دل درد و دل پیچه نوزاد، علتش چیست؟

امروزه هر وقت نوزادی شیرخوار دل درد و دل پیچه می گیرد، اولین کاری که برخی از خانواده انجام می دهند دادن عرق نعناع برای رفع نفخ نوزاد می باشد و یا اینکه شربتهای شیمیایی ضد نفخ به کودک می دهند، درحالیکه ممکن است مشکل چیز دیگری باشد لذا در این خصوص موارد ذیل توصیه می شود.

علت دل درد در نوزادان
در چنین حالتی اولین چیزی را که باید کنترل کرد، اجابت مزاج شیرخوار است لذا حتماً مراقبت نمایید تا بچه به ازای هر وعده کامل شیر خوردن، شکمش کار کند، یعنی اگر بعد از هر بار شیر خوردن (که به صورت کامل به بچه داده شود)، شکم بچه کار نکند،این یعنی بچه یبوست پیدا کرده و به شدت آرامش کودک تحت تاثیر قرار می گیرد و واکنشها و ناراحتی هایی از خود بروز می دهد. در چنین حالتی برای رفع یبوست بچه، دادن مقداری لعاب اسفند توصیه می شود، یعنی مقداری اسفند را داخل آب جوش می ریزید و بعد از چند دقیقه، آنرا صاف می کنید و خیلی کم کم در حد چند قطره، چند بار به بچه می دهید تا یبوستشان را برطرف کند.
تذکر: در صورت یبوست از ملینات فقط یک یا دو بار استفاده کنید. در کودکان از استفاده بی مورد و مکرر از ملینات باید خودداری کرد چون دستگاه گوارش آنان به این ملینات عادت کرده و عملکرد طبیعی خود را از دست خواهد داد.اگر مشکل از یبوست بچه نباشد در قدم های بعد باید مواردی دیگر مورد بررسی قرار گیرند.
مشکل شایع تر بعدی این است که: فرایند شیردهی خوب انجام نمی شود و یا آروغ بچه را خوب نمی گیرند و بچه دچار نفخ شده است، لذا توصیه می شود در فرایند شیردهی نکات زیر رعایت شود:
مادران باید در موقعیت راحتی به نوزاد شیر بدهند. باید بنشینند و تکیه بدهند و بالشی زیر دستشان بگذارند و به نوزاد شیر بدهند تا هم خودشان در شرایط مناسبی باشند و خسته نشوند و هم نوزاد راحت باشد و با آرامش شیر بخورد، به اصطلاح مادران باید روی یک تخت چهار بالش بنشیند و بچه شیر بدهند چرا که شیر دهی یک مکانیسم ذهنی - جسمی می باشد.همچنین به زور نباید سینه را داخل دهان کودک گذاشت چرا که نوزادان مقدار کمی شیر که می خورند، نفس می گیرند و مجدداً شیر می خورند و این امر نیاز به صبر و حوصله مادر دارد.
ضمناً برای جلوگیری از پس زدن سینه مادر توصیه می شود مادران اولاً بهداشت سینه شان را خوب رعایت کنند ثانیاً احوال و تغذیه مناسب آنان باعث طعم مطبوع شیر و علاقه مندی کودک به آن می گردد.
پس از شیردادن حتماً آروغ نوزاد را بگیرید. سر نوزاد را روی شانه خود قرار دهید و آرام آرام به پشت او بزنید تا باد گلو بزند.برای رفع نفخ نوزادان نیز مادر هر روز یک لیوان جوشانده رازیانه و زیره همراه با عسل میل کنند.

به نوزاد هم می توانید بجای داروهای شیمیایی همچون گریپ میکسچر، عرق نعناع یا عرق زنیان گرم کرده که با کمی ترنجبین شیرین کرده اید بخورانید.همچنین مادران می توانند برای رفع نفخ در نوزاد، خودشان نیز عرق نعناع استفاده کنند و گاهی اوقات یک قاشق چای خوری هم در گلوی بچه بریزند تا نوزاد با آن آشنا شود.

علت های شایع در دل درد بچه ها
قولنج یا کولیک
زمانیکه یک بچه سالم به طور غیرقابل کنترل گریه می کند، می گویند قولنج یا کولیک کرده است. اگر بچه شما کمتر از ۵ ماه دارد و بیش از حد و به طور غیرقابل کنترل برای بیش از سه ساعت پشت سر هم یا بیشتر روزهای هفته حداقل برای سه هفته گریه می کند و هیچ توضیح پزشکی برای این موضوع وجود ندارد، او قولنج کرده است. متاسفانه هیچ درمانی برای قولنج نیست. والدین و پزشکان سعی می کنند راههای مختلفی برای آرام کردن بچه و قطع کردن گریه او ارائه دهند. اما خبر خوب اینجاست که بیشتر بچه ها بین سه تا چهار ماهگی پیشرفت قابل توجهی داشته و وقتی پنج ماهه می شوند، دیگر قولنج نمی کنند.

درد گاز معده
گاز معده هم یکی از مشکلات رایج بین بچه ها در سه ماهه اول زندگی آنها که روده آنها در حال بزرگ شدن است، به شمار می رود. در سن شش تا دوازده ماهگی هم به دلیل اینکه آنها خیلی از غذاها را برای اولین بار امتحان می کنند، دچار این مشکل می شوند.
یبوست
رایج ترین درد شکم بچه زمانی است که آنها یبوست دارند. اگر روده های بچه شما کمتر از حد معمول کار می کنند و به خصوص اگر شکم او در سه روز یا بیشتر کار نکرده و وقتی هم کار می کند، با مشکل روبروست، احتمالا او یبوست دارد. نشانه دیگر مدفوع سخت و خشک است که به سختی از روده او بیرون می آید. اگر بچه شما غذاهای سفت می خورد، می توانید با دادن غذاهایی که شکم او را به کار می اندازند، مدفوع او را نرم کنید. زردآلو، گلابی، آلو و لوبیا می توانند مفید باشند.
در عوض جلوی خوردن غذاهایی مثل موز، سیب، هویچ، برنج و کدو را بگیرید.همچنین به بچه مایعات بیشتری دهید. تمرین و ورزش هم می تواند به حرکت روده ها و کار کردن شکم کنند. بچه را روی تخت بخوابانید و پاهای او را به صورت دوچرخه زدن تکان دهید.
ریفلاکس
بیشتر بچه ها بعد از غذا خوردن کمی تف می کنند و هر از گاهی بالا می آورند. اگر بچه شما اغلب این کار را می کند، این را ریفلاکس می ماند. ریفلاکس زمانی رخ می دهد که دریچه بین مری و معده بچه خوب کار نمی کند و غذا و مواد اسید از معده به سمت گلو غرغره می شوند. ریفلاکس می تواند درد معده و حس سوزش در گلو و سینه را موجب شود. بیشتر بچه ها در سال اول زندگی خود از ریفلاکس خلاص می شوند. اگر احساس می کنید بچه شما ریفلاکس دارد، مهم است که با دکتر خود حرف بزنید. دکتر می تواند راههای برای کاهش علایم این بیماری به شما ارائه دهد.
آنفولانزای معده
بچه شما استفراغ می کند و اسهال دارد؟ اگر این طور است، ممکن است گاستروآنتریت یا آنفولانزای معده داشته باشد. این دومین بیماری رایج در بین کودکان در ایالات متحده بعد از سرماخوردگی است. اگر آنفولانزای معده موجب استفراغ یا اسهال بچه شما می شود و با تب و کاهش اشتها همراه است، می تواند به زودی به کم آبی بدن بچه منجر شود. برای همین مهم است که به بچه خود درحالیکه با مریضی روبروست مایعات زیادی به صورت شیر مادر یا شیرشیشه بدهید. اگر هم او دچار کم آبی بدن شد، با دکتر تماس گیرید.
عفونت های دیگر
باور بکنید یا نکنید، سرماخوردگی و آنفولانزای معمول می توانند منجر به درد شکم بچه شوند. به این خاطر که بیشتر مخاط تولید شده در زمان تنفس بچه در دوران بیماری به پایین گلو رفته و می تواند معده او را تحریک کند. بعضی از بچه ها آن مخاط را به صورت استفراغ از بدن خود بیرون می آورند. این جالب نیست ولی معمولا درد را از بچه دور می کند. عفونت ادراری مثانه و حتی عفونت گوش هم ممکن است بعضی اوقات درد شکم و اسهال و استفراغ را باعث شود.
آلرژی غذایی
آلژی های غذایی می توانند منجر به اسهال، استفراغ و درد شکم شوند. اگر بچه شما مدفوع خونی یا جوش های خارشی دارد، ممکن است آلرژی غذایی عامل آن باشد. اگر بچه شما به غذا آلرژی دارد، بدن او نسبت به غذا به عنوان یک عامل مهاجم برخورد کرده و سیستم ایمنی در زمان حمله به کار می افتد و علایم آلرژی بروز می کنند که می توانند خفیف یا جدی باشند.

اگر بچه با مشکل تنفسی روبروست یا صورت و لبهای متورم دارد یا بعد از خوردن اسهال و استفراغ دارد، حتما با پزشک تماس گیرید. اگر بچه شما به طور پیوسته، بعد از خوردن یک غذای مشخص علایمی بروز می دهد، با دکتر او حرف بزنید. ضمن اینکه عدم تحمل لاکتوز یا نارسایی لاکتاز یا نوعی عدم توانایی در سوخت و ساز و هضم لاکتوز و قند و شیر در بدن است، در نوزادان نادر است. این معمولا دیرتر یا در طول ده سال نخست زندگی بچه نمایان می شود.

عدم تحمل لاکتوز
عدم تحمل لاکتوز باعث نفخ معده، باد شکم و اسهال می‌شود. این علائم در صورت مصرف محصولات لبنی تشدید می‌شوند.

انسداد روده
اگر بچه شما یک لحظه خوب است و یک دقیقه دیگر حالش بد می شود، پاهایش را می کشد و سخت گریه می کند، به خصوص اگر این علایم درحال تشدید هستند و بچه به طور مرتب استفراغ می کند، با دکتر تماس گیرید. این علایم ممکن است نشان دهنده انسداد روده و تنگی دریچه پیلور یا درهم رفتگی شکم باشند.
مسمومیت
اگر بچه شما چیزی سمی نظیر قرص و دارو و گیاه یا یک ماده شیمیایی بلعیده این می تواند موجب دل درد و اسهال و استفراغ شود.
حالت تهوع در حال حرکت
احتمال دارد بچه شما در زمان حرکت ماشین یا وسایل نقلیه دیگر حالت تهوع داشته و بالا می آورد. کارشناسان می گویند این زمانی رخ می دهد که نوعی قطع ارتباطی بین چیزی که بچه می بیند و آنچه با حس حرکت اعضای بدنش، مثل داخل گوش و برخی عصب هایش احساس می کند، وجود دارد. می توانید در طول سفرهای خود توقف کنید تا بچه هوای تازه استنشاق کند. اگر او قبل از راه افتادن چیزی بخورد، بهتر است. بدون مشورت با دکتر هیچ دارویی به او ندهید.

چگونه متوجه دل درد نوزاد شویم؟
نوزاد شما با نشان دادن برخی علائم که در زیر به آن‌ها اشاره‌شده است به شما می‌گوید که دچار دل درد شده است:
- بدخلقی، بهانه‌گیری و گریه
- بی‌خوابی و غذا نخوردن
- گریه کردن بیش‌ازحد طبیعی
- اسهال
- استفراغ
- بی‌قراری (به خود پیچیدن و کشش عضلات)
- نشان دادن دل درد نوزاد توسط حالات چهره (فشار دادن چشم‌ها درحالی‌که آن‌ها را بسته است و شکلک درآوردن)

درمان
درمان دل درد نوزاد به شناسایی دقیق علت درد بستگی دارد. متخصص اطفال ممکن است پس از تشخیص علل زمینه‌ای داروهایی را تجویز کند. ممکن است داروهایی که درد را کاهش می‌دهد نیز تجویز شود. حتماً باید نوزاد شما که در حال مبارزه با این بیماری‌ها است مقادیر زیادی مایعات بنوشد.