آیا متفورمین برای تنبلی تخمدان خوبه؟

بیشتر خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (pcos) به انسولین مقاومت یا سطوح انسولین بالایی دارند. تجمع بیش از حد انسولین می تواند منجر به دیابت نوع۲، چاقی، دیس لیپیدمی و بیماری کبد چرب غیرالکلی شود. همچنین مقاومت به انسولین یکی از دلایل اصلی pcos است. با توجه به نقش مهمی که مقاومت به انسولین در پاتوفیزیولوژی سندرم تخمدان پلی کیستیک دارد، درمان های متداول آن شامل انسولین و دارو دیابتی متفورمین است که باعث بهبود حساسیت زایی نسبت به انسولین می شود. اگرچه سازمان غذا و دارو، متفورمین را برای درمان pcos تایید نکرده است، اما بسیاری از پزشکان برای رفع بعضی از شایع ترین علائم این مشکل آن را تجویز می کنند.

نحوه عملکرد متفورمین
متفورمین (که با نام های تجاری گلوکوفاژ، گلوکوفاژ ایکس آر، گلومتاز، فرتامت و رهامت نیز شناخته می شود) یکی از قدیمی ترین و مورد بررسی شده ترین داروهای موجود در ایالات متحده امریکا است. اگرچه، معمولا این دارو را برای درمان دیابت نوع ۲ تجویز می کنند، اما متفورمین می تواند برای کمک به رفع مقاومت به انسولین در خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک هم استفاده شود. این دارو با بهبود حساسیت به انسولین که منجر به مقاومت به انسولین و تولید گلوکز در بدن بیمار می شود، عمل می کند. متفورمین طبق مطالعه ای که بر روی دختران ۸ ساله انجام شده بود و با توصیه بعضی از محققان می تواند از شروع pcos جلوگیری کند. این دارو می تواند با نظارت پزشک روزانه با دوزهای ۵۰۰ تا ۲۵۵۰ میلی گرم بدون هیچ خطری برای بیمار تجویز شود. متفورمین به سه روش زیر می تواند گلوکز خون و سطوح انسولین در بدن را کاهش دهد.

3 روش متفورمین در کاهش گلوکز خون و سطوح انسولین در بدن
متفورمین تولید گلوکز در کبد را کاهش می دهد
حساسیت کبد، عضلات، چربی و سلول های که در بدن تان انسولین تولید می کنند را افزایش می دهد
جذب کربوهیدرات های که مصرف می کنید را کاهش می دهد

مزایای متفورمین برای سلامتی
متفورمین علاوه بر کنترل میزان قند خون می تواند مزایای سلامتی دیگری هم برای خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک فراهم کند. اگرچه کاربرد اولیه آن درمان دیابت نوع ۲ است، اما متفورمین می تواند برای کاهش کلسترول LDL و سطوح چربی خون و کاهش خطر بیماری های قلبی و عروقی هم مفید باشد. همچنین متفورمین می تواند برای درمان ناباروری و مشکلات بارداری ناشی از pcos استفاده شود. خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک اغلب میزان تخمک گذاری کمتر و چرخه قاعدگی نامنظمی دارند که باروری را برای آنها مشکل می سازد. متفورمین می تواند با تحریک تخمدان و منظم سازی قاعدگی احتمال باردار شدن در شما را افزایش دهد. همچنین این دارو می تواند دیابت بارداری (دیابتی که در طی بارداری دچار آن می شوید) را نیز درمان کند، و پیشرفت دیابت های همراه با بیماری های دیگر را به تاخیر بیاندازد یا از بروز آنها جلوگیری کند.

عوارض جانبی متفورمین
بطور کلی، اکثر افراد می توانند متفورمین را به خوبی تحمل کنند. اگرچه متفورمین می تواند در افراد زیادی باعث بروز عوارض جانبی شود، اما بیشتر این عوارض ها خفیف و مربوط به اولین بار مصرف دارو هستند. حالت تهوع و مشکلات گوارشی مانند ناراحتی معده، گاز، نفخ و اسهال برخی از رایج ترین عوارض جانبی های این دارو هستند. برای گرفتن بهترین نتیجه توصیه می شود که دوز دارو را به آرامی در طی چند هفته افزایش بدهید. بعضی از افراد هم فهمیده اند که متفورمین نوع پیوسته رهش برای هضم سیستم گوارش ملایم تر است و تحمل بهتری نسبت به آن دارند. مصرف طولانی مدت و دوزهای بالای این دارو احتمال کمبود ویتامین ب۱۲ را افزایش می دهد. کمبود ویتامین ب۱۲ می تواند منجر به تغییرات خلق و خو، کاهش حافظه و باعث آسیب دائمی به مغز و سیستم عصبی شود. موقع مصرف متفورمین باید رژیم غذایی تان را با ویتامین های ب۱۲ تکمیل کنید و سالانه سطوح ویتامین ها را بررسی کنید. بهترین میزان ویتامین ب۱۲ باید بیشتر از ۴۵۰ میلی گرم باشد. سرم هموسیستئین و سطوح متیل مالونیک اسید دستگاه ادراری (MMA) بالا، استاندارد طلایی در ارزیابی ویتامین ب۱۲ و همچنین تشخیص کمبود ویتامین ب۱۲ هستند.
جدی ترین عوارض جانبی متفورمین اسیدوز لاکتیک است. مشکلی که بر اثر تجمع اسید لاکتیک در خون ایجاد می شود. این مشکل می تواند به دلیل تجمع بیش از حد متفورمین در خون یا به علت مشکلات کبدی مزمن یا حاد ایجاد شود. نوشیدن الکل در هنگام مصرف متفورمین توصیه نمی شود. برای کاهش عوارض جانبی، این دارو باید همراه با غذا مصرف شود، با این حال، شما باید از مصرف غذاهای شیرین و فرآوری شده خودداری کنید، چون این کار می تواند عوارض جانبی هضم دارو را بدتر کند. همچنین ممکن است مراجعه به یک متخصص تغذیه و رژیم غذایی معتبر که متخصص pcos هم است برای تان مفید باشد، چون می تواند برنامه غذایی که نیازهای منحصر به فرد شما را برآورده می کند را در اختیارتان قرار دهد.

آیا جایگزین طبیعی دیگری برای متفورمین وجود دارد؟
جایگزینی برای متفورمین وجود ندارد، اما برای افرادی که نمی توانند دارو را تحمل کنند یا نمی خواهند آن را مصرف کنند، در صورت ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بدون عوارض جانبی روش های دیگری برای افرایش حساسیت به انسولین وجود دارد. مهم ترین روش پیروی از یک رژیم غذایی سالم و انجام فعالیت های جسمانی منظم است. N _استیل سیستئین یک آنتی اکسیدانی است که در یک آزمایش کنترل شده تصادفی به خوبی نشان داده بود که مانند متفورمین برای کاهش انسولین و کلسترول در خانم های مبتلا به pcos عمل می کند. میو اینوزیتول به عنوان احیا کننده تخمک گذاری که نتیجه آن باروری بیشتر نسبت به متفورمین بود، مشخص شد. همچنین میو اینوزیتول بهبود انسولین و جنبه های دیگر متابولیکی pcos را نیز نشان داده بود.