قبل از باردار شدن، یازده سوال مهم

تصمیم گیری برای بچه‌دارشدن بسیار مهم و حساس است. شاید گمان کنید فرایند بچه‌دار شدن سخت و پیچیده نیست. البته همین‌طور است اما آمادگی‌های روانی و جسمانی قبل از آن به تأمل و دقت بسیار نیاز دارد. اگر قصد باردار شدن دارید، بهتر است چند ماه قبل از آن به پزشک مراجعه کنید. اگر هم مشکلی جسمانی دارید باید چندین ماه قبل از بارداری نزد پزشک بروید و با او مشورت کنید. همراه ما باشید. در این مطلب به شما می‌گوییم در ملاقات با پزشک بهتر است چه سؤالاتی بپرسید.
در ملاقات‌هایتان با پزشک، سابقه پزشکی‌تان را بررسی می‌کند و هرگونه مشکل پزشکی را ارزیابی می‌نماید. در این صورت، به شما توصیه‌هایی ارائه می‌کند تا بتوانید در صحت و سلامت باردار شوید. در این جلسات باید هر پرسشی که در ذهن دارید از پزشک بپرسید. سعی کنید سوالات‌تان را یادداشت کنید تا چیزی از قلم نیفتد. پرسش‌های زیر به شما کمک می‌کند تا در مطب پزشک آماده‌تر باشید. آمادگی قبلی لازم است چون گاهی بدون اینکه بدانید باردار می‌شوید، یعنی شاید همین حالا هم مادر شده‌اید و خودتان خبر ندارید!

چقدر طول می‌کشد تا تلاش برای بارداری به نتیجه برسد؟
بدیهی است که پزشکان به‌طور دقیق نمی‌توانند به شما زمان باردار شدن‌تان را بگویند. بعضی از زوج‌ها در همان تلاش نخست برای بارداری بچه‌دار می‌شوند. اما بعضی از زوج‌ها باوجود سال‌ها تلاش برای بچه‌دارشدن و نزدیکی‌کردن محافظت‌نشده و بدون روش های جلوگیری از بارداری بازهم بچه‌دار نمی‌شوند. اما به‌طورکلی، پزشکان براساس سن، وضعیت سلامتی و تلاش‌های قبلی برای بارداری می‌توانند تخمین بزنند که چقدر طول می‌کشد تا زوجی بچه‌دار شوند.

چه زمانی باید از روش‌های پیشگیری دست کشید؟
همیشه بعد از قطع استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری ممکن است بی‌درنگ بچه‌دار نشوید. برای‌مثال، قرص های ضدبارداری هورمونی تا ماه‌ها بعد از قطع مصرف چرخه بارداری و باروری را تغییر می‌دهند. پَچ‌ها و حلقه‌های ضدبارداری هم همین‌طور هستند. همچنین، اگر برای جلوگیری از بارداری از آی یو‌ دی (IUD) استفاده می‌کرده‌اید، باید درباره روش و زمان برداشتن ابزار تی‌شکل (T) با پزشک مشورت کنید.

آیا وضعیت سلامتی بر باروری اثرگذار است؟
برخی از مشکلات جسمانی و بیماری ها می‌توانند روی توانایی باردارشدن اثر بگذارند. برای‌مثال، سندرم تخمدان پلی کیستیک، اختلالات تیروئید، آندومتریوز و مبتلابودن به بیماری های مقاربتی در باردارشدن اختلال ایجاد می‌کنند. این مشکلات مختص زنان است. اما در مردان کم‌بودن تعداد اسپرم‌ها، توانایی حرکت و شکل آن‌ها می‌تواند بر باروری اثرگذار باشد. پزشک بهترین کسی است که می‌تواند این موضوعات را بررسی و راهکارهای لازم را ارائه کند.

مصرف داروها چگونه بر باروری اثر می‌گذارد؟
مصرف بعضی از داروها مانند داروهای فشار خون و صرع می‌تواند بر بارداری اثر منفی بگذارد. بعضی از انواع داروهای بدون نسخه یا با نسخه هم بر بارداری اثرگذارند (مثلا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، استروئیدها، برخی از داروهای ضدافسردگی، ضد روان پریشی و داروهای تیروئید). درباره مصرف قرص‌های مختلف حتما با پزشک مشورت کنید. شاید لازم باشد داروهایی دیگر را جایگزین کنید یا از داروهای گیاهی بهره ببرید.

آیا مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌ها لازم است؟
کسانی که قصد بارداری دارند باید، سه تا شش ماه قبل از باردارشدن، مکمل های غذایی فولیک اسید مصرف کنند. این مکمل‌ها خطر بروز نواقص لوله عصبی نوزاد و مشکلات مادرزادی را کاهش می‌دهند. همچنین، پزشک احتمالا مصرف ویتامین ها را قبل از زایمان تجویز می‌کند. به‌ویژه درصورتی‌که فرد دچار کمبود ویتامین باشد.

آیا ایجاد تغییرات در سبک زندگی، رژیم و ورزش روزانه لازم است؟
آیا می‌دانستید که چاقی یا لاغری در بارداری اثرگذار است؟ وزن نامناسب و دوربودن از وزن ایده آل در هنگام بارداری می‌تواند مشکلاتی مانند دیابت بارداری، فشار خون، نیاز به عمل سزارین و سقط جنین را به همراه داشته باشد. ورزش بیش‌ازحد، مضرف الکل و سیگار کشیدن هم آثاری منفی بر باروری و بارداری دارد. درباره سبک زندگی و عاداتی که دارید با پزشک صحبت کنید و، در صورت نیاز، در آن تغییراتی به وجود آورید.

آیا باید واکسن خاصی تزریق کرد؟
بیمارشدن در طول بارداری سلامت کودک و مادر را به خطر می‌اندازد. تزریق واکسن‌های مناسب احتمال وقوع چنین خطراتی را کاهش می‌دهد. اگر از قبل واکسینه نشده باشید، پزشک برای‌تان واکسن سرخک، اوریون و سرخچه (MMR) و آبله مرغان را تجویز خواهد کرد. این واکسن‌ها باید قبل از بارداری تزریق شوند زیرا ویروس زنده بیماری‌های مذکور برای زنان باردار خطرناک است. همچنین، واکسن‌های دیگری مانند آنفلونزا فصلی، کزاز، دیفتری، هپاتیت B و سیاه‌سرفه در دوران بارداری تزریق می‌شوند.

به چه پزشکی باید مراجعه کرد؟
تمام پزشکان زنان متخصص زایمان نیستند. پس بهتر است به پزشکانی مراجعه کنید که تجربه و تحصیلات کافی درزمینه زایمان دارند. بهتر است تحقیق کنید و درباره سابقه پزشک بیشتر بدانید.

آیا آزمایش‌های ژنتیک ضرورت دارند؟
زنان و مردانی که می‌خواهند بچه‌دار شوند باید آزمایش‌های ژنتیکی انجام دهند تا مطمئن شوند که در این زمینه مشکل خاصی ندارند. مواردی نظیر آتروفی ماهیچه‌ای نخاعی، بیماری تی-سکس، سیستیک فیبروزیس و موارد دیگر ازجمله بیماری های ژنتیکی است که احتمال دارد به نوزاد منتقل شود. اگر جواب هریک از این آزمایش‌ها مثبت اعلام شود، پزشک راهکارهای لازم را با شما در میان خواهد گذاشت تا زایمانی طبیعی داشته باشید و مشکلات ژنتیکی به نوزاد منتقل نشود.
یکی از روش‌های جلوگیری از انتقال مشکلات وراثتی به نوزاد این است که، با تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی جنین (PGD)، از لقاح مصنوعی (IVF) استفاده کنید. این روش‌ها به والدین کمک می‌کند تا وجود مشکلات وراثتی را در رویان‌ تشخیص دهند.

دلیل باردار نشدن چیست؟
اگر یک سال برای بارداری تلاش کرده‌اید اما نتیجه‌ای نگرفته‌اید (یا بیشتر از ۳۵ سال سن دارید و بعد از شش ماه به نتیجه‌ای نرسیده‌اید)، احتمال ناباروری در شما وجود دارد. مثلا از میان هر هشت زوج آمریکایی یک زوج دچار مشکل ناباروری است. پزشکان با معاینه زن و مرد دلایل باردارنشدن را تشخیص می‌دهند و بعد از شناخت علت، با استفاده از دارو یا با رفع مشکلات زیربنایی که مانع از بارداری می‌شود به نتیجه مطلوب برای بارداری زوج می‌رسند.

بعد از مثبت‌شدن آزمایش بارداری چه باید کرد؟
بسیاری از زوج‌ها نمی‌دانند که بعد از شنیدن خبر بارداری باید چه کاری انجام دهند. آیا مستقیما و بی‌درنگ باید به متخصص زنان مراجعه کنند یا لازم است صبر کنند تا جنین بزرگ شود و امکان شنیدن صدای قلبش در سونوگرافی به وجود آید. در این زمینه، پزشک به شما مشاوره می‌دهد. پس باید بعد از آگاهی از بارداری به پزشک مراجعه کنید.

چه چیزهای دیگری را باید قبل از بارداری بدانید؟
به‌جز پرسش‌هایی که از پزشک می‌پرسید، او آزمایش‌هایی را هم روی شما انجام می‌دهد. بسیاری از این آزمایش‌ها در معاینات سالانه انجام می‌شوند: سنجش فشارخون، پاپ اسمیر، آزمایش‌هایی درباره سینه و دهانه رحم. علاوه بر این آزمایش‌ها، احتمالا آزمایش‌های دیگری هم درباره شما انجام می‌شود. مثلا آزمایش‌هایی برای تشخیص کیست‌ها، آزمایش فیبروم رحم یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک ازجمله مواردی هستند که می‌توانند در فرایند و روند بارداری مشکلاتی به وجود آورند.
آزمایش خون همچنین درباره سطح ویتامین‌های بدن، سلامت تیروئید، وضعیت بیماری‌های مقاربتی و سیستم ایمنی بدن اطلاعاتی می‌دهد. سطح ایمنی بدن در ابتلا به بیماری‌های مختلفی مانند هپاتیت B یا آبله‌مرغان نقش دارد. احتمال دارد پزشک از شما آزمایش ادرار یا آزمایش‌هایی برای سنجش سلامت روان هم بگیرد.