رادیولوژی مداخله ای چیست؟

سوال : رادیولوژی مداخله‌ای (interventional) چیست؟

پاسخ : یکی از مباحث مهم در رشته تخصصی رادیولوژی، رادیولوژی مداخله ای است. به کلیه اقداماتی که زیر گاید تصویربرداری انجام میشود گفته میشود.
بخش های مهم رادیولوژی مداخله ای، دو بخش عمده است، عروقی و غیر عروقی که در مراکز تصویربرداری رادیولوژی بیشتر غیر عروقی انجام میشود که شامل انواع نمونه برداری ها و تخلیه کالکشن ها و کاتتر کذاری ها است. نمونه برداری ها مثل FNA از غدد لنفاوی، از ندول های تیروئید، از توده های پستانی و همچنین بیوپسی از توده های پستانی، توده های کبدی، توده های کلیوی، غدد لنفاوی و هر جایی از بدن که یک توده مشکوکی در تصویربرداری قبلی دیده میشود.
در این مرکز ما سعی میکنیم اکثر نمونه برداری ها را به همراه یکسری اقدامات درمانی مثل تخلیه مایع داخل شکمی، مایع اطراف ریه، تخلیه عفونت های ناشی از عمل های جراحی انجام دهیم.

برای آگاهی بیشتر از رادیولوژی مداخله ای interventional به سراغ رادیولوژی و سونوگرافی ایران پرتو رفتیم. از شما دعوت میکنیم ویدئو زیر را تماشا کنید. برای مراجعه به رادیولوژی و سونوگرافی ایران پرتو یا دریافت نوبت از مرکز رادیولوژی و سونوگرافی ایران پرتو کلیک کنید.

اینترونشن رادیولوژی چیست و چه کاربردی دارد؟

اینترونشن یا همان رادیولوژی مداخله ای، یک شاخه از تخصص رادیولوژی است که به بسیاری از افراد که نیاز به عمل جراحی وسیع داشتند کمک بسیاری نموده است. در این روش، با ایجاد یک شکاف کوچک بر روی پوست و بدون جراحی درمان امکان پذیر است. رادیولوژی مداخله ایی، در بعضی مواقع جایگزین جراحی می باشد و بیماران را از پرداخت هزینه های سنگین و عوارض پس از آن بی نیاز می کند. در این مقاله قصد داریم در مورد اینترونشن رادیولوژی صحبت کنیم و به مزایا و انواع روش های آن بپردازیم. چنانچه تمایل دارید در این زمینه اطلاعات جامعی بدست آورید، در ادامه مقاله با ما همراه باشید…

اینترونشن رادیولوژی چیست؟

رادیولوژی مداخله ای که به اختصار IR نامیده می شود، یکی از شاخه های تخصصی رادیولوژی می باشد که با استفاده از دستگاه های سی تی اسکن، سونوگرافی، فلوروسکوپی و ام آر آی و روش های خاص و مهارت لازم پزشک، به تشخیص و درمان بیماری ها می پردازد. بسیاری از بیماری هایی که در گذشته نیاز به جراحی باز و نیاز به دوران نقاهت بلند مدت داشته اند، اکنون با کمک این تکنیک به راحتی و بدون نیاز به جراحی درمان می شوند. تقریبا تمام اقدامات اینترونشنال با ایجاد یک شکاف کوچک روی پوست انجام می شود، در نتیجه عوارض کم تری را به همراه خواهد داشت.

مزایای استفاده از سونوگرافی مداخله ایی

• کاهش درد
• کاهش زمان بستری
• کاهش میزان عفونت
• کاهش ریسک عمل جراحی
• بهبودی بیمار در زمان کوتاه تر
• کاهش خونریزی در حین عمل
• کاهش هزینه های درمانی
• کاهش موارد استفاده از بیهوشی

انواع روش های تشخیصی و درمانی در رادیولوژی اینترونشن

بیوپسی یا نمونه برداری تحت تصویر برداری

بیوپسی یا همان نمونه برداری با دستگاه های تصویربرداری اشعه ایکس، یکی از روش های بسیار دقیق برای تشخیص انواع تومورها و ضایعات بدن است. در این روش، یک سوزن باریک تحت هدایت دستگاه‌های تصویربرداری وارد بافت مورد نظر می‌شود و نمونه‌ای از آن یا تومورهای بافت را خارج می‌کند. این نمونه جهت بررسی به آزمایشگاه پاتولوژی منتقل می‌شود. امروزه بیوپسی جایگزین نمونه‌برداری با جراحی باز شده است.

استنت گذاری مجاری صفراوی

استنت گذاری فلزی، یکی دیگر از روشهای درمانی جهت رفع انسداد مجاری صفراوی می باشد که تحت هدایت دستگاه تصویر برداری همراه با بی حسی موضعی انجام می شود. بدین صورت که ابتدا توسط دستگاه تصویر برداری محل تنگی مشخص شده، سپس توسط فنر و بالن مخصوص مسیر مسدود شده باز شده و استنت فلزی در محل تنگی قرار داده می شود بدین صورت مسیر طبیعی صفرا به روده باز می شود.

RF دیسک

در این روش قسمت پارگی یا فتق دیسک توسط امواج رادیوفرکوئنسی ترمی می شود که تحت هدایت دستگاه تصویربرداری انجام می شود.

درناژ صفرا

بیمارانی که انسداد مجاری صفراوی باعث ایجاد زردی و خارش در آن ها گردیده است، کاتتر مخصوص تحت هدایت دستگاه تصویربرداری همراه با بی حسی موضعی در مسیر انسداد گذاشته می شود، در مواقعی که انسداد شدید باعث عدم امکان رد شدن کاتتر از طول تنگی شود، انتهای کاتتر به یک کیسه وصل شده و صفرا به بیرون از شکم هدایت می شود. تا از تجمع صفرا در مجاری صفراوی جلوگیری شود .

درناژ آبسه

کاتتر گذاری آبسه های شکمی، لگنی و … تحت هدایت دستگاه تصویر برداری همراه با بی حسی موضعی به جهت خارج کردن آبسه و عفونت می باشد، و توسط یک رابط به کیسه وصل شده و درناژ برقرار می شود. این کاتتر توسط نخ بخیه و فیکساتور روی پوست فیکس شده تا کاتتر خارج نشود. پس از تخلیه کامل آبسه و انجام تصویر برداری جهت اطمینان کامل, کاتتر از بدن خارج می شود .

تخلیه انواع کیست

کیست های شکمی، تخمدان، پستان، کبد و… تحت هدایت دستگاه تصویر برداری همراه با بی حسی موضعی توسط سوزن های مخصوص تخلیه و جهت سیتولوژی به آزمایشگاه ارسال می شود.

آمبولیزاسیون در رادیولوژی اینترونشن

آمبولیزاسیون یا آمبولوتراپی، یک روش تقریبا نیمه تهاجمی است که از این روش برای مسدود کردن عروق، بند آوردن خونریزی یا پیشگیری از آن استفاده می شود. از کار انداختن ساختار هایی نظیر تومورها نیز یکی از موارد استفاده از آمبولیزاسیون است، که با کاهش خون رسانی به بافت انجام می شود. در این روش، اجسام یا موادی تحت هدایت دستگاه‌های تصویربرداری وارد سیستم خون‌رسانی می‌شوند تا رگ مورد نظر را مسدود کنند. این اجسام و مواد شامل مواردی نظیر کویل‌ها، اتانول، میکروسفرها مانند پلی ونیل الکل (PVA)، اسفنج‌های ژلاتینی (ژل فوم) و … هستند.

نمونه برداری از جفت جنین

نمونه برداری از پرزهای جفتی جنینی یا همان CVS، جهت تشخیص ناهنجاری های ژنتیکی در طی زمان بارداری انجام می گیرد. این آزمایش تحت هدایت تصاویر سونوگرافی در هفته ی 11 ام الی هفته ی 14 ام انجام می شود.

در ابتدا، ماده بی حسی به مادر تزریق می شود و سپس بعد از آن سوزن نمونه برداری تحت هدایت سونوگرافی وارد دیواره ی رحم می شود و از جفت نمونه برداری می شود. با استفاده از این روش می توان مشکلات و بیماری هایی که ممکن است جنین به آن مبتلا باشد را تشخیص داد.

آمینوسنتز

آمینوسنتز، همان آسپیراسیون (aspiration) آسپیراسیون ریوی یک اصطلاح پزشکی در مورد موقعیتی است که در آن جسم یا غذا وارد نای و ریه های فرد می شود. اما معنی دیگری نیز دارد که در این بخش منظور ما از آسپیراسیون به یک روش پزشکی اطلاق می شود، که طی آن پزشک از یک لوله مکش یا سرنگ برای خارج کردن مایعات غیر ضروری از بخشی از بدن فرد استفاده می کند.) مایع اطراف جنین برای تشخیص قبل از تولد است و تحت هدایت دستگاه سونوگرافی انجام می شود. بهتر است این کار در هفته های 14 ام الی 18 ام بارداری انجام شود.

آنژیوگرافی

آنژیوگرافی، یکی دیگر از روش های نوین تصویربرداری برای تشخیص ناهنجاری های عروقی مانند انسداد، انوریسم، AVM و … می باشد. آنژیوگرافی، تحت هدایت دستگاه تصویربرداری همراه با بی حسی موضعی انجام می شود. این کار به این صورت انجام می شود که کاتتر(Catheter: یک لوله نازک، معمولا بلند و قابل انعطاف و ساخته شده از مواد دارای کاربرد در پزشکی است که در طیف گسترده ای از توابع دانش و پزشکی و بهداشت کاربرد دارد.) مخصوص از کشاله ران راست وارد عروق مورد نظر شده و با تزریق ماده حاجب، تصاویر مورد نیاز گرفته می شود که ارزش تشخیصی دارد.

آمبولیزاسیون

این یک روش برای مسدود کردن عروق خون رسان به ناحیه مورد نظر مانند فیبروم رحم، همانژیوم و توده های عروقی که باعث عدم خون رسانی به ناحیه مورد نظر و در نتیجه باعث غیر فعال شدن آن ناحیه می گردد.

در آمبولیزاسیون شریان پروستات، ابتدا تحت هدایت دستگاه تصویربرداری از طریق کشاله ران راست کاتتر مخصوص وارد شریان مورد نظر شده و پس از آنژیوگرافی و تهیه ی تصاویر لازم میکرو کاتتر وارد شریان مورد نظر شده و تزریق مواد مسدود کننده انجام می شود.

آمادگی های لازم قبل از انجام عمل آمبولیزاسیون شریان پروستات

• از 6 ساعت قبل از عمل باید ناشتا باشید.
• حتما باید تمامی مدارک مربوط به بیماری و همچنین آزمایش انعقاد خون را در روز عمل با خود به همراه داشته باشید.
• باید قبل از انجام عمل دوش گرفته باشید و موهای زائد ناحیه کشاله ران را زدوده باشید.
• حضور یک همراه الزامی می باشد.
• سه روز قبل عمل بایستی مصرف داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین، آسپرین و پلاویکس قطع شود.

لیزر واریس

یکی دیگر از روش های غیر جراحی برای درمان واریس لیزر واریس می باشد که با عبور فیبر لیزر به داخل رگ معیوب و تاباندن اشعه لیزر، باعث انسداد مسیر رگ و حذی این ناحیه از شبکه خون رسانی و در نتیجه درمان واریس می شود.

آندوسکوپی

روشی بسیار کم تهاجمی است که به وسیله آندوسکوپ مخصوص وارد فضای پارگی دیسک شده و قطعات که باعث اثر فشاری بر روی نخاع می شود را خارج نموده و باعث ازاد شدن کانال نخاعی می شود.

نمونه برداری از تیروئید

معمولا نمونه برداری از گره های تیروئید (ندول) با معاینه توسط متخصص غدد انجام می پذیرد، اما در مواردی که این گره ها به خوبی قابل لمس نباشد و یا کوچک باشد و یا اینکه در عمق بافت تیروئید قرار گرفته باشد، با هدایت سونوگرافی توسط سوزن مخصوص نمونه برداری، از این گره ها می توان نمونه برداری کرد.

کویل گذاری عروق معیوب

درمواقعی که در مسیر شریان، توده عروقی (که معمولا مادرزادی هستند و رشد بسیار آهسته ای دارد) ظاهر شود، باعث اختلال در کیفیت زندگی فرد می شود. در این شرایط لازم است اقدامات درمانی خاصی صورت پذیرد. بدین ترتیب که ابتدا تحت هدایت دستگاه تصویربرداری از طریق کشاله ران راست، کاتتر مخصوص وارد توده عروقی می شود و پس از انجام آنژیوگرافی و تهیه تصاویر لازم توسط فنرها و چسب های مخصوص، توده عروقی بسته و از پارگی آن که می تواند سبب خونریزی شود جلوگیری به عمل آورد.