چگونه تب نوزاد را کنترل کنیم؟

در صورت تب دار بودن نوزاد، دقت کنید که او لباس زیادی به تن نداشته و اتاق بسیار گرم نباشد.

یکی از پرسش های پزشکتان دربارۀ نوزادتان این است؛ تب دارد؟ و این به زودی یکی از پرسش های شما از خودتان نیز خواهد بود. در نهایت شما می آموزید که با قرار دادن لب ها یا گونه هایتان روی پیشانی نوزاد، برآورد دقیقی از دمای بدن او به عمل آورید.

تب گیرهای مختلف

یک تب گیر شیشه ای، یک ترمومتر دیجیتال، تب سنج نواری یک بار مصرف و یا یک ترمومتر گوش حتماً در اختیار داشته باشید. می توانید دمای بدن نوزاد را از طریق مقعد، زیر بغل یا خواندن دمای پردۀ گوش از طریق ترمومتر مخصوص گوش، اندازه گیری کنید.

ولی در هر صورت نمی توانید دمای بدن نوزاد را از طریق دهان، یعنی قرار دادن تب گیر زیر زبان او اندازه بگیرید، زیرا ناراحت کننده است. احتمال دارد که نوزاد تب گیر را بجود یا به وسیلۀ آن خفه شود. در صورت استفاده از تب گیر شیشه ای، کودک ممکن است نوک آن را گاز بگیرد و جدا کند.

ما یکی از طرفداران تب گیر دیجیتالی هستیم. قیمت مناسبی دارند و نوک لاستیکی آن قابل انعطاف است و خاتمۀ کار را با صدای بیپ علامت می دهند. خواندن ترمومترهای شیشه ای مشکل است و نگرانی در مورد شکستن آن وجود دارد.

تب گیرهای یک بار مصرف نواری خیلی دقیق نیستند. ترمومترهای گوش گران قیمت اند و برای استفادۀ کودکان کوچکتر از شش ماهه مناسب نیستند، زیرا مجرای گوش به قدری کوچک است که دریافت اعداد دقیق از پردۀ گوش مشکل است.

اما به علت سرعت عملکرد برای کودکان بزرگ تر مفید اند (در حالی که با کشیدن نرمه گوش مجرای گوش را از هم باز می کنید، ترمومتر را در مجرای گوش بگذارید و دکمه اش را فشار دهید و منتظر صدای سرعت بیپ آن باشید). با تکرار این عمل و به دست آوردن چند عدد مختلف، دقت عمل را افزایش دهید و بالاترین عدد را در نظر بگیرید.

اندازه گیری دمای بدن نوزاد

در صورت استفادۀ مقعدی از ترمومتر شیشه ای برای گرفتن دمای بدن نوزاد، دقت کنید که نوع مخصوص آن را به کار ببرید. در صورتی که از ترمومتر دیجیتال برای مقعد استفاده می کنید، روی آن با جوهری ثابت و پاک نشدنی علامت م بگذارید.

برای این کار ابتدا آن را با الکل طبی یا آب و صابون خوب بشویید. سپس با دقت دوباره آن را تنظیم کنید. برای تنظیم مجدد ترمومتر شیشه ای، آن را تکان دهید تا جیوۀ آن زیر ۳۷ درجه سانتیگراد را نشان دهد و برای تنظیم ترمومتر دیجیتال آن را خاموش و سپس دوباره روشن کنید.

برای گرفتن دمای بدن کودک از طریق مقعد، کمی وازلین روی نوک ترمومتر بگذارید. کودک را به شکم روی میز بخوابانید و یک دست را محکم روی کمر او بگذارید، مقداری دیگر وازلین در منفذ مقعد کودک بگذارید. سپس نوک ترمومتر را به اندازۀ یک سانتیمتر در مقعد قرار دهید و آن را بین انگشت دوم و سوم، در حالی که دست خود را روی باسن کودک گود کرده اید، نگه دارید.

دو وقیقه یا در صورت استفاده از ترمومتر دیجیتالی تا شنیدن صدای بیپ صبر کنید. دمای مقعد ۳۷.۸ درجه سانتیگراد است و بیش از آن تب محسوب می شود.

برای اندازه گیری دمای بدن نوزاد از طریق زیر بغل، لباس های او را کنار بزنید یا بیرون بیاورید. سپس نوزاد را در موقعیت راحتی قرار دهید و دست خود را روی قفسۀ سینه اش بگذارید. یک ترمومتر شیشه ای یا دیجیتال یا نوار تب در گودی زیر بغل که باید خشک باشد، بگذارید و بازویش را روی بدنش قرار دهید.

او را نوازش کنید و دقت کنید که دستش را حرکت ندهد. چهار دقیقه یا تا زمانی که صدای بیپ ترمومتر دیجیتال به گوش برسد، صبر کنید. دمای زیر بغل بیش از ۳۷.۲ درجه سانتیگراد تب تلقی می شود.

چگونگی درمان تب

در صورت تب دار بودن نوزاد، دقت کنید که او لباس زیادی به تن نداشته و اتاق بسیار گرم نباشد. می توانید لباس او را تا حد یک تی شرت کاهش دهید و برای زمانی که تب او پایین خواهد آمد، پتوی نازکی در دسترس داشته باشید.

با اجازۀ پزشکتان و تعیین دوز، داروی کاهندۀ تب، مانند استامینوفن یا ایبوپروفن به کودک بخورانید. سی دقیقه بعد از مصرف دارو باید شاهد کاهش تب باشید. در صورت بالا رفتن دوباره سریع دمای بدن، داروهای دیگری باید جایگزین این داروها شوند.

اگرچه دوز استامینوفن برای هر چهار ساعت یک بار و ایبوپروفن هر شش ساعت یک بار تنظیم شده است، پزشکان متخصص کودکان گاهی خوراندن یک دوز ایبوپروفن، دو ساعت بعد از خوراندن استامینوفن را توصیه می کنند. دقت کنید فاصلۀ دو نوبت دارو را از توصیۀ پزشک کوتاه تر نکنید.

همچنین می توانید با استحمام کردن کودک در مقدار کمی آب ولرم، یا استفاده از حوله یا لیف برای پاشیدن آب روی بدن کودک، تب او را پایین بیاورید. سپس اجازه دهید بدنش در معرض هوا خشک شود. با قرار دادن حولۀ خیس شده در سرکه روی پای کودک، نیز تب او را کم کنید.

به کودک تب دار آب فراوان بنوشانید. مایعات بدن بر اثر تعریق کم می شوند و کمبود آب ممکن است موجب بالا رفتن دمای بدن شود. به کودکی که علاوه بر شیر مادر یا شیر خشک، نوشیدن مایعات دیگر را نیز شروع کرده است می توانید دم کردۀ گیاه علف گربه که یک پایین آورندۀ طبیعی تب است، بنوشانید.

سعی نکنید با ماساژ دادن بدن کودک با الکل طبی تب او را کاهش دهید. الکل نوزاد را به سرعت خنک می کند. این تغییر ناگهانی موجب سرماخوردگی و سپس افزایش بعدی تب کودک می شود.

چه زمانی تب درمان نشود

تب خواصی دارد. اگرچه عملکرد دقیق آن مشخص نشده، ولی بخشی از دفاع بدن در مقابل بیماری است. بر اثر تب ممکن است تعداد گلبول های سفید خون (که ویروس ها را می کشند و باکتری ها را از بین می برند) افزایش یابد یا موجب بالا رفتن میزان اینترفرون (یک مادۀ ضد ویروس در خون) و در نتیجه پیشگیری از ازدیاد باکتری ها و ویروس ها شود.

تب به تنهایی (اگرچه به عنوان هشداری دال بر وجود مشکل تلقی می شود)، جر در موارد فوق العاده بالا ، بالاتر از ۴۰.۳ درجه سانتیگراد، خطرناک نیست.

به کار بردن تمام نیروی خود برای پایین آوردن تب کودک، هربار که او به تب دچار می شود، الزاماً خوب نیست و در حقیقت ممکن است بیماری او را طولانی تر کند.

تب همراه با تشنج

البته باید در مورد نبرد با تب در کودکانی که آمادگی تب همراه با تشنج را دارند پیشقدم باشید. یک یا دو درصد از کودکان، اغلب در سنین ۹ ماهگی تا پنج سالگی، مستعد ابتلا به این نوع حملۀ صرع با علائم مشخصه تشنج های ریتمیک متقارن، چشم های چرخیده به بالای پیشانی و از دست دادن هوشیاری هستند.

دورۀ تشنج می تواند حتی ده دقیقه طول بکشد، ولی معمولاً در کمتر از دو دقیقه از بین می رود و اگرچه رواج کمتری دارد، ولی کودکان مستعد، با هر بار تب کردن به این حالت مبتلا می شوند. این حملات تشنج معمولاً آثار دائمی از خود باقی نمی گذارند.

در صورت ابتلای کودک به حملۀ تشنج، او را به پهلو بخوابانید، هر شیء سختی را که ممکن است با آن برخورد کند از محل دور و به ساعت خود نگاه کنید. لازم است مدت حمله را بدانید.

پزشک از شما طول این دوره را خواهد پرسید. چنانچه طولانی تر از پنج دقیقه باشد، با پزشک خود تماس بگیرید. بعد از پنج دقیقه، کودک باید کمک های اورژانسی دریافت کند و مورد بررسی قرار گیرد.

منبع: کودک آنلاین