نحوه عملکرد رحم، وظیفه آن چیست؟

مسلماً درباره رحم و نقش حیاتی آن در نگهداری و پرورش فرزندتان طی ۹ ماهه بارداری اطلاعاتی دارید و حتی تصویر رحم زن را در انواع رسانه ها مشاهده کرده اید. ولی آنچه که ما را مجاب کرده تا درباره این کیسه ماهیچه‌ای مطلبی را برای شما تهیه کنیم آن است که شما را با چگونگی تغییرات و نحوه عملکرد آن آشنا سازیم تا در گذار از این دوران، بیشتر با بدن خود آشنا شوید

وظیفه رحم چیست؟
رحم در ناحیه لگن خاصره قرار دارد که از سمت جلو مثانه و روده‌ها از قسمت پشت آن را احاطه کرده‌اند و بوسیله ماهیچه‌های فنرمانندی به شکل گهواره (عضلات کف لگن) در جای خود ثابت نگهداشته می‌شود. از آنجاییکه رحم حداقل برای ۴۰ هفته تنها خانه‌ی فرزندتان است، بهتر است در مورد آن بیشتر بدانید. قبل از بارداری، رحم نسبتاً کوچک است، یعنی حدوداً هفت و نیم سانتی‌متر طول و پنج سانتی‌متر پهنا دارد. اما اندازه رحم در هرخانمی متفاوت است و بانوانی که هرگز زایمان نداشته‌اند، نسبت به آنانی که زایمان داشته‌اند، رحم کوچکتری دارند.
خوشبختانه دانش امروزی از رحم و چگونگی میزبانی آن از فرزند در حال رشدتان مسیری طولانی را طی کرده‌ و به اطلاعات قابل قبولی دست یافته است. در گذشته پزشکان یونان باستان معتقد بودند که رحم به بدن متصل نیست و می‌تواند در داخل شکم به اطراف حرکت کند و منشاء اصلی تمامی احساسات ناراحت‌کننده خانم‌ها باشد، به همین دلیل واژه قدیمی hysteria (حمله عصبی) از کلمه یونانی رحم یعنی hystera گرفته شده است. اما امروزه می‌دانیم که رحم، از طریق چندین پیوند بدنی (رباط) در جای خود محکم نگهداشته شده، با مشاهده تصویر رحم زن این رباط ها را خواهید دید. رحم بجز واکنش به هورمون‌های تخمدانی که چرخه پریود شما را کنترل می‌کنند، تاثیر مستقیمی بر حالات روانی خانم‌ها ندارد، گرچه ممکن است در هفته پیش از پریود که نشانه های پیش پریود (PMS) یا {premenstrual syndrome} به بیشترین حد می‌رسند، اوضاع روحی شما را اندکی دگرگون سازد.

تصویر رحم زنان
اگر عکس از رحم زنان را مشاهده کرده باشید، خواهید دانست که رحم یک ساختار عضلانی گلابی شکلی است که از یک بخش به نام جسم رحم و بخش دیگری به نام گردن رحم ساخته شده است. گردن رحم در محلی به نام دهانه رحم به بخش فوقانی واژن متصل می شود. گردن رحم همانطور که در عکسهای رحم زنان مشاهده می شود از یک کانال و دو سوراخ تشکیل شده است. سوراخ داخلی که ارتباط بین گردن رحم و حفره رحم است و نیز سوراخ خارجی که ارتباط بین رحم و واژن را برقرار می کند. طول کانال رحم در طی بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد. کوتاه بودن بیش از حد آن نارسایی سرویکس نامیده شده و درصورت عدم درمان می تواند منجر به زایمان زودرس گردد. بخش بالایی جسم رحم برآمده بوده و فوندوس رحم نام دار که اندازه گیری ارتفاع آن از روی شکم، مارکر مناسبی برای تعیین سن بارداری است.
با نگاهی به عکس های رحم زن خواهید دید که این عضله گلابی شکل در بخش های بالایی با دو ساختار به نام لوله های فالوپ ارتباط دارد. این لوله ها از یک طرف به تخمدان و از طرف دیگر به رحم متصل می شوند. انتهای تخمدانی لوله های رحمی دارای زوائد انگشت مانندی به نام شرابه و یا فیمبریا است که بعد از تخمک گذاری، تخمک را دریافت کرده و به درون لوله هدایت می کنند.

بررسی لایه های رحم زنان
در تمامی عکس های رحم، این ساختار به شکل عضله ای بسیار ضخیم نمایش داده می شود زیرا جدار آن از سه لایه تشکیل شده است. درون ترین لایه که اندومتر نام دارد و درحقیقت محل لانه گزینی تخمک لقاح یافته است. اندومتر خود از دو لایه فانکشنال و بازال ساخته شده است. اندومتر تحت تاثیر تغییرات هورمونی سیکل های ماهانه قرار می گیرد به این ترتیب که لایه فانکشنال و یا اسفنجی در طی فاز فولیکولار و لوتئال چرخه ماهانه ضخیم شده و درصورتی که بارداری رخ ندهد، در طی مرحله قاعدگی ریزش می کند.
دومین لایه رحم میومتر نام دارد که از جنس عضله دوکی شکل بوده و ضخیم ترین بخش جدار رحم را می سازد. این لایه در مرحله زایمان تحت تاثیر هورمون اکسی توسین، انقباضات بسیار قوی را ایجاد می کند که منجر به بیرون راندن جنین از درون شکم مادر می شود. خارجی ترین لایه پریمتر نام دارد که بسیار نازک بوده و در حقیقت همان صفاق احشایی است.
ممکن است با نگاه کردن به تصویر رحم زن گمان کنید که رحم شما تنها مکانی برای رشد فرزندتان یا رخ دادن پریود است، اما به هیچ وجه اینگونه نیست! بلکه نقش‌های مهم دیگری نیز دارد. رحم شما باعث جریان یافتن خون به تخمدان‌ها می‌شود و عاملی است که اعضای داخلی شکمتان مثل واژن، مثانه و مقعد در جای خود ثابت نگه داشته شوند و از همه مهمتر برای رسیدن به نقطه اوج لذت جنسی اهمیت بسیاری دارد. بهمین دلیل شروع انقباضات رحمی در زمان آمیزش جنسی، بخشی ضروری از تجربه جنسی بانوان است، البته زمانی‌که بانوان باردار نیستند.