سرطان تخمدان زنان، آنچه که باید بدانید

سرطان تخمدان اغلب در ناحیه شکم باقی مانده و شروع به رشد می‌کند؛ البته در برخی از مواقع به سمت تخمدان دیگر و لگن نیز گسترش پیدا می‌کند. یکی از عوامل اصلی در بروز سرطان تخمدان زمانی است که سلول‌های پوششی سرطانی می‌شوند؛ البته سلول‌های ژرمینال و یا سلول‌های بینابینی تخمدان نیز در بروز آن نقش دارند.

چرا سرطان تخمدان اهمیت دارد؟
زیرا از عوامل اصلی در مرگ و میر خانم‌ها محسوب شده و تنها در مراحل گسترش بیماری، پزشکان آن را تشخیص داده و اقدامات درمانی لازم را شروع می‌کنند.

انواع سرطان‌ تخمدان:
۱) نوع اول آن بعد از ۴۰ سالگی شروع و در سنین بین ۷۵ تا ۷۹ سالگی به اوج می‌رسد و در مراحل پیشرفته‌تر بیماری مورد تشخیص و درمان قرار می‌گیرد (اگر این سرطان به موقع تشخیص داده شود، روند درمان در آن امکان پذیر خواهد بود).
۲) سلول‌‌های جنینی در این نوع از سرطان نقش داشته و در حدود ۲۰ درصد از سرطان‌های مربوط به تخمدان از آن ناشی می‌شوند. به دلیل این که علائم ظاهر شده در این نوع از بیماری بسیار شدید است، تشخیص آن زودهنگام بوده و احتمال بهبود وضعیت بیمار بسیار بالا است.

عوامل موثر در بروز سرطان‌ تخمدان:
* سکونت در شهرهای شلوغ و پرجمعیت احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
* ابتلا به سرطان تخمدان در خانم‌هایی که از شیر پرچرب استفاده می‌کنند به مراتب بیشتر است.

پیشگیری:
- مسدود شدن عمل تخمک‌گذاری و همچنین صدمه به تخمدان که ناشی از مصرف قرص‌های ضدبارداری است، احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را به مراتب پایین می‌آورد.
- عمل برداشت تخمدان با آغاز سن ۳۵ سالگی در پیشگیری از این بیماری بسیار موثر است.
- پس از خارج کردن تخمدان، با استفاده از هورمون‌های جانشین مشکل کمبود هورمون‌های تخمدان مرتفع می‌گردد.

تاثیر زایمان:
ابتلا به سرطان تخمدان در خانم‌هایی که زایمان داشته‌اند بسیار کمتر مشاهده شده است؛ به گونه‌ای که با اولین بارداری کم و در بارداری‌های بعدی نیز کمتر خواهد شد ولی در مقابل زنانی که سابقه نازایی داشته‌اند، اغلب در خطر ابتلا به سرطان تخمدان هستند.

نقش داروها در ابتلا به سرطان تخمدان:
* خانم‌هایی که از قرص‌های تحریک کننده عمل تخمک‌گذاری استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این نوع از سرطان قرار می‌گیرند ولی خانمهایی که قرص‌های ضد بارداری مصرف می‌نمایند، کمترین آمار ابتلا به سرطان تخمدان را به خود اختصاص می‌دهند.

راه‌های تشخیصی:
۱) مراجعه به پزشک زنان دو مرتبه در سال جهت معاینه
۲) با بروز هر علامت ناهنجار در ناحیه لگن و شکم مراجعه به پزشک الزامی ‌می‌باشد.
۳) سونوگرافی داخل مهبل
۴) وجود علائم بیوشیمیایی در خون
رشد تومور در داخل لگن از علائم اولیه در بروز سرطان محسوب شده و اغلب با سوء‌هاضمه، دردهای پیچیده در درون شکم، اختلالات گوارشی، تکرر ادرار و احساس فشار در لگن همراه است.

ملاک‌های اصلی در تشخیص سرطان:
۱- عدم وجود عادت ماهانه و یا بی نظمی ‌در این دوره
۲- افزایش هورمون مردانه
۳- اطمینان از عدم وجود حالت‌هایی که سبب افزایش هورمون مردانه و عادت ماهانه بی نظم خواهند شد.

راه‌های درمان:
۱- جراحی
۲- شیمی‌درمانی
۳- رادیوتراپی

روش جراحی:
* برداشت یک و یا هر دو تخمدان
* خارج کردن رحم و لوله‌ها از بدن بیمار
* امکان دارد یک خانم باردار نیز به این بیماری مبتلا شود که بر حسب نوع سرطان و میزان نفوذ آن درمان مناسب بر روی بیمار انجام خواهد شد.
* در انجام فعالیت‌های جنسی و این جراحی تداخلی ایجاد نمی‌گردد.
* شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی پس از عمل جراحی جهت خارج کردن مقداری اندکی از سلول‌های سرطانی بسیار موثر است.

شیمی‌درمانی:
* متوقف شدن رشد سلول‌های سرطانی
* هر بیمار بر اساس نوع سرطان، پیشرفت بیماری و بهبود با داروهای شیمی‌درمانی، دوره درمانی متفاوتی خواهد داشت.
* بیمار در ابتدای دوره درمان با داروهای شیمی‌درمانی باید در بیمارستان بستری شود.

پرتو درمانی (رادیوتراپی):
در این روش درمان برحسب نوع سرطان مشخص شده و تاکید بر آن است تا آسیب به بافت‌های سالم به پایین ترین حد ممکن برسد.

عوارض پرتودرمانی:
• تهوع
• خستگی
• اسهال

انواع کیست تخمدان:
برخی از این کیست‌ها سرطانی بوده و باید به سرعت نسبت به درمان آنها اقدام نمود؛ البته در مقابل آن‌ها نیز کیست‌های لوتیئنی ایجاد شده که به تدریج بهبود پیدا می‌کنند.

عامل اصلی در بروز کیست تخمدان:
رشد فولیکول، کیست فولیکولار را که از شایع‌ترین و خطرناک‌ترین نوع کیست‌ها می‌باشد، ایجاد می‌کند.
بدین صورت که فولیکول در دوره عادت ماهانه بیش از اندازه رشد و برای آزاد کردن تخمک باز نمی‌گردد.

علائم کیست تخمدان:
* به تاخیر افتادن عادت ماهانه و بروز درد در ناحیه لگن
* عدم وجود احساس درد در بدن فرد
* با پیچ خوردن کیست به دور پایه، فرد با درد شدیدی مواجه می‌گردد.

تشخیص کیست تخمدان:
- وجود ناهنجاری در دستگاه گوارش فرد در واقع اولین اخطار به حساب می‌آید.
- اختلال در روند عادت ماهانه
از جمله روش‌های تشخیصی موثر عبارتند از:
پرتونگاری، سونوگرافی و آزمایش خون

سونوگرافی:
بیمار در این روش دردی را احساس نمی‌کند و بدین صورت است که:
پزشک با رایانه امواج صوتی که از اعضای داخلی عبور و انعکاس یافته را مشاهده می‌کند. چنانچه کیست تخمدان وجود داشته باشد، میزان چسبندگی، خوش‌خیمی‌ و بدخیمی ‌آن قابل رویت است.

پرتونگاری (رادیوگرافی):
* به منظور تشخیص ناهنجاری در دستگاه ادراری و روده بزرگ در خانم‌هایی که به این نوع سرطان مبتلا شده‌اند، روش پرتونگاری بسیار کاربرد دارد.
* پزشک با مشاهده نتیجه پرتونگاری، تاثیر سرطان را بر کارکرد روده تعیین می‌کند.
* IVP نوع دیگری از روش پرتونگاری است؛ بدین طریق که:
پزشک ماده حاجب را وارد خون کرده، کلیه‌ها گیرنده آن بوده و در درون ادرار غلظت می‌یابند. این شیوه پرتونگاری، کلیه و سایر بخش‌های دستگاه ادراری را مشخص می‌کند.

لاپاراسکوپی:
انجام این روش بدین صورت است که در ابتدا یک سوراخ کوچک در پوست شکم ایجاد شده و بعد از آن یک لوله نازک توسط چراغ از محل سوراخ به درون شکم راه می‌یابد؛ البته این روش در کیست‌هایی که وسیع باشند، صدمه به آن‌ها را به همراه دارد.

لاپاراتومی:
در این روش از بیهوشی عمومی ‌استفاده شده و تکه‌ای از بافت مورد نمونه برداری قرار می‌گیرد. این شیوه در درمان سرطان تخمدان کاربرد بسیار دارد.