درمان نازایی‌ با IVF

تقریباً ۲۰% از زوج ها به ناباروری دچارند بنابراین هرگونه روش کمک باروری موفق می تواند تأثیر زیادی بر زندگی شمار کثیری از زوج های سرتاسر جهان داشته باشد.امروزه IVF به یک کلمه کاملاً آشنا تبدیل شده است. اما در واقع از زمان ظهور این تکنولوژی زمان زیادی نمی گذرد. در واقع اولین کودکی که به این روش به دنیا آمد در انگلستان و در سال ۱۹۷۸ متولد شد.


در کشورهای امریکایی و اروپایی هزینه انجام این فرآیند پیچیده بسیار گزاف است بنابراین تنها تعداد معدودی از زوج های نابارور می توانند به امتحان آن بیندیشند. اما در کشور ما هزینه این فرآیند نسبتاً پایین تر است بنابراین درصد بسیار بالایی از زوج های نابارور به ان روی می آروند. البته باید دانست آی.وی.اف هرگز به عنوان اولین روش درمان نازایی به کار نمی رود.

چه نوع نازایی هایی را می توان با استفاده از IVF درمان نمود؟

در صورت وجود هر یک از مشکلات ذیل، IVF می تواند گزینه مناسبی تلقی گردد:

اندومتریوز
چسبندگی لوله های فالوپ
چسبندگی در ناحیه لگن
در صورت انجام آزمایش های ژنتیک در مورد بیماری های ارثی
در صورت انجام آزمایش های ژنتیک در مورد دلایل سقط های مکرر
وجود مشکلاتی در تخمک گذاری
مشکلات ناشی از وجود آنتی بادی ها که موجب از بین رفتن اسپرم و یا تخمک می گردد
ناتوانی اسپرم در نفوذ در تخمک و یا بقا در رویارویی با مخاط دهانه رحم
تعداد پایین اسپرم (یا هر گونه مشکلی که از جانب مرد باشد)
هر گونه مشکل نازایی که توجیه خاصی نداشته باشد

IVF هرگز به عنوان اولین قدم در درمان نازایی به کار نمی رود. در واقع این روش در مواقعی استفاده می شود که سایر روش های درمان نازایی برای بیمار جواب نداده باشد.

نرخ موفقیت در IVF چگونه است؟
نرخ موفقیت در انجام IVF به عوامل متعددی از جمله دلیل ناباروری، سن فرد تحت مداوا و نحوه انجام این فرآیند بستگی دارد. نرخ موفقیت برخی از کلینیک های باروری در مورد زنان زیر ۳۵ سال حدود ۹۰% و در مورد زنان ۳۵ تا ۳۹ سال ۸۵% و در مورد زنان ۴۰ تا ۴۴ سال ۴۵% است.

تحقیقات نشان داده که شانس موفقیت فرآیند IVF در مورد زنانی که ویتامین دی بدنشان به حد کفایت است، بیشتر می باشد.

فرآیند IVF به چه شکل است؟
IVF در واقع فرآیند ساده ای نیست بلکه از مراحل متعددی تشکیل می گردد که هفته ها به طول می انجامد.

مرحله تحریک تخمدان ها: معمولاً به منظور تحریک بیش از معمول تخمدان ها (یعنی بیش از یک تخمک در ماه) هورمون هایی تجویز می گردد تا فعالیت تخمدان را از حد معمول افزایش دهد و پس از اتمام مصرف هورمون ها بتوان تخمک های زیادی به دست آورد. حین مصرف دوزهای مشخص هورمون های تجویز شده روند ایجاد و رشد تخمک ها مرتباً توسط آزمایش خون و سونوگرافی چک می شود تا پزشک در مورد زمان مناسب برداشتن تخمک ها اطمینان حاصل کند.

مرحله برداشتن تخمک: در این مرحله با استفاده از سونوگرافی محل دقیق فولیکول ها مشخص می شود، سپس طی بی حسی یا بیهوشی سبک و با استفاده از سوزن های خاصی تک تک فولیکول ها سوراخ می شوند تا تخمک های مناسب خارج گردند.

مرحله بارورسازی یا لقاح: چند ساعت پس از جمع آوری تخمک، نمونه اسپرم مرد گرفته می شود. در روند متداول،تخمک ها با اسپرم ها در محیطآزمایشگاهی مخلوط می شوند. در درمان ICSI یا تزریق به داخل سیتوپلاسم اسپرم، یک اسپرم مستقیماً به درون سیتوپلاسم هر تخمک تزریق می گردد. در صورتی که تخمکی به وسیله اسپرم بارور گردد، تخم بارور شروع به رشد می نماید. تخم های بارور شده به مدت دو تا پنج روز درون محفظه مخصوص باقی می مانند تا شروع به رشد و تقسیم نمایند.

مرحله انتقال جنین: در مرحله ای که تخم های بارور به اندازه مورد انتظار برسند، یک یا دوتای آنها (برخی پزشکان تعداد بیشتری را منتقل می کنند اما معمولاً در کشورهای خارجی فقط همین تعداد انتقال انجام می گیرد) در زمان مناسبی از سیکل زن دوباره به رحم وی بازگردانده می شوند. انتقال جنین بسیار شبیه به تست پاپ اسمیر است، معمولاً دردی ندارد و از هیچ گونه بی هوشی یا بی حسی استفاده نمی شود. دو هفته پس از انتقال، از طریق آزمایش خون مشخص می شود که آیا فرآیند موفقیت آمیز بوده، بدین معنی که زن باردار شده است یا خیر.

خطرات و عوارض احتمالیIVF
بدن برخی زنان نسبت به داروهای هورمونی که طی فرآیند IVF اجویز و تزریق می شوند واکنش هایی نشان می دهد. این داروها در برخی افراد عوارضی همچون عوارض ذیل را به همراه دارند:

حالت تهوع
استفراغ
اختلال در تنفس
کج خلقی
تورم تخمدان ها
اختلال در خواب
درد شکمی

به علت تزریق های مکرر روزانه، معمولاً در نواحی تزریق، کبودی نیز ایجاد می شود.

در موارد نادر، داروهای مصرفی موجب ایجاد سندروم OHSS می شود، بدین معنی که تخمدان ها بیش از حد تحریک می شوند. این عارضه زمانی رخ می دهد که تخمدان ها نسبت به هورمون های تزریق شده عکس العمل شدیدی از خود بروز می دهند و نتیجتاً تخمک های بسیار زیادی در تخمدان ها تولید می شوند که به تورم شدید شکم و تنگی نفس می انجامد. در صورت بروز این حالت کل فرآیند IVF باید مجدداً اما با دوز گونادوتروفین پایین تری تکرار شود.