چرا زنان یائسه می شوند؟

یائسگی، نزدیک یائسگی و پسایائسگی مرحله­ ای از زندگی خانم ­ها است که دوره­ ماهیانه­ شان متوقف می­ شود و این دوران، سال­های پایانی تولیدمثل آن­هاست. اولین مرحله، دوران نزدیک به یائسگی بوده که ممکن است هشت تا ده سال قبل از یائسگی شروع شود. یائسگی مرحله ­ای است که یک زن حداقل ۱۲ ماه، دوره قاعدگی ندارد و بعد از این مدت را، دوران پس از یائسگی می­گویند.

یائسگی چیست؟
یائسگی مرحله­ ای از زندگی است که دوره عادت ماهیانه متوقف می­شود. یائسگی به طور معمول در اواخر دهه ۴۰ تا اوایل دهه ۵۰ رخ می­دهد. زنانی که تخمدان­های خود را با جراحی خارج کرده ­اند، دچار یائسگی ناگهانی می­شوند.

چرا یائسگی اتفاق می ‌افتد؟
با افزایش سن، چرخه تولیدمثل شروع به کند شدن می‌کند تا متوقف شود. این چرخه از زمان بلوغ به­ طور مداوم فعال بوده است. با نزدیک شدن به یائسگی، تخمدان­ها هورمون استروژن را کمتر تولید می­کنند. هنگامی که استروژن کاهش یابد، چرخه­ قاعدگی شروع به تغییر می­کند. می­تواند نامنظم و سپس متوقف شود. برای اینکه بدن بتواند با میزان مختلف هورمون­ها سازگار شود، تغییرات بدنی اتفاق می­افتد. علائمی که در هر مرحله از این دوران تجربه می­ کنید بخشی از تنظیم بدن با این تغییرات هستند.

تغییرات هورمونی در دوران یائسگی چیست؟
تغییرات معمولی که از آن به عنوان یائسگی یاد می­کنیم درحالی اتفاق می­افتد که تخمدان­ها دیگر هورمون­ های زیادی تولید نمی­کنند. تخمدان­ها غدد تولیدمثلی هستند که تخمک­ها را ذخیره و آن‌ها را درون لوله­ های فالوپ آزاد می­کنند. تخمدان­ها هورمون­های زنانه استروژن و پروژسترون و همچنین تستسترون را تولید می­کنند. استروژن و پروژسترون با هم قاعدگی را کنترل می­کنند. همچنین استروژن بر نحوه استفاده بدن از کلسیم و کنترل میزان کلسترول خون تأثیر می­گذارد.

یائسگی طبیعی چگونه رخ می ‌دهد؟
یائسگی طبیعی پایان دائمی قاعدگی است که با معالجات پزشکی (درمان یائسگی که به دلیل بیماری های زنان مانند یائسگی زودرس است) درمان نمی­شود. برای زنانی که یائسگی طبیعی دارند، این روند به­ تدریج و در سه مرحله انجام می­شود:
نزدیک یائسگی یا انتقال آن
نزدیک یائسگی می­تواند هشت تا ده سال قبل از یائسگی و هنگامی که تخمدان­ها به تدریج استروژن کمتری تولید می­کنند، آغاز شود. این مرحله معمولاً از دهه ۴۰ شروع می­شود، اما آغاز آن ممکن است در دهه ۳۰ نیز باشد. دوران نزدیک یائسگی، تا یائسگی طول می‌کشد. در یکی دو سال قبل از این مرحله، افت استروژن سریع می­شود. در این مرحله، بسیاری از خانم­ها ممکن است علائم یائسگی را تجربه کنند. زنان در این مدت هنوز چرخه قاعدگی دارند و می­توانند باردار شوند.
یائسگی
یائسگی نقطه‌ای است که دیگر دوره قاعدگی ندارید. در این مرحله آزاد شدن تخمک­ها و تولید بیشتر استروژن متوقف می‌شود. یائسگی زمانی تشخیص داده می­شود که زن ۱۲ ماه متوالی را بدون قاعدگی گذرانده باشد.
پسایائسگی
به دوره­ای اطلاق می­شود که فرد یک سال تمام خونریزی نکرده است. در این مرحله، علائم یائسگی مانند گرگرفتگی ممکن است برای بسیاری از خانم­ها کاهش یابد. با این حال، برخی از خانم­ها بعد از گذشت یائسگی علائم یائسگی را برای یک دهه یا بیشتر تجربه می­کنند. به ­دلیل سطح پایین استروژن، زنان یائسه در معرض پوکی استخوان و بیماری­های قلبی قرار می‌گیرند. تجویز دارو مانند هورمون درمانی و یا تغییر شیوه زندگی، ممکن است برخی از این شرایط را کاهش دهد.

پسایائسگی یا انتقال این دوران چه مدت طول می ‌کشد؟
مدت زمان هر مرحله از این دوران می­تواند برای هر فرد متفاوت باشد. طول متوسط دوره­ پس از یائسگی حدود چهار سال است. برخی از زنان ممکن است فقط برای چند ماه در این مرحله باشند، درحالی که برخی دیگر بیش از چهار سال این مرحله را می­گذرانند. اگر بیشتر از ۱۲ ماه پریود نداشته ­اید، دوران پسایائسگی طولانی نخواهید داشت. اما اگر داروهایی مصرف می کنید که بر پریود تأثیر بگذارد، شناختن این مرحله دشوارتر خواهد بود.

یائسگی زودرس چیست؟
هنگامی که یائسگی بین ۴۵ تا ۵۵ سالگی رخ دهد، طبیعی تلقی می­شود و بخشی از دوران میانسالی است. اما برخی از خانم­ها در نتیجه جراحی (مانند برداشتن تخمدان­ها) یا آسیب دیدن تخمدان­ها (مانند شیمی درمانی)، می­توانند این دوران را زودتر تجربه کنند. یائسگی که قبل از سن ۴۵ سالگی رخ می­دهد، صرف نظر از علت آن، یائسگی زودرسنامیده می­شود.

علائم این دوران چیست؟
اگر برخی از علائم زیر را تجربه می­کنید ممکن است در دوران یائسگی قرار داشته ­باشید:
گرگرفتگی (احساس گرمی ناگهانی که در بدن پخش می‌شود)
تعریق شبانه
خشکی واژن و ناراحتی در طول رابطه جنسی (مشکلات رابطه بعد از یائسگی)
تکرر ادرار
بدخوابی (بی‌خوابی)
تغییرات عاطفی (تحریک‌پذیری، نوسانات خلقی و افسردگی خفیف)
خشکی پوست، خشکی چشم یا خشکی دهان
ترشحات یائسگی
خونریزی بعد از یائسگی
تغییرات واژن پس از یائسگی
کسانی که در مرحله­ نزدیک به یائسگی هستند ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
حساسیت پستان
بدتر شدن سندرم قبل از قاعدگی (PMS)
قاعدگی نامنظم
سخت ­تر یا راحت­ تر بودن دوران پریودی نسبت به حالت معمول
تپش قلب
سردرد
درد مفاصل و عضلات
تغییرات در میل جنسی
مشکل تمرکز، افت حافظه (اغلب موقتی)
افزایش وزن
ریزش یا نازک شدن مو
این علائم می­تواند نشانه تولید استروژن کمتر توسط تخمدان­ها یا نشانه افزایش نوسانات (کاهش و افزایش) در میزان هورمون باشد. همه افراد به تمام این علائم مبتلا نمی­شوند. با این حال، زنان مبتلا به علائم تپش قلب، تغییرات ادراری، سردرد یا سایر مشکلات پزشکی جدید باید به پزشک مراجعه کنند تا مطمئن شود دلیل دیگری برای بروز این علائم وجود ندارد.

گرگرفتگی چیست و مدت آن چقدر است؟
گرگرفتگی احساس مختصر گرما، یکی از شایع‌ترین علائم این دوران است. گرگرفتگی برای همه یکسان نیست و هیچ دلیل قطعی برای وقوع آن‌ وجود ندارد. گذشته از گرما، گرگرفتگی می‌تواند همراه باشد با:
سرخی چهره
تعریق
احساس خنکی بعد از گرما
گرگرفتگی نه ­تنها برای هر شخص متفاوت است، بلکه می­تواند برای مدت زمان طولانی ادامه پیدا کند. برخی از خانم­ها فقط در مدتی کوتاه و برخی دیگر می­توانند تا آخر عمر نوعی گرگرفتگی را داشته باشند. به طور معمول، گرگرفتگی با گذشت زمان شدیدتر می­شود.

چه چیزی باعث ایجاد گرگرفتگی می­شود؟
در زندگی روزمره مواردی وجود دارند که سبب تشدید گرگرفتگی می­شوند از جمله:
کافئین
سیگار کشیدن
غذاهای ادویه دار
الکل
لباس تنگ
استرس و اضطراب
هوای گرم نیز می­تواند باعث گرگرفتگی شود. پس هنگام کار در هوای گرم مراقب باشید.

این دوران می­تواند باعث رشد موهای صورت شود؟
بله، افزایش رشد موهای صورت می­تواند با یائسگی مرتبط باشد. تغییر هورمون­های بدن در این دوران می­تواند منجر به تغییرات جسمی در بدن شود، که از جمله­ آن­ها، بیشتر شدن موهای صورت است. اگر موهای صورت برایتان مشکل ایجاد می­کند، اپیلاسیون یا روش­های دیگر می­تواند گزینه­ های مناسبی برای ازبین بردن موهای زائد باشد. درمورد انتخاب روش مورد نظر، با دکتر متخصص مشورت کنید تا مطمئن شوید به پوست شما آسیب نمی­رساند.

آیا مشکل تمرکز و فراموشی بخش عادی از این دوران است؟
مشکلات جزئی حافظه می­توانند در این دوران عادی باشد. گرچه برای همه اتفاق نمی­افتد. پزشکان مطمئن نیستند چرا این مساله رخ­ می‌دهد. اگر در دوران یائسگی مشکل حافظه دارید، با پزشک خود تماس بگیرید. فعالیت­های مختلفی برای تحریک مغز و کمک به تجدید حافظه وجود دارد. این فعالیت­ها شامل:
پازل و سایر فعالیت‌های تحریک‌کننده ذهنی مانند مطالعه و حل مسائل ریاضی
فعالیت­های منفعلانه مانند تماشای تلویزیون را قطع کنید
به خاطر داشته باشید که افسردگی و اضطراب نیز می­تواند بر حافظه تأثیر بگذارد. این شرایط می­تواند به این دوران نیز مرتبط باشد.

آیا این دوران می‌تواند باعث افسردگی شود؟
بدن در این دوران تغییرات زیادی را پشت­ سر می­گذارد. تغییرات شدیدی در هورمون­ فها وجود دارد که ممکن است به خاطر گرگرفتگی یا عدم خواب مناسب، دچار نوسانات خلقی شوید. اضطراب و ترس نیز می­تواند تاثیر داشته ­باشد. همه این عوامل می‌توانند منجر به افسردگی شوند.
اگر هر یک از علائم افسردگی را تجربه کرده‌اید، با پزشک متخصص مشورت کنید تا مطمئن شوید که هیچ وضعیت پزشکی دیگری باعث افسردگی شما نشده ­باشد. بعضی اوقات مشکلات تیروئید می­تواند عامل افسردگی باشد.

آیا تغییرات روحی دیگری می­تواند در دوران یائسگی اتفاق بیفتد؟
این دوران می‌تواند باعث ایجاد تغییرات روحی مختلفی شود، از جمله:
از دست دادن انرژی و بی‌خوابی
عدم انگیزه و مشکل در تمرکز
اضطراب، افسردگی، تغییر خلق و خو و تنش
سردرد
پرخاشگری و تحریک‌پذیری
همه این تغییرات می­توانند خارج از این دوران نیز اتفاق بیفتند. احتمالاً بعضی از آن‌ها را در طول زندگی تجربه کرده ­اید. ممکن است مدیریت تغییرات روحی در دوران یائسگی مشکل باشد، اما شدنی است. ممکن است پزشک متخصص بتوانند، دارو (هورمون درمانی یا یک داروی ضد افسردگی) تجویز کند. در هنگام مواجهه با این تغییرات روحی در دوران یائسگی، مراجعه به مشاور می­تواند مفید باشد.

یائسگی چه ­تاثیری در کنترل مثانه دارد
متأسفانه، کنترل مثانه (که به­ آن بی­اختیاری ادرار نیز گفته می‌شود) برای خانم­ ها­یی که دوران یائسگی را طی ­می­کنند، مرسوم است. دلایل مختلفی برای این اتفاق وجود­ دارد، از جمله:
هورمون استروژن که نقش زیادی در بدن دارد، نه ­تنها پریود را کنترل می­کند و باعث ایجاد تغییر بدن در دوران بارداری می­شود، همچنین باعث سلامت مثانه و مجرای ادرار می­شود.
عضلات کف لگن که از اندام ­های موجود در لگن مانند مثانه و رحم حمایت می­کند. این عضلات می­توانند در دوران بارداری، زایمان و افزایش وزن ضعیف شوند. ضعیف شدن ماهیچه­ ها، سبب بی ­اختیاری ادرار می­شود.
مشکلات خاص کنترل مثانه می­تواند شامل موارد زیر باشد:
بی ­اختیاری فشاری (دفع گه‌گاهی هنگام سرفه، عطسه یا بلند کردن شیئی سنگین)
بی‌اختیاری همراه با فوریت دفع (در زمان نامناسب دچار فشار مثانه می­شود)
ادرار دردناک (ناراحتی در هر بار ادرار)
ادرار شبانه (احساس نیاز به بلند شدن در شب برای ادرار کردن).

آیا با خارج کردن رحم یائسگی اتفاق می­افتد؟
بعد از برداشتن رحم (هیسترکتومی)، پریود نخواهید داشت. با برداشتن تخمدان­ها، ممکن است فورا یائسگی اتفاق نیفتد. اما اگر تخمدان­ها نیز برداشته شوند، علایم یائسگی سریع ایجاد می­شود.