تلقیح درون رحمی چیست؟

تلقیح درون رحمی (Interauterine Insemination - IUI) عملی است که برای درمان ناباروری استفاده می‌شود. این عمل حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد و معمولاً در مطب پزشک یا کلینیک انجام می‌گیرد. زمانی که تخمدان زن یک یا چند تخمک برای بارور شدن آزاد می‌کند، این عمل صورت می‌گیرد و اسپرم‌ها به طور مستقیم درون رحم قرار می‌گیرند. نتیجه‌ای که از تلقیح درون رحمی انتظار می‌رود وارد شدن اسپرم به لولۀ فالوپ است تا یک تخمک در حال انتظار را بارور کند و منجر به یک باروری طبیعی شود. بسته به دلیل ناباروری، تلقیح درون رحمی می‌تواند با زمان تخمک‌گذاری زن هماهنگ شود و یا همراه با تجویز داروهای باروری انجام گیرد.

چه زمانی IUI انجام می‌شود؟
توانایی یک زوج برای باردار شدن به عوامل مختلفی بستگی دارد اما IUI اغلب در موارد زیر انجام می‌شود:
عامل ناباروری- مرد
یکی از اولین مراحل ارزیابی پزشکی ناباروری، بررسی مایع منی مرد است که ممکن است غلظت پایین‌تر از حد متوسط، تحرک کم اسپرم یا اختلال در شکل و اندازۀ اسپرم را نشان دهد. عمل IUI‌ می‌تواند بر این مشکلات غلبه کند چرا که آماده‌سازی اسپرم برای عمل کمک می‌کند که اسپرم‌های با تحرک بالا و سالم از دیگر اسپرم‌های با کیفیت پایین جدا شوند.
عامل ناباروری- دهانۀ رحم
دهانۀ رحم (Cervix) فاصلۀ بین واژن و رحم است. در حالت معمول، اسپرم از طریق دهانۀ رحم وارد رحم شده و سپس لوله‌های فالوپ را برای یافتن تخمک در حال انتظار طی می‌کند. مایعی که در دوران تخمک‌گذاری توسط دهانۀ رحم تولید می‌شود، محیط بسیار مناسبی برای حرکت اسپرم از واژن به سمت لوله‌های فالوپ را ایجاد می‌کند. با این وجود، اگر مایع تولید شده توسط دهانۀ رحم غلیظ باشد ممکن است اسپرم را از حرکت باز دارد. در عمل IUI، حرکت اسپرم در دهانۀ رحم بایپس می‌شود و اسپرم به طور مستقیم درون رحم قرار می‌گیرد و به این ترتیب تعداد اسپرم‌هایی که با تخمک در حال انتظار برخورد خواهند داشت، افزایش می‌یابد.
عامل ناباروری- آلرژی به منی
در برخی موارد نادر زن به پروتئین‌های مایع منی مرد آلرژی دارد در نتیجه، انزال درون واژن موجب قرمزی، سوزش و التهاب جایی می‌شود که با مایع منی تماس داشته است. استفاده از کاندوم می‌تواند از این مشکل جلوگیری کند اما از بارداری نیز پیشگیری می‌کند. اگر حساسیت و آلرژی شدید باشد، IUI می‌تواند مؤثر واقع شود چون بیشتر پروتئین‌های مایع منی پیش از آنکه اسپرم وارد شود، از بین می‌روند.
ناباروری نامشخص
IUI اغلب به عنوان اولین روش درمانی برای ناباروری‌های نامشخص به کار می‌رود. برخی اوقات این روش همزمان با تجویز داروهایی برای القای تخمک‌گذاری انجام می‌شود.

قبل از IUI
پیش از انجام عمل اصلی IUI نیاز به هماهنگی‌های دقیقی می‌باشد.
آماده‌سازی نمونۀ منی
ابتدا مایع منی مرد در مطب پزشک دریافت می‌شود. از آنجا که ممکن است عناصر مایع منی غیر از اسپرم، منجر به واکنش‌هایی از جانب بدن زن شود که باروری را تحت تأثیر قرار می‌دهد، نمونۀ منی به روشی که اسپرم‌های با تحرک بالا و سالم از اسپرم‌های با کیفیت پایین جدا شوند، شسته می‌شود. با استفاده از نمونۀ تجمع یافته و کوچکی از اسپرم‌های سالم، احتمال بارداری افزایش می‌یابد.
بررسی زمان تخمک‌گذاری
به دلیل اهمیت زمان‌بندی IUI پزشک ممکن است با استفاده از اولتراسوند درون واژنی، نشانه‌های تخمک‌گذاری قریب الوقوع را نظاره کند. در این روش پزشک می‌تواند تخمدان‌ها و رشد تخمک‌ها را مشاهده کند. بدین منظور ممکن است از شما خواسته شود که از کیت پیش‌بینی تخمک‌گذاری در منزل استفاده کنید.
تعیین زمان‌بندی بهینه
دقیقاً قبل از تخمک‌گذاری، تولید هورمون LH بدن شما افزایش می‌یابد. اگر شما زمان عمل IUI را با سیکل طبیعی خود هماهنگ کرده باشید، روز بعد از افزایش انتشار هورمون LH باید عمل را انجام دهید. اگر در حال استفاده از داروهای القای تخمک‌گذاری هستید، برای تخمک‌گذاری به شما هورمون HCG تزریق می‌شود و شما می‌توانید روز بعد از آن برای انجام IUI برنامه‌ریزی کنید.

حین عمل IUI
عمل IUI‌ به تنهایی به مصرف هیچ دارو یا مسکنی نیاز ندارد. در این عمل ابتدا شبیه به آزمایش پاپ اسمیر، یک اسپکولوم وارد واژن می‌شود. سپس یک کاتتر که لوله‌ای بلند، باریک و قابل انعطاف است وارد واژن شده و از طریق دهانۀ رحم وارد رحم می‌شود. به انتهای کاتتر یک ویال (Vial) حاوی نمونۀ کوچکی از اسپرم‌های سالم متصل شده است و به این ترتیب نمونۀ اسپرم از طریق لوله وارد رحم می‌شود.

بعد از IUI
پس از دو هفته بعد از عمل می‌توانید یک تست بارداری در منزل انجام دهید چون در این زمان سطح هورمون‌های بارداری به مقدار قابل اندازه‌گیری رسیده است. اگر تست را زودتر از موعد انجام دهید ممکن است منجر به دریافت نتیجۀ منفی نادرست شود. به این معنی که نتیجۀ تست منفی است اما در واقع شما باردار هستید. خلاف این نیز پیش می‌آید اگر شما در حال استفاده از داروهای القای تخمک‌گذاری همچون HCG باشید انجام تست زودتر از موعد موجب می‌شود که نتیجۀ مثبت نادرست دریافت کنید. به این معنی که تست نشان می‌دهد شما باردار هستید در حالی که درست نیست.
ممکن است پزشک از شما بخواهد برای انجام تست بارداری دقیق‌تر پس از IUI به خود او مراجعه کنید.
اگر با این روش باردار نشدید، بهتر است پیش از آن که سراغ روش‌های دیگر باروری بروید مجدداً IUI را امتحان کنید. در موارد ناباروری اغلب باید یک روش درمانی به مدت ۳ تا ۶ ماه انجام شود تا احتمال بارداری افزایش یابد.

نتایج
انتقال جنین معمولاً ۱ تا ۶ روز پس از برداشتن تخمک انجام می‌شود. ممکن است به شما یک داروی آرام بخش خفیف داده شود. سپس پزشک یک لولۀ باریک، بلند و قابل انعطاف به نام کاتتر را از طریق واژن و دهانۀ رحم وارد رحم می‌کند. سرنگ حاوی یک یا چند جنین معلق در مایع به انتهای کاتتر متصل است که از طریق کاتتر وارد رحم خواهد شد. این عمل معمولاً بدون درد است، هر چند امکان دارد یک حس گرفتگی خفیف را تجربه کنید.