بهترین زمان برای بارداری چه موقعی است؟

مجله پزشکی دکتر سلام: داشتن یک دوره بارداری خوب و کم ریسک ، به عوامل مختلفی بستگی دارد ، یکی از مهم ترین این عوامل زمان مناسب برای اقدام برای بارداری است. اینکه عمل لقاح در چه فاصله ی زمانی پس از عادت ماهیانه انجام شود ، نقش مهمی در مناسب بودن رحم برای پرورش جنین دارد.

تخمک‌گذاری چیست؟

تخمک‌گذاری به زمانی گفته می‌شود که یک تخمک (یا در برخی موارد نادر بطور طبیعی بیشتر از یک تخمک) از تخمدان آزاد می‌شود و این زمان را "دوره باروری" در سیکل قاعدگی می‌نامند.

هر ماه، یک تخمک در درون تخمدان شما به بلوغ می‌رسد. هنگامی که اندازه آن به حد معینی رسید، تخمک از تخمدان آزاد شده و درونِ لوله‌های فالوپ، به طرف رحم حرکت می‌کند. اینکه در هر بار، کدام تخمدان یک تخمک آزاد می‌کند، نسبتا نامشخص است. آنچه مشخص است این است که وظیفه تخمک‌گذاری در سیکلهای قاعدگی به صورت منظم و یکی در میان، بین تخمدانها تقسیم نمی‌شود.

چگونه بهترین زمان باروری، با تخمک‌گذاری مشخص می‌شود؟

برای اینکه بهترین نتیجه را بگیرید و حامله شوید، باید در مدت یک تا دو روز پیش از تخمک‌گذاری تا ۲۴ ساعت پس از آن، آمیزش داشته باشید. دلیل این امر آن است که اسپرمها می‌توانند دو تا سه روز زنده بمانند، اما تخمک نمی‌تواند بیشتر از ۲۴ساعت پس از تخمک‌گذاری به حیات خود ادامه دهد مگر اینکه لقاح صورت پذیرد.

اگر در حوالی زمان تخمک‌گذاری آمیزش داشته باشید، احتمال حامله شدن شما افزایش می‌یابد و شما می‌توانید خوشحال باشید، زیرا شانس با شما همراه است: در زوجهای معمولی که می‌توانند به صورت طبیعی بچه‌دار شوند، در هر دوره ۲۰%احتمال بارداری وجود دارد. حدودا ۸۵% از خانمهایی که بدون استفاده از یکی از روشهای جلوگیری از بارداری آمیزش دارند، ظرف یکسال حامله می‌شوند. شما می‌توانید با تعیین زمان دقیق تخمک‌گذاری، همچنین با افزایش آگاهی خود در مورد تغییرات هورمونی و فیزیکی که در هر ماه در بدن شما رخ می‌دهد، احتمال حامله شدن خود را افزایش دهید. همچنین شما می‌توانید از این اطلاعات استفاده کرده و با خودداری از آمیزش در نزدیکی زمان تخمک‌گذاری، از بارداری جلوگیری کنید. البته توجه داشته باشید که این روش، بهترین روش جلوگیری از بارداری نیست و استفاده از آن ممکن است موفقیت آمیز نباشد.

چگونه می‌توانم زمان تخمک‌گذاری و حداکثر آمادگی برای بارداری را تشخیص دهم؟

زمانی را که دوره پریود بعدی شما آغاز می‌شود در نظر بگیرید، سپس ۱۲ تا ۱۶ روز از آن کم کنید. این چند روز، همان محدوده زمانی است که احتمال تخمک‌گذاری شما در آن بسیار زیاد است. برای خانمهایی که یک دوره کامل آنها ۲۸ روز طول می‌کشد، چهاردهمین روز معمول روز تخمک‌گذاری است. برای استفاده از این روش،شما باید بدانید که دوره کامل شما معمول چند روز طول می‌کشد.

با این حال، بهترین روش برای تعیین زمانی که احتمال باروری شما در آن حداکثر است این است که به وضعیت بدنی خود توجه کنید و روش تشخیص نشانه‌های تخمک‌گذاری را فرا بگیرید.

تغییر در ترشحات دهانه رحم:

هر چقدر روزهای بیشتری از دوره شما بگذرد، حجم این ترشحات افزایش پیدا کرده و بافت آنها نیز تغییر می‌کند. این تغییرات، بیانگر افزایش سطح هورمون استروژن در بدن شما است. هنگامی که این ترشحات شفاف، لیز و چسبنده باشد، احتمال باردار شدن شما به حداکثر می‌رسد. به نظر بسیاری از خانمها، ترشحات در این دوره مانند سفیده تخم مرغ است.

این ترشحات در حالت طبیعی به عنوان یک سد محافظ عمل می‌کنند، اما در زمان اوج توانایی باردار شدن در شما، این ترشحات به اسپرم اجازه می‌دهند تا از مجرای رحم عبور کرده و به سمت رحم بروند، سپس به طرف لوله‌های فالوپ حرکت کنند تا با تخمک شما برخورد نمایند.

افزایش دمای بدن:

پس از تخمک‌گذاری، دمای بدن شما ممکن است بین ۰.۴ تا ۱.۰ درجه افزایش پیدا کند. شما این تغییر را احساس نخواهید کرد، اما می‌توانید با استفاده از یک دماسنج، "دمای پایه بدن" یا BBT خود را اندازه‌گیری کنید. دمای پایه بدن یعنی دمای بدن در هنگام صبح و پس از بیدار شدن از خواب، پیش از آنکه هرگونه فعالیتی انجام دهید. این افزایش دما بیانگر آن است که تخمک‌گذاری در بدن شما انجام شده است، زیرا آزاد شدن یک تخمک منجر به تحریک و افزایش تولید هورمون پروژسترون می‌گردد، که دمای بدن را افزایش می‌دهد.

زمان حداکثر توانایی شما برای باردار شدن، دو تا سه روز پیش از این است که دمای بدن شما افزایش پیدا کند. برخی از متخصصان بر این باورند که ۱۲ تا ۲۴ساعت پس از مشاهده اولیه افزایش دما نیز شما شانس باردار شدن را دارید، اما اکثر آنها اذعان می‌کنند که این زمان برای حامله شدن خیلی دیر است.

پس از تخمک‌گذاری، یک تا دو روز طول می‌کشد تا سطح هورمون پروژسترون به حدی برسد که دمای بدن شما را افزایش بدهد. اما از آنجا که تخمک تنها حداکثر ۲۴ساعت می‌تواند زنده بماند، هنگامی که دمای بدن افزایش پیدا می‌کند، دیگر برای باردار شدن خیلی دیر شده است،. به همین دلیل، متخصصان توصیه می‌کنند که دمای بدن خود را برای چند ماه دقیقا زیر نظر گرفته و نموداری برای آن طراحی کنید تا بتوانید الگوی افزایش دما را تشخیص داده و زمان احتمالی تخمک‌گذاری خود را مشخص کنید. در این صورت می‌توانید به گونه ای برنامه ریزی کنید که دو تا سه روز پیش از موعد افزایش دمای بدن خود، آمیزش داشته باشید.

درد در ناحیه پایین شکم:

حدودا ۲۰% از خانمها می‌توانند تخمک‌گذاری و فعالیت مربوط به آن را احساس کنند، که نشانه‌های آن می‌تواند از درد ملایم تا تیر کشیدن‌های شدید و ناگهانی باشد. این حالت، که به آن میتل اشمرز mittelschmerz گفته می‌شود، ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.

تستهای پیش بینی کننده تخمک‌گذاری چگونه کار می‌کنند؟

این تستها که در داروخانه ها یا فروشگاههای دیگر موجود بوده و بدون نسخه نیز به فروش می‌رسند، افزایش هورمون LH را، که دقیقا قبل از تخمک‌گذاری رخ می‌دهد، در ادرار شما تشخیص می‌دهند. استفاده از این تستها ساده‌تر بوده و نتایج آنها نیز دقیق‌تر از دماسنجهای BBT است و می‌توانند تخمک‌گذاری را ۱۲ تا ۳۶ ساعت زودتر تشخیص داده و احتمال بارور شدن شما را در همان ماه اولی که از این تستها استفاده می‌کنید به حداکثر برسانند.

اما این دستگاهها خالی از اشتباه نیز نیستند. در مواردی نادر، آنها وجود LH را ثبت می‌کنند. در واقع پاسخی که دستگاه به شما می‌دهد، یک جواب "مثبت" یا "منفی" است، نه یک عدد. به این ترتیب نمی‌توان تضمین کرد که در صورت مثبت بودن پاسخ، حتما تخمک‌گذاری انجام خواهد شد؛ در واقع میزان هورمون LH می‌تواند با یا بدون آزاد شدن تخمک، افزایش پیدا کند. همچنین ممکن است افزایش میزان این هورمون به صورت کاذب نیز اتفاق بیفتد، که دوباره سطح آن کاهش یافته و پس از آن کمی مانده به تخمک‌گذاری مجددا افزایش پیدا می‌کند.

برای به دست آوردن حداکثر دقت، راهنما و دستورالعمل تست را به دقت مطالعه و پیگیری کنید. با این حال، اگر راهنمای تست به شما می‌گوید که اولین ادرار خود در طول روز را تست کنید، ممکن است بهتر باشد که دومین ادرار خود را تست کنید. ادرار شما در طول شب غلیظ می‌شود، که در نتیجه ممکن است نتیجه تست "مثبت" ولی "کاذب" باشد.

دوره شما از اولین روزی که پریود آغاز می‌شود، محاسبه می‌گردد. در صورتی که دوره شما ۲۸ روزه باشد، تست را از روز یازدهم آغاز کرده و به مدت ۶ روز ادامه دهید؛ یا تست را به تعداد روزهایی که شرکت تولید کننده دستگاه توصیه کرده است، ادامه دهید. در صورتی که دوره شما بین ۲۷ تا ۳۴ روز است، روز تخمک‌گذاری شما ممکن است بین روزهای سیزدهم تا بیستم باشد. تست را از روز یازهم آغاز کرده و تا روز بیستم ادامه دهید. در صورتی که دوره شما نامنظم است، ممکن است به این نتیجه برسید که استفاده از این تست نمی‌تواند آزمون مناسبی برای تشخیص زمان تخمک‌گذاری در شما باشد.