تغذیه در بیماران دیابتی، خودمراقبتی در عید

سلامت: مسافرت و دید و بازدید روال زندگی افراد را تغییر می‌دهد. افراد مبتلا به دیابت از این تغییرهایی بیشتر آسیب می‌بینند. بیشترین نوسان‌ قند خون معمولا در سفر دیده می‌شود. تاخیر در خوردن غذا، کاهش فعالیت بدنی و ورزش، استرس، طولانی شدن سفر و تغییر عرض جغرافیایی و ساعت در سفرهای دور از عواملی هستند که باعث نوسان قند خون می‌شوند بنابراین حتما باید گلوکومتر و لانست مخصوص برای انداه‌گیری قند خون، انسولین، سرنگ‌های تزریق و میان‌وعده به مقدار کافی در ساک دستی بیمار وجود داشته باشد. بعضی از بیماران انسولین را داخل یخ حمل می‌کنند در حالی که آب و هوای کشور ما در همه مناطق حتی جنوب کشور اوایل بهار متعادل است و نیازی به این کار نیست. باید دقت کرد در سفرهای هوایی، چمدان یا ساک محتوی انسولین و داروها به قسمت حمل بار تحویل داده نشود چون دما در این بخش از هواپیما خیلی پایین است و ممکن است انسولین یخ بزند. انسولین در معرض نور آفتاب هم نباید قرار گیرد چون فاسد می‌شود و تغییر رنگ می‌دهد؛ انسولین‌های شفاف، کدر می‌شوند و انسولین‌های شیری رنگ هم شکل یکنواخت اولیه خود را از دست می‌دهند.


نکته مهم دیگر در طول سفر مراقبت از پاهاست. مبتلایان به دیابت حتما باید هر یک تا دو ساعت یکبار از سرجایشان بلند شوند و قدم بزنند. این کار از لخته شدن خون در اندام تحتانی جلوگیری می‌کند. در حالت نشسته هم می‌توانند حرکات کششی و چرخشی مچ پا را انجام دهند. آنها باید کفش مناسب نرم با نوک پهن به پا کنند و از پوشیدن کفش‌های جلوباز و پاشنه بلند و راه رفتن با پای برهنه در کنار دریا خودداری کنند چون احتمال بریدگی وجود دارد. بیماران در طول سفر باید پاهای خود را معاینه و از کرم‌های مرطوب‌کننده استفاده کنند تا مانع خشکی پوست و ترک خوردن آن شوند. اگر در پوست تاول دید، از ترکاندن آن جدا پرهیز کنند. در صورتی که به کشور دیگری مسافرت می‌کنند، لازم است به ساعت کشور توجه کنند؛ اگر اختلاف ساعت بین ۲ ک شور کمتر از ۲ ساعت باشد، نیازی به تغییر دوز انسولین نیست در غیر این صورت مثلا اگر به سمت شرق سفر می‌کنند و ساعت کشور مقصد بیش از ۲ ساعت از ساعت کشور ما جلو باشد، مقدار انسولین یا قرص باید کاهش یابد و با سفر به کشورهای غربی که ساعت کشور بیشتر از ۲ ساعت از کشور ما عقب است، دوز دارو و میان‌وعده‌ها افزایش می‌یابد.

در مناطق خیلی گرم، انسولین زودتر جذب می‌شود و ممکن است بیمار دچار افت قند خون شود و در مناطق سرد عکس این موضوع صادق است اما احساس سرما و لرز بیمار به علت سردی هوا باعث افت قند خون می‌شود. در صورتی که بیماران دیابتی در طی سفر دچار تهوع، استفراغ و... شدند، انسولین را نباید قطع کنند و اگر به کاهش دوز نیاز باشد، حتما باید با نظر پزشک باشد.

بیماران می‌توانند رانندگی کنند ولی بیمار دیابتی نباید شغل انتخابی‌اش راننده تاکسی، ترانزیت یا... باشد. اگر این بیماران دچار حمله‌های مکرر افت قند خون شدند یا کاهش بینایی و سرگیجه داشتند، بهتر است از ادامه رانندگی خودداری و غذایی میل کنند. قبل از شروع رانندگی هم حتما قند خون را اندازه بگیرند.

معمولا بعد از عید با بیمارانی مواجه هستیم که قند خونشان از کنترل خارج شده است که به دلیل رعایت نکردن رژیم غذایی است. بیماران باید مراقب غذای خود باشند، بهتر است در مهمانی‌ها میوه بخورند و در هر وعده غذایی، می‌توانند یک واحد میوه (معادل یک لیوان) میل کنند. اگر مقدار مواد انرژی‌زا زیاد شد، باید در وعده‌های غذایی دیگر با کاهش بعضی از غذاها تعادل را حفظ کنند.