خطرات پستانک برای نوزادان

عادت به مکیدن، یکی از عادت‌های جدایی‌ناپذیر نوزادان است به‌طوری که یا مشغول مکیدن انگشت خود هستند یا پستانک یا سینه مادر را برای خوردن شیر به دهان می‌گیرند تا از این طریق گرسنگی خود را رفع کنند. پزشکان همیشه به تغذیه نوزادان با شیر مادر توصیه کرده‌اند، اما برخی از مادران به دلایلی، در کنار شیر مادر، از شیشه شیر و پستانک هم به عنوان کمکی برای فرزندان خود استفاده می‌کنند، اما آمارها حکایت از آن دارد که هر ساله شمار زیادی از نوزادان به دلیل استفاده از پستانک و شیشه شیر راهی بیمارستان می‌شوند. قرار گرفتن آنها داخل دهان نوزادان خطرساز است و می‌تواند به دهان آنها آسیب وارد کند.

طبق بررسی‌های صورت گرفته، بین ۷۵ تا ۸۵ درصد کودکان در کشورهای غربی از پستانک استفاده می‌کنند. عادت به مکیدن انگشت یا پستانک به طور طبیعی به کاهش استرس نوزادان کمک می‌کند. نوزادان از آنجا که راهکار دیگری برای آرام کردن خود ندارند، به مکیدن انگشت یا پستانک متوسل می‌شوند. این مساله تا پیش از زمانی که نوزاد دندان درنیاورده مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما زمانی که رشد دندان‌ها آغاز می‌شود، باید مانع این کار شد، زیرا باعث بروز مشکلاتی در رشد دندان‌های کودک می‌شود و از سوی دیگر، مشکلات بهداشتی برای آنها ایجاد می‌کند. به طور کلی، پزشکان بر سر استفاده از پستانک نظرات مختلفی دارند، به طوری که برخی کاملا مخالف آن هستند و برخی دیگر معتقدند که استفاده متعادل از پستانک مشکلی ایجاد نمی‌کند. پستانک برای کودکانی که بی‌قراری می‌کنند و به سختی آرام می‌شوند مناسب است. با وجود این که استفاده از پستانک می‌تواند نوزاد را آرام کند، اما هرگز نمی‌تواند جایگزینی برای تغذیه با شیر مادر به شمار رود. کودک که بزرگ‌تر می‌شود، والدین باید به مرور پستانک را از فرزند خود دور کنند. سازمان بهداشت جهانی اطلاعیه‌هایی را علیه استفاده از پستانک و شیشه شیر در نوزادان اعلام کرده است. محققان این سازمان معتقدند که استفاده از پستانک ممکن است باعث آلوده شدن آن و در نتیجه غیربهداشتی شدن فضای دهان شود. همچنین، گریه کردن تنها ابزار نوزاد برای برقراری ارتباط با محیط اطراف است و استفاده از پستانک موجب می‌شود که والدین کمتر به گریه‌های کودک اهمیت دهند.

رعایت بهداشت پستانک

والدین باید توجه داشته باشند که پستانک‌های نوزادان را بشویند یا در داخل آب جوش قرار دهید تا ضدعفونی شود. به عنوان مثال، برای یک نوزاد 6 ماهه باید هر روز پستانک را با آب گرم و صابون بشویید. به کودک یاد دهید که هرگز از پستانک همبازی خود استفاده نکند. از نگهداری پستانک داخل درهای پلاستیکی خودداری کنید زیرا بر اثر رطوبتی که دارد ممکن است باعث رشد قارچ شود. هر از گاهی باید ظاهر پستانک را بررسی کرد. این وسیله به دلیل پلاستیکی بودن ممکن است پاره و سوراخ شود یا حتی تغییر رنگ در آن مشاهده شود و تغییر شکل دهد. رشد دندان‌ها و همزمان جویدن می‌تواند باعث پاره شدن پستانک شود.

والدین بهتر است پستانک را با سنجاق یا پارچه یا نخ به لباس کودک بدوزند تا از گم یا کثیف شدن آن جلوگیری شود. هرگز پستانک را با زنجیر یا چیز دیگری دور گردن کودک نیندازید. این کار در اثر کشیده شدن زنجیر با دست کودک می‌تواند دور گردن پیچیده و باعث سختی تنفس یا خدای نکرده خفگی او شود. از پستانک‌های شیرین هم استفاده نکنید، زیرا حاوی موادی هستند که پوسیدگی دندان‌ها را پیش از سه سالگی به دنبال دارد. عده‌ای بر این باورند که بین شش تا ده ماهگی بهترین زمان استفاده از پستانک است، اما به محض راه افتادن باید پستانک را از کودک جدا کرد، زیرا با زمین افتادن باعث آلودگی و بیماری کودک می‌شود.

خطراتی که کودکان را تهدید می‌کند

یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین خطراتی که در اثر استفاده از پستانک ممکن است بروز کند، همزمانی استفاده از پستانک و تغذیه با شیر مادر است. این کار به مرور تمایل نوزاد را به شیر مادر کم می‌کند. این امر باعث کاهش ترشح شیر در سینه‌های مادر می‌شود و مادر مجبور می‌شود زودتر از حد معمول نوزاد را از شیر بگیرد و با شیشه شیر او را تغذیه کند.

عفونت گوش: عفونت گوش ازجمله خطرات استفاده از پستانک است. عفونت گوش میانی بعد از سرماخوردگی دومین بیماری شایع در کودکان محسوب می‌شود. محققان بر این باورند که استفاده از پستانک خطر ابتلا به این عفونت را در کودکان تا ۵۰درصد افزایش می‌دهد، اما با محدود کردن پستانک، عفونت گوش میانی تا ۳۳درصد کم می‌شود.

رشد دندان‌ها: استفاده از پستانک روی بدشکل درآمدن دندان‌ها و نیز پوسیدگی دندان‌ها اثر مستقیم دارد. مکیدن انگشت یا پستانک، هیچ کدام در رشد دندان‌های اولیه تأثیری ندارند، اما چنانچه این عادت تا سه سالگی ادامه پیدا کند، باعث تغییر شکل پیدا کردن و تمایل دندان‌های جلویی به سمت بیرون می‌شود.

اختلال در تکلم: محققان معتقدند که استفاده از پستانک در سنین بعد از ۱۲ ماهگی ممکن است در حرف زدن نوزاد اثر منفی بگذارد و باعث می‌شود برخی حروف را نتواند به درستی تلفظ کند.