در سالهای اخیر، توجه به حفظ قدرت باروری برای مجردها به یکی از دغدغههای مهم در حوزه سلامت باروری زنان تبدیل شده است. با تغییر الگوهای زندگی، افزایش سن ازدواج و اولویت یافتن مسیرهای تحصیلی و شغلی، بسیاری از زنان مجرد به دنبال روشهایی مطمئن برای حفظ باروری خود هستند. فریز تخمک به عنوان یکی از پیشرفتهترین روشهای پزشکی، گزینهای انعطافپذیر و اطمینان بخش برای برنامهریزی آگاهانه در مسیر فرزندآوری آینده به شمار میآید. در این مقاله، بیشتر درباره این موضوع و شرایط آن صحبت خواهیم کرد.
انجماد تخمک چیست؟
انجماد تخمک یکی از روشهای تقویت قدرت باروری است که از طریق برداشت و نگهداری تخمک انجام میشود. این روش امکان استفاده از تخمکها را در آینده، زمانی که سن بالاتر میرود و احتمال باروری کاهش مییابد، فراهم میکند. این راهکار، یکی از جدیدترین روشهای کمکباروری به شمار میرود و توسط متخصصان با عنوان انجماد تخمک شناخته میشود. این روش به زنان فرصت میدهد تا پتانسیل بیشتری برای باروری و فرزندآوری در مراحل مختلف زندگی خود داشته باشند. طرفداران این روش معتقدند انجماد تخمک به زنان کمک میکند کنترل بیشتری بر زمان باروری خود داشته باشند.
چرا باید تخمکم را منجمد کنم؟
سه دلیل اصلی برای انجام این کار وجود دارد:
عدم آمادگی برای بارداری در حال حاضر
بسیاری از زنانی که اقدام به انجماد تخمک میکنند، در حال حاضر شرایط لازم برای بارداری را ندارند. آنها ترجیح میدهند پس از بهبود شرایط مالی، پایان تحصیلات یا ازدواج، در آینده اقدام به بارداری کنند. به این گروه توصیه میشود تخمکهای خود را فریز کنند. در این صورت، تخمکها پایدار باقی میمانند و در زمان مناسب میتوان آنها را گرم و برای بارداری استفاده کرد؛ حتی اگر این زمان در سنین ۳۰، ۴۰ یا ۵۰ سالگی باشد.
حفاظت از قدرت باروری در طول درمانهای پزشکی
شیمیدرمانی و پرتودرمانی ممکن است منجر به کاهش قدرت باروری شوند. اگر پیش از آغاز درمان، تعدادی تخمک ذخیره شوند، امکان باروری و انتقال آنها به رحم پس از پایان درمان و بهبودی وجود خواهد داشت.
جلوگیری از اتلاف تخمکها در فرآیند IVF
در طی لقاح آزمایشگاهی (IVF)، معمولاً جنینهای اضافی فریز میشوند یا کنار گذاشته میشوند. با فریز کردن تخمکها، میتوان فقط به تعداد موردنیاز آنها را بارور کرد و باقی را برای استفادههای بعدی ذخیره نمود.
بهترین سن برای فریز کردن تخمک
هرچه سن فرد کمتر باشد، نتایج بهتری در فریز کردن حاصل میشود. با افزایش سن، تخمکها نیز پیرتر میشوند و قدرت باروری کاهش مییابد. این موضوع همچنین خطر بروز اختلالات کروموزومی در جنین را افزایش میدهد.
مراحل برداشت تخمک برای فریز کردن
این فرآیند مشابه مراحل IVF است و بین ۲ تا ۴ هفته زمان میبرد:
تحریک تخمدانها با دارو
در ابتدای چرخه قاعدگی، داروهایی برای تحریک تخمدانها تجویز میشود تا بهجای یک تخمک، چندین تخمک تولید کنند.
بررسی و پایش از طریق سونوگرافی و آزمایش خون
طی چند روز، وضعیت تخمدانها و سطح هورمونها بررسی میشود تا زمان مناسب برای برداشت تخمک مشخص گردد.
برداشت تخمکها
زمانی که تخمکها بالغ شدند، در یک عمل سرپایی ۳۰ دقیقهای و با بیحسی، تخمکها با کمک سونوگرافی و استفاده از سوزن از دیواره واژن برداشت میشوند.
تعداد تخمکها
- معمولاً بین ۵ تا ۲۰ تخمک قابل برداشت است.
- پس از آن، فرد به خانه بازمیگردد و ممکن است برای چند روز دچار گرفتگی عضلات شکم شود.
عملکرد تخمکهای فریز شده چگونه است؟
تخمکها بهسرعت منجمد میشوند. هرچه تعداد تخمکهای فریز شده بیشتر باشد، شانس داشتن تخمک زنده و سالم در مراحل فریز، گرم کردن و بارور شدن افزایش مییابد. زمانی که فرد آمادگی لازم برای بارداری را پیدا کرد، تخمک گرم شده و با اسپرم در آزمایشگاه ترکیب میشود تا لقاح انجام گیرد. برای مثال، متخصصان به زنانی که ۳۳ ساله هستند، توصیه میکنند بین ۲۰ تا ۳۰ تخمک را فریز کنند. اما برای زنان مسنتر، تعداد بیشتری پیشنهاد میشود؛ چرا که در این گروه سنی احتمال داشتن تخمکهای سالم برای برداشت کمتر است.
چه زمانی برای شروع فرآیند انجماد تخمک بهتر است؟
شروع فرآیند انجماد تخمک بهتر است در زمانی انجام شود که تخمکها از نظر کیفیت و کمیت در بهترین حالت ممکن قرار دارند؛ معمولاً این بازه سنی بین ۲۵ تا ۳۵ سالگی در نظر گرفته میشود. هرچه سن پایینتر باشد، احتمال برداشت تخمکهای سالم و موفقیت در بارداری آینده بیشتر است. به طور خاص، قبل از ۳۵ سالگی شانس موفقیت انجماد بالاتر است، زیرا با افزایش سن، کیفیت و تعداد تخمکها کاهش مییابد.
مزایا و معایب حفظ قدرت باروری برای مجردها با روش فریز تخمک
با تغییر سبک زندگی و افزایش سن ازدواج، بسیاری از زنان مجرد به دنبال راههایی برای حفظ توانایی باروری خود در آینده هستند. یکی از روشهای مدرن و موثر در این زمینه، فریز یا انجماد تخمک است. این روش امکان به تأخیر انداختن بارداری را بدون از دست دادن کیفیت تخمکها فراهم میکند. با این حال، همانند هر تصمیم پزشکی دیگر، بررسی مزایا و معایب آن پیش از اقدام ضروری است.
مزایای فریز تخمک برای مجردها
- افزایش آزادی در تصمیمگیری برای بارداری: یکی از مهمترین مزایای فریز تخمک، فراهم کردن آزادی و اختیار بیشتر برای تصمیمگیری درباره زمان بارداری است. زنان میتوانند بدون نگرانی از کاهش قدرت باروری، تمرکز خود را بر تحصیل، شغل یا یافتن شریک مناسب زندگی بگذارند.
- کاهش اضطراب ناشی از بالا رفتن سن: با فریز تخمک در سنین جوانی، احتمال موفقیت در بارداری آینده افزایش مییابد و این مسئله میتواند فشار روانی ناشی از افزایش سن و نگرانی درباره باروری را کاهش دهد.
- فراهم کردن شرایط حفظ قدرت باروری برای مجردها: برای زنانی که هنوز ازدواج نکردهاند اما به فرزندآوری در آینده فکر میکنند، این روش بهترین گزینه برای حفظ قدرت باروری در زمان مناسب است.
- محافظت در برابر بیماریها و درمانهای تهدیدکننده باروری: در شرایطی مثل شیمیدرمانی یا پرتودرمانی که قدرت باروری را به خطر میاندازند، فریز تخمک راهی برای حفظ شانس بارداری در آینده است.
معایب و چالشهای فریز تخمک
- هزینههای بالا: فرآیند فریز تخمک، شامل آزمایشها، داروهای تحریک تخمکگذاری، عمل برداشت و نگهداری تخمکها، هزینهبر است. همچنین هزینه نگهداری سالانه تخمکها نیز باید در نظر گرفته شود.
- تضمین نکردن موفقیت: فریز تخمک شانس باروری را افزایش میدهد اما موفقیت کامل آن تضمینی نیست. احتمال زنده ماندن تخمک پس از انجماد و لقاح به عوامل مختلفی از جمله سن هنگام فریز بستگی دارد.
- عوارض جانبی پزشکی: مانند هر فرآیند پزشکی دیگر، برداشت تخمک ممکن است با عوارضی مانند درد شکم، نفخ، یا سندروم تحریک بیش از حد تخمدان همراه باشد.
- بار روانی: تصمیمگیری برای فریز تخمک ممکن است با چالشهای احساسی و روانی همراه باشد، بهویژه اگر فرد احساس کند که به دلیل فشارهای اجتماعی یا نگرانیهای آینده دست به این اقدام زده است.
نتیجهگیری
حفظ قدرت باروری برای مجردها، اقدامی استراتژیک برای مدیریت آینده باروری در دنیای پر شتاب امروز است. اگرچه روشهایی مانند انجماد تخمک تضمین صد در صدی برای بارداری در آینده ارائه نمیدهند، اما میتوانند نقش مؤثری در افزایش شانس باروری در سنین بالاتر ایفا کنند. مشاوره با متخصصان، درک صحیح از شرایط جسمی و آگاهی از محدودیتهای زمانی، به مجردها کمک میکند تا بهترین تصمیم را در راستای حفظ سلامت باروری خود اتخاذ کنند.