تشنج ناشی از تب در نوزادان، علائم تا درمان

تشنج ناشی از تب معمولا در اثر عفونت سیستم عصبی مرکزی و یا اختلالات خونی نمی باشد و در بیمار سابقه تشنج بدون تب هم وجود ندارد.

علائم تشنج ناشی از تب

تشنج ناشی از تب معمولا تمام بدن را در بر می گیرد، به صورت سفت شدن اعضای بدن و سپس لرزش اندام هاست، معمولا کمتر از یک ربع ساعت به طول می انجامد و در یک دوره ۲۴ ساعته نیز فقط یک بار اتفاق می افتد.

در بعضی از موارد، تشنج طولانی تر بوده و در طی ۲۴ ساعت تکرار می شود و به ندرت تشنج پایدار بوده و بیشتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد.

در اکثریت موارد تشنج، ابتدا کودک هوشیاری خود را از دست می دهد، گاهی یک گریه ناگهانی کرده، سپس چشم ها به سمت بالا چرخش یافته، عضلات تمام بدن و اندام ها دچار سفتی شده، پس از آن کودک به روی زمین سقوط می کند، دچار توقف تنفس و کبودی لب ها می شود.

در گروهی از بیماران قبل از شروع سفتی عضلات، یک حرکات لرزشی مختصر نیز وجود دارد و سپس پس از سفتی، لرزش منتشر اندام ها رخ می دهد، به تدریج با پیشرفت تشنج، انقباضات ریتمیک به تدریج آهسته تر شده، تا این که پس از ۱ تا ۲ دقیقه خاتمه می یابد.

به دنبال آن کودک دچار بی اختیاری ادرار و یا مدفوع می گردد و پس از آن بی حال و خواب آلوده می شود.

در تشنج های ناشی از تب ساده، این فاز بی حالی و خواب آلودگی بسیار کوتاه بوده و معمولا دقایقی بعد از تشنج، کودک به میزان طبیعی هوشیاری و رفتاری قبلی خود برمی گردد. مهم ترین خطر در حین تشنج های ساده، برگشت مواد غذایی به ریه و احتمال آسیب رسیدن به کودک است.

عوارض تشنج ناشی از تب

حدود 3 تا 5 درصد از کودکان سالم، حداقل یک بار تشنج ناشی از تب را تجربه می کنند که معمولا از نوع ساده است.

در این نوع تشنج خطر مرگ وجود ندارد، ولی اولین تجربه آن برای والدین بسیار ناخوشایند و هراسناک است. در کودکان مبتلا به تشنج ناشی از تب ساده، عوارض جانبی در درازمدت دیده نمی شود.

این بیماران همچنین مشکلی در عملکرد تحصیلی، کارکرد شناختی و واکنش های رفتاری و یا تمرکز ندارند. اما اگر کودک بعدا به بیماری صرع دچار شود، این مشکلات دیده می شوند.

علل تشنج ناشی از تب

احتمال تکرار تشنج در ۳۰ درصد کودکان با یک حمله و در ۵۰ درصد کودکان با بیشتر از یک حمله وجود دارد. اگر سن کودکان در هنگام بروز تشنج کمتر از یکسال باشد، احتمال تکرار آن بیشتر است.

علاوه بر سن کمتر از یکسال، برخی عوامل از جمله مدت تب کمتر از ۲۴ ساعت، تب بالاتر از ۳۸ درجه، تاریخچه خانوادگی تشنج ناشی از تب، تاریخچه خانوداگی صرع و... در تکرار تشنج ناشی از تب موثرند.

نهایتا در ۲ تا ۷ درصد کودکان مبتلا به تشنج ناشی از تب، در آینده احتمال تبدیل این نوع تشنج به بیماری صرع وجود دارد.

نقش عوامل ژنتیکی در بروز تشنج های ناشی از تب، از طریق بررسی سابقه خانوادگی مثبت در بسیاری از بیماران نشان داده شده است.

هر کودک مبتلا به تشنج ناشی از تب، بایستی توسط پزشک به طور کامل و دقیق معاینه عمومی و عصبی شود.

تشنج های ناشی از تب اغلب موقع عفونت های گوش، عفونت های برخی ویروس ها از جمله ویروس روزئولا، اسهال های عفونی و... دیده می شود. در بررسی این کودکان، یک سری آزمایشات لازم است.

آزمایشات تشخیصی تشنج ناشی از تب

در مواردی که سن کودک کم باشد و یا کودک بدحال شده باشد، بررسی آزمایشگاهی مایع نخاعی لازم است.

انجام الکتروانسفالوگرام یا به اصطلاح تهیه نوار مغزی، بسته به نوع تشنج و یا سن کودک مدنظر است و در اغلب موارد، دو هفته پس از بروز تشنج انجام می شود.

انجام آزمایشات خون در برخی موارد لازم است، به خصوص در حالاتی که حمله تب و تشنج غیرطبیعی باشند.

انجام سی تی اسکن یا ام آر آی بستگی به وضعیت خاص هر بیمار دارد.

اقدات لازم موقع بروز تشنج ناشی از تب

در هنگام بروز تشنج، اولین اقدام قرار دادن بیمار به پهلو می باشد. اگر در دهان کودک ماده خوراکی وجود داشته باشد، بهتر است آن را به آهستگی خارج نمود.

در صورتی که کودک لباس تنگ پوشیده و یا روسری و کلاه بر سر دارد و یا زیورآلاتی مشابه گردنبندی که سفت بسته شده دارد، بهتر است به آرامی آنها را خارج نمود.

باید در طول مدت تشنج در کنار کودک بود و هرگز او را تنها نگذاشت و از فرد دیگری برای آماده کردن کودک برای بردن به بیمارستان کمک گرفت.

توصیه های لازم به والدین

- والدین بایستی در مورد خطر تکرار تب و تشنج و احتمال بروز صرع آموزش های لازم را فرا بگیرند. اینکه موقع بروز تشنج چه عکس العملی باید از خود نشان داده و چگونه آرامش خود را در جهت کمک به کودک حفظ کنند.

- همچنین در مورد استفاده از برخی داروهای ضدتشنج از جمله دیازپام به صورت شیاف مقعدی در هنگام بروز تشنج در دفعات بعدی بایستی آموزش ببینند.

- در بسیاری از موارد به خصوص به دلیل اضطراب والدین، در مواقع تب در 2 تا 3 روز اول از داروهای خوراکی به عنوان عامل پیشگیری کننده از تشنج استفاده می شود. مصرف این داروها گرچه خطر تشنج ناشی از تب را کم می کند، ولی مانع بروز آن نمی شود.

- داروهایی مثل استامینوفن یا بروفن نیز با کنترل تب باعث کاهش ناراحتی و بی قراری کودک می شوند که لازم است والدین در مورد استفاده مقادیر صحیح آن، آگاهی لازم را کسب کرده باشند.

منبع: تبیان