اورژن دهانه رحم، چه نشانه ها و درمانی دارد؟

بیرون زدگی گردن رحم که به آن اورژن دهانه رحم نیز گفته می شود، زمانی رخ می دهد که سلول های گلاندولار که پوشش داخلی کانال سرویکس را تشکیل می دهند، به طرف بیرون گسترش می یابند. در شرایط عادی سطح خارجی گردنه رحم، معمولا از سلول های سخت یا اپیتلیال پوشیده شده است. محل تلاقی این دو نوع سلول را ناحیه اتصال یا ناحیه تبدیلی TZ می نامند. سرویکس یا گردنه رحم و محل اتصال رحم به واژن است.
این بیماری بعضا با نام زخم دهانه رحم نیز شناخته می شود، اما چون واقعا زخمی در دهانه رحم وجود ندارد، این نام نامناسب و تا حدودی گمراه کننده است. بیرون زدگی دهانه رحم بیشتر در بانوانی جوان که در سن باروری هستند، مشاهده می شود اما گردنه رحم را سرطانی نمی کند و تاثیری بر باروری ندارد. در واقع، علی رغم مشکلاتی که برای یک خانم به همراه دارد، نمی توان آن را یک بیماری به شمار آورد. در این مقاله پیرامون این مشکل، شیوه های تشخیص آن و اینکه چرا در همه موارد نیاز به درمان ندارد، با شما گفتگو خواهیم کرد.

علت اورژن دهانه رحم چیست؟
همانطور که اشاره شد اورژن و یا بیرون زدگی دهانه رحم به حالتی گفته می شود که در آن سلول های استوانه ای بخش داخلی دهانه رحم رشد کرده، از ناحیه مرزی و یا TZ عبور می کنند و بر روی سلول های سنگفرشی بخش خارجی دهانه رحم قرار می گیرند.
علت ابتلا به بیرون اورژن دهانه رحم همیشه قابل تشخیص نیست. برخی بانوان با این ویژگی متولد می شوند، در بعضی موارد نیز به دلیل نوسانات هورمونی رخ می دهد. از این رو در سنین باروری یعنی در میان نوجوانان، مادران باردار و بانوانی که از قرص های ضد بارداری حاوی استروژن استفاده می کنند، شیوع بیشتری دارد.
اگر حین استفاده از داروهای ضد بارداری حاوی استروژن، گردن سرویکس دچار بیرون زدگی شود و علائم آن مشکلاتی برایتان ایجاد کند، بهتر است برای تغییر روش پیشگیری خود با پزشک مشورت کنید.
بیرون زدگی گردن رحم در زنان یائسه به ندرت رخ می دهد. هیچ ارتباطی بین بیرون زدگی سرویکس و ابتلای به سرطان دهانه رحم یا سایر انواع سرطان­ها وجود ندارد. هیچ گونه عارضه جدی یا بیماری دیگری که در اثر بیرون زدگی رحم ایجاد گردد، تاکنون شناخته نشده است.

علائم اورژن دهانه رحم چیست؟
اگر شما هم مانند بسیاری از بانوان مبتلا به بیرون زدگی گردن رحم هستید، شاید هیچ نشانه یا علامت خاصی نداشته باشید. حتی ممکن است قبل از مراجعه به پزشک متخصص زنان و انجام معاینات لگن اصلا متوجه وجود بیماری نشوید.
اما علائم احتمالی عبارتند از:
- لکه بینی بین قاعدگی
- درد و خونریزی حین یا بعد رابطه جنسی
- درد و خونریزی ممکن است در خلال معاینات لگنی یا بعد از آن نیز رخ دهد.
در برخی بانوان این علائم با شدت بیشتری بروز می کند، به طوریکه ترشحات ناشی از این مشکل در زندگی فردی ایجاد اختلال کرده و درد مانع از احساس لذت جنسی خواهد شد.
بیرون زدگی سرویکس شایع ترین علت خونریزی در ماه های آخر بارداری است.
از آنجه که سلولهای گلاندولار نسبت به سلول های اپی تلیال ظریف تر هستند، موکوس بیشتری تولید کرده و به راحتی خونریزی می کنند.
اگر علائم خفیف تری دارید، ممکن است اصلا دچار بیرون زدگی سرویکس نشده باشید، لذا به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص مقتضی صورت گیرد.
چنانچه خونریزی بین سیکل قاعدگی، ترشحات غیرطبیعی یا درد حین یا بعد از رابطه جنسی دارید، به پزشک مراجعه کنید. بیرون زدگی سرویکس به خودی خود خطرناک نیست، اما علائم و نشانه ها معمولا پیامد مشکلات زمینه ای هستند که باید کنترل یا درمان شوند.
برخی از علائم اورژن دهانه رحم عبارتند از:
- عفونت
- فیبروم یا پولیپ
- آندومتریوز
- مشکلات مربوط به آی یو دی
- مسائل مربوط به تغییرات هورمونی ناشی از بارداری

روش های تشخیص بیرون زدگی گردن رحم و یا اورژن دهانه رحم
احتمالا بیرون زدگی دهانه دحم در معاینات معمولی لگن یا در تست پاپ اسمیر تشخیص داده می شود. از آنجا که سرویکس در این شرایط به رنگ قرمز روشن و ناهموار تر از حالت طبیعی به نظر می رسد، به راحتی در معاینات لگن قابل تشخیص است.
مراحل اولیه سرطان سرویکس از نظر ظاهر شبیه به بیرون زدگی است اما عملاً ارتباطی بین این دو وجود ندارد. لذا برای حصول اطمینان بیشتر تست پاپ اسمیر انجام می شود.
اگر نشانه خاصی ندارید و آزمایش پاپ اسمیر نیز برای شما نرمال است، نیاز به بررسی بیشتر نیست. اما اگر نشانه هایی مانند درد هنگام رابطه جنسی یا ترشح شدید دارید به طوریکه مشکلاتی برایتان ایجاد کرده است، باید برای بررسی کامل به پزشک مراجعه کنید.
گام بعدی تشخیص، استفاده از روش کولپوسکوپی است که در مطب پزشک قابل انجام است. در این روش با استفاده از یک ابزار قدرتمند نوری و بزرگنمایی خاص، نمایی دقیقتر از رحم بدست آمده و بافتهای غیر طبیعی تشخیص داده می شود. ممکن است در حین انجام کولپوسکوپی نمونه برداری یا بایوپسی برای انجام تست سرطان انجام شود.

روش های درمان اورژن دهانه رحم
مادامیکه علائم این بیماری موجب آزردگی خاطر نشود و یا مشکلات ناشی از آن چندان جدی نباشد، نیازی به درمان ندارد و ممکن است که خود به خود برطرف شود. اما اگر نشانه هایی مانند ترشحات لزج، خونریزی و درد هنگام رابطه زناشویی یا بعد از آن دارید و این نشانه ها مشکلاتی برایتان به وجود آورده است، برای درمان باید به پزشک مراجعه کنید.
درمان اصلی این مشکل سوزاندن ناحیه با استفاده از گرما یا دیاترمی، سرما یا جراحی سرمایشی (فریز) و یا نیترات نقره است که مانع از ترشحات و خونریزی غیر طبیعی خواهد شد.
هر یک از این روشها در عرض چند دقیقه و با بی حسی موضعی در مطب پزشک قابل انجام است. بیمار فوراً مرخص می شود و می تواند فعالیت های روزمره اش را از سر بگیرد. ممکن است چند ساعت تا چند روز ناراحتی خفیف شبیه به پریود مشاهده شود. ترشحات واژن یا لکه بینی تا چند هفته بعد طبیعی هستند.
بعد از درمان، رحم برای بهبودی کامل به زمان نیاز دارد، توصیه می شود برای جلوگیری از بروز عفونت، به مدت 4 هفته از برقراری رابطه زناشویی و یا استفاده از تامپون بپرهیزید.
پزشک دستورات بعد از درمان را خواهد داد و حتی ممکن است لازم باشد در فواصل معین معاینات دیگری نیز صورت گیرد. در این صورت اگر علائم و نشانه های زیر را دارید، حتما با پزشک درمیان بگذارید:
- ترشحات بدبو
- خونریزی شدیدتر از حد طبیعی
- خونریزی که بیش از زمان مورد انتظار به طول می انجامد
این علائم از نشانه های عفونت و مشکلات جدی هستند که نیاز به درمان دارد.
سوزاندن به عنوان روش درمانی که شرح داده شد، معمولا مشکل را به طور کامل رفع می کند، از بین رفتن نشانه های بیماری به معنی موفقیت آمیز بودن درمان است. احتمال عود علائم وجود دارد، در این صورت باید درمان را تکرار نمود.
بیرون زدگی گردن رحم یک عارضه خوش خیم است و در واقع اصلا بیماری تلقی نمی شود. بسیاری از بانوان بدون اینکه از وجود آن مطلع باشند، به آن مبتلا هستند. این مشکل در معاینات معمول زنان قابل تشخیص است.
بیرون زدگی رحم جای نگرانی ندارد و حتی در دوران بارداری نیز خطری جنین را تهدید نمی کند. اما از آنجائیکه خونریزی در بارداری یکی از علائم هشدار به شمار می آید، بهتر است تشخیص زودهنگام صورت گیرد.
تا زمانیکه ترشحات و خونریزی ناشی از بیرون زدگی گردن رحم یا اورژن دهانه رحم مشکلی ایجاد نکند و یا روابط زناشویی را با مشکل مواجه نسازد، نیازی به درمان ندارد.