درمان رفلاکس نوزاد، علائم بالینی چیست؟

رفلاكس چگونه بر روي نوزاد تاثير مي گذارد؟
برگرداندن يا رفلاكس به حالتي اطلاق مي شود كه محتويات معده به داخل مري يا حتي دهان برمي گردد.در پزشكي به مري ازوفاگوس گفته مي شود. لذا اسم كامل پزشكي رفلاكس، واژه رفلاكس گاسترو- ازوفاژيال است و به آن رگورژيتاسيون هم گفته مي شود.

ديافراگم عضله ايست كه قفسه سينه را از حفره شكمي جدا مي كند. مري مانند لوله ايست كه دهان را به معده متصل مي كند و بايد مسير نسبتا طولاني را از دهان و قفسه سينه به سمت بالاي شكم بپيمايد. در محل عبور مري از ديافراگم سوراخي وجود دارد و ديافراگم در اين ناحيه بطور طبيعي مانند دريچه عمل مي كند تا از برگشت مواد معده به درون مري جلوگيري كند. پزشكان به اين مكانيسم دريچه اي (كه در نواحي ديگري از بدن هم وجود دارد) اسفنكتر گويند.گاهي اوقات عملكرد دريچه به اندازه كافي قوي نيست، براي مثال در دوران بارداري اين اسفنكتر ممكن است بخوبي عمل نكند و شايد شما تجربه بازگشت مواد خورده شده را به مري يا حتي دهان داشته باشيد. در حقيقت، يكي از دلائلي كه دچار سوزش سر دل در حاملگي مي شويد اينست كه فشار جنين شما اسفنكتر را بالا مي برد و اين امر سبب برگشت اسيد و محتويات معده به مري مي شود.اين پديده در كودكان نيز رخ مي دهد، اما به دلائل مربوط به خودشان كه عمدتا بعلت تكامل ناكافي اسفنكتر است. در طول سال اول زندگي كودك، عملكرد اسفنكتر قويتر مي شود و احتمال بازگرداندن محتويات معده كاهش مي يابد. حدود ۵۰ درصد كودكان درجاتي از رفلاكس را خواهند داشت، اما تنه درصد كمي از آنها دچار رفلاكس شديد هستند.

علائم باليني رفلاكس چيست؟

كودكتان بعد از هر بار شيرخوردن ممكن است مقدار كمي شير را بالا بياورد يا دچار سكسكه شود. وي ممكن است دچار سرفه پس از بالا آوردن شير شود و احتمالا علت اين است كه شير در حال پس زدن از معده، اشتباها وارد مجاري هوايي وي شده است. اين امر طبيعي است و تا زماني كه كودكتان از ساير جنبه ها مشكلي نداشته باشد جاي هيچ گونه نگراني نيست. فقط لازم است يك تكه پارچه يا دستمال در دسترس داشته باشيد. هم بچه هايي كه شير خشك مي خورند و همآنها كه از شير مادر تغذيه مي كنند ممكن است به چنين وضعيتي مبتلا شوند.

آيا لازم است كودكم را نزد پزشك ببرم؟
در موارد زير لازم است با پزشك كودكتان مشورت كنيد:
• اگر در شرايط عادي رفلاكس بيش از پنج بار در روز اتفاق بيافتد.
• اگر كودك بعد از خوردن غذا زياد گريه مي كند.
• اگر به طور مكرر استفراغ مي كند.
• اگر سرفه كردن حالتي دائمي شده است.

روشهاي ساده اي وجود دارد كه بايد در ابتدا مورد توجه قرار گيرند؛ مانند نگه داشتن كودك در وضعيت عمودي براي 20 دقيقه بعد از هر بار تغذيه، اين وضعيت به باقي ماندن مواد خورده شده در معده تا زماني كه به داخل روده تخليه شود كمك خواهد كرد. در ضمن بهتر است وعده هاي غذايي كمتر با دفعات بيشتر مورد استفاده قرار گيرد، اگرچه كودكان هميشه موافق اين موضوع نيستند! اما اين كار مانع پر شدن كامل معده شده و احتمال پس رانده شدن مواد را با توجه به شل بودن دريچه بين مري و معده، كاهش مي دهد.

آيا درمانهاي ديگري براي رفلاكس وجود دارد؟
در موارد خيلي شديد استفاده از آنتي اسيدها يا تغليظ كننده هاي غذايي ممكن است ارزشمند باشد. مي توانيد تركيباتي كه هر دو خاصيت مذكور را داشته باشند از داروخانه ها تهيه نمائيد. اين داروها را با تجويز پزشكتان مصرف كنيد و هر از چند گاهي آنها را براي مدت كوتاهي قطع كنيد تا بدانيد آيا بيماري بهتر شده است يا نه؟ممكن است پزشك كودكتان برخي از داروهايي مثل سايمتيدين يا رانيتيدين را تجويز كند كه براي درمان زخم معده در بالغين مصرف مي شوند. البته استفاده از آنها بعضي از كشورها براي اطفال تاييد نشده است، ولي در بعضي كشورها مورد استفاده قرار مي گيرند. پزشك كودكتان ممكن است داروها يا روشهاي ديگري را براي شرايط كودك شما برگزيند. بطور معمول اين وضعيت با استفاده از تكنيكهاي توضيح داده شده و استفاده از داروهاي محدود، با گذشت زمان بهتر خواهد شد. در مواردي هم لازم است كه بيماري كودك كاملا جدي تلقي شود و اگر تاكنون به پزشك متخصص كودكان مراجعه نكرده ايد با مشاهده موارد زير حتما اقدام كنيد:
• اگر هرگونه شكي در تشخيص وجود داشته باشد.
• اگر بيماري با درمانهاي ساده برطرف نشود.
• اگر خون در استفراغ وجود داشته باشد.
• اگر كودكتان دچار كم خوني باشد.
• اگر سرفه هاي پايدار يا عفونتهاي مكرر تنفسي وجود داشته باشد كه بنظر برسد به علت بازگشت مواد از معده به مري هستند.
• اگر كودك در وزن گيري مشكل داشته باشد يا از خوردن غذا امتناع كند.
• اگر عمل بلع مشكل باشد.

خوشبختانه اين موارد نادر هستند، اما اگر در مورد هر يك از آنها نگران هستيد به پزشك متخصص كودكان مراجعه كنيد. شايد لازم باشد براي تشخيص دقيق و بررسي كامل، آزمايشاتي براي كودك انجام شود. ممكن است پزشك تصميم بگيرد تا از كودك اندوسكوپي به عمل آورد يا با قرار دادن وسيله اي در انتهاي مري، اسيديته ناحيه را در طول ۲۴ ساعت اندازه گيري كند. اين اقدامات معمولا براي كودك و متعاقبا براي شما ناراحت كننده خواهد بود اما گاهي بعنوان آخرين اقدام براي قطعي بودن تشخيص بيماري يا تعيين ميزان وخامت آن ضروري است.

سعي كنيد نگران نشويد
بيشتر شيرخواران دچار علائم خفيفي از رفلاكس هستند كه در ابتدا توضيح داده شد و به عارضه اي جدي كه نيازمند اقدامات يا درمانهاي جراحي باشد، مبتلا نيستند. اگر وضعيت كودك شما از نظر وزن گيري مناسب است، به خودتان اطمينان دهيد كه اين مقدار برگرداندن با رشد كودك بهتر خواهد شد.