ممکن است شما نشانه های سقط جنین غیرعمدی را نداشته باشید. در واقع برخی افراد تا زمانی که سونوگرافی انجام ندهند متوجه سقط جنین خود نمی شوند. تعدادی از افراد گفته اند که در این موارد، نشانه های بارداری، یعنی درد شکمی یا احساس ضعف نداشته اند.
دوران پس از زایمان
خونریزی ای را که چهار تا شش هفته پس از زایمان اتفاق می افتد زَچِگی یا نفاس می نامند. این خونریزی به صورت جریان شدید قرمز رنگ با لخته های کوچک شروع شده و چند روز بعد کندتر می شود. از حدود روز چهارم به بعد، خون زچگی از قرمز به صورتی یا قهوه ای تغییر رنگ می دهد. اگر جریان خون کند شود، رنگ آن به قهوه ای تیره یا سیاه تغییر پیدا می کند. به مرور زمان، رنگ خون پیش از قطع کامل باید دوباره به رنگ شیری یا زرد تبدیل شود. در صورتی که در هفته های پس از زایمان، از واژن شما خون روشن، لخته های بزرگ تر از کشمش یا ترشحات بدبو خارج شد حتماً به پزشک مراجعه کنید.
خون باقی مانده از عادت ماهانه
خون باقی مانده از عادت ماهانه یا هماتوکوپلوس زمانی ایجاد می شود که جلوی خروج خون حاصل از عادت ماهانه از رحم یا واژن گرفته شود. در نتیجه رنگ خون به مرور زمان در اثر ماندن در رحم، به رنگ سیاه تغییر پیدا می کند. مسدود شدن راه خروج خون می تواند علت های مختلفی مانند مشکلات مادرزادی در پرده بکارت، دیواره رحم یا در موارد خاص، فقدان دهانه رحم داشته باشد. برخی از افراد هیچ نشانه ای ندارند، برخی دیگر نشانه های دوره ای را تجربه می کنند که به جای چرخه قاعدگی اتفاق می افتد. اگر انسداد شدید باشد، دچار آمنوره یا توقف کامل عادت ماهانه خواهید شد.
استرس
تنها عده کمی از زنان، استرس را به عنوان دلیلی برای ترشحات سیاه رنگ در نظر می گیرند. استرس می تواند به راحتی چرخه قاعدگی زنان را مختل کند و اغلب باعث ایجاد ترشحات قهوه ای تیره و حتی سیاه شود. دلیل این اتفاق، آزاد شدن هورمون استرس یعنی کورتیزول در خون است که به شما کمک می کند تا از عهده استرس های فراوان برآیید اما در عین حال بر تولید هورمون هایی مانند پروژسترون و استروژن تاثیر می گذارد و باعث بروز مشکل می شود.
پیشگیری اورژانسی از بارداری
قرص های اورژانسی می توانند دلیل ایجاد ترشحات سیاه بین دوره های منظم پریود شما یا در حین آن باشند.
تنگی دهانه رحم
تنگی دهانۀ رحم یکی از مشکلات جدی است که در زنان سالخورده پیش می آید و می تواند باعث خروج ترشحات سیاه شود. اساساً باریک شدن سرویکس یا دهانه رحم می تواند جریان خون قاعدگی را مسدود یا کند کند. ناهنجاری های آناتومیک دیگری هم وجود دارد که می تواند منجر به همین نتایج شود. بیشتر این ناهنجاری ها در زمان تولد وجود داشته و قابل درمان نیستند.
آندومتریوز
آندومتریوز یک اختلال دردناک است که وقتی مخاط رحم در بیرون از رحم در اطراف تخمدان ها، لوله فالوپ، بافت لگن یا حتی بیرون از اندام های تناسلی رشد می کنند، اتفاق می افتد. در این موارد، بافت های بیرون رحم خون سیاه و غلیظی را در اندام های تناسلی نگه می دارند. این خون قدیمی می تواند با ترشحات رحم ترکیب شده و ترشحات سیاه و دانه دانه ای ایجاد کند که همراه با درد مداوم در ناحیه پایین شکمی، درد در ناحیه لگن و پریودهای طولانی و دردناک است.
کیست تخمدان
کیست های تخمدانی گاهی در تخمدان زن رشد می کنند. این کیست ها کاملاً طبیعی هستند و معمولاً منجر به هیچ بیماری ای نمی شوند اما وقتی پاره شوند ترشحات غلیظی به رنگ قرمز متمایل به سیاه از واژن خارج خواهد شد. این ترشحات در واقع خون باقی مانده از مکان قرار گرفتن آن کیست بوده است. در صورتی که با چنین نشانه هایی مواجه شدید، شرایط را جدی بگیرید و بلافاصله به پزشک زنان مراجعه کنید.

سایر علت ها
عفونت قارچی، عفونت لگن پس از جراحی، عفونت بخش بیرونی دستگاه تناسلی، زخم دهانه رحم، عفونت رحم، عفونت لوله فالوپ و موارد دیگر می توانند باعث ایجاد ترشحات خونی سیاهرنگ شوند.

آیا خون سیاه پریود نشانه سرطان رحم است؟
در موارد نادر، ترشحات خونی سیاه رنگ می تواند نشانه ای از سرطان رحم باشد. گرچه بسیاری از افراد هیچگونه نشانه ای ندارند اما خونریزی غیر عادی بین چرخه های قاعدگی یا پس از رابطۀ جنسی، شایع ترین نشانۀ سرطان پیشرفته است. ترشحات واژینال در اوایل ابتلا به سرطان به رنگ سفید یا شفاف، آبکی یا بدبو هستند و حتی رگه هایی از خون را در خود دارند و به مرور زمان به رنگ قهوه ای تیره یا سیاه تبدیل می شوند. در مراحل پیشرفتۀ سرطان، بیمار این نشانه ها را تجربه می کند:
- کاهش وزن
- خستگی و ضعف
- درد در ناحیه لگن
- تورم در پاها
- مشکل در دفع ادرار یا مدفوع