عوارض پستانک برای نوزادان، خوب یا بد

پرسش «به بچه‌ام پستانک بدهم یا نه» یکی از متداول‌ترین پرسش پدر و مادر‌ها است و بسیاری از آنها تصور می‌کنند که پستانک باعث تغییر فرم فک و دندان‌های کودک‌شان می‌شود. اما واقعا پستانک باعث بروز چنین تغییراتی می‌شود؟ برای پاسخ به این پرسش به گفتگو با دکتر مرتضی عشاق، متخصص ارتودنسی و ارتوپدی فک و صورت کودکان و بزرگسالان پرداختیم و از او در این‌باره پرسیدیم.
دکتر عشاق، درباره استفاده از پستانک می‌گوید: پستانک در برخی نوزادان، تنها باعث آرام شدن بچه می‌شود و مزیت دیگری ندارد. استفاده از پستانک تا سن 5 سالگی مشکلی برای فک و دندان‌های بچه ایجاد نمی‌کند. اگر کودکی بدون پستانک آرام شود خیلی خوب است اما اگر بچه‌ای نا آرام باشد و پدر و مادر با هیچ‌چیز نتوانند او را آرام کنند، می‌توانند به او پستانک بدهند. آنها می‌توانند پستانک را از همان سال اول زندگی به بچه بدهند. این وسیله مکیدنی کوچک، باعث بزرگ شدن فک نمی‌شود اما اگر کودک به مدت طولانی از آن استفاده کند، ممکن است باعث تنگی فک بالای او شود و همین مشکل باعث می‌شود که دندان‌های کودک فضای کافی برای رشد نداشته باشند.

دکتر عشاق با اشاره به اینکه پدر و مادر‌ها باید برای کودک از داروخانه پستانک مدل ارتودنسی تهیه کنند، درباره تهیه این وسیله می‌گوید: سر پستانک‌های ارتودنسی پهن‌تر و قسمتی که در دهان کودک قرار می‌گیرد از لحاظ عمودی کم حجم تر است. این باعث می‌شود که فک کودک کمتر آسیب ببیند. همچنین والدین باید به تاریخ مصرف پستانک هم توجه کنند و بعد از گذشتن تاریخ انقضای پستانک، آن را دور بیندازند چون پلاستیک آن خراب می‌شود.

پستانک جلوی مرگ نوزاد را می‌گیرد؟!
بد‌ترین حالت پستانک گذاشتن در دهان بچه این است که سر پستانک را به آب‌قند یا آب شیرین آغشته کرده و در دهان او بگذارند. بر همین اساس دکتر عشاق می‌گوید: هر چیز شیرینی که وارد دهان نوزاد می‌شود،‌ باعث پوسیدگی دندان نوزاد و وابستگی او به این خوراکی‌های شیرین می‌شود. بنابر‌این بدن او دائما آن ماده شیرینی را طلب می‌کند و پوسیدگی‌های زودرس در دندان‌های نوزاد اتفاق می‌افتد.

بعضی از پدر و مادر‌ها گاهی اوقات پستانک را عامل عفونت گوش میانی بچه می‌دانند. اما این دکتر متخصص در این‌باره توضیح می‌دهد: مادران باید قبل از دادن پستانک به بچه به خوبی آن را بشورند و در ابتدا و هرچند وقت یکبار در آب بجوشانند تا باعث بیماری و عفونت در بدن کودک نشود.

گاهی عفونت‌های ایجاد شده در گوش به دلیل اختلال در سیستم بلع باشد. چون وقتی سیستم بلع بچه درست باشد، شیپور استاش که باز و بسته می‌شود باعث تهویه گوش میانی می‌شود. اگر پستانک بتواند عمل بلع را به هم بزند، ممکن است در عملکرد گوش میانی اختلال کمی ایجاد شود، اما عفونت گوش به دلیل پستانک اصلا شایع نیست.

دکتر عشاق با بیان اینکه متخصصان اطفال معتقدند استفاده از پستانک در نوزادان می‌تواند از سندروم مرگ ناگهانی نوزاد جلوگیری کند می‌گوید: سندروم مرگ ناگهانی نوزاد سندرومی خاص است که در طول شب، نوزاد ممکن است دچار ایست تنفسی و مرگ شود. طی مطالعاتی که محققان انجام داده‌‌اند، مشخص شده کودکانی که از پستانک استفاده می‌کنند، کمتر به این سندروم مبتلا شده‌اند. اما این موضوع هنوز به‌طور قطعی ثابت نشده و هنوز در حال مطالعه بر روی آن هستند.

گاهی پدر و مادر‌ها برای آرام کردن خارش لثه کودک به او دندان‌گیر می‌دهند که دکتر عشاق درباره آن می‌گوید: دندان‌گیر‌ها هم برای برطرف کردن خارش لثه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و استفاده از آنها مشکل خاصی ندارد. چون مدت زمان استفاده از آنها طولانی نیست و عوارضی ندارد. برای اینکه پدر و مادر‌ها بخواهند بچه از دندان‌گیر به مدت زیادی استفاده کند، باید دندان‌گیر را در یخچال بگذارند. این کار باعث می‌شود هنگامی که بچه‌‌ها آن را در دهانشان می‌گذارند، احساس خوبی داشته باشند و خارش لثه هایشان را تا حدودی بتوانند تحمل کند.