صحبت کردن نوزاد، کی باید نگران بود؟

اینکه رشد کلامی و صحبت کردن کودک چطور شروع می شود و پیشرفت می کند و در چه شرایطی نرمال و چه زمانی نیاز به بررسی دارد، موضوعی است که در ادامه به آن اشاره می شود.

در هر سنی صحبت کردن کودک چگونه است؟
چهار ماهگی
معمولا کودکان حدود ۴ ماهگی شروع به قان و قون کرده و صداها و آواهایی را تولید می کنند که البته مفهوم خاصی ندارد. از حدود سن شش تا هفت ماهگی به تدریج این آواها آهنگین شده و مادر و پدر احساس می کنند فرزندشان چیزهایی را می گوید ولی صرفا آوایی است که تولید می شود و معطوف به کلمه خاصی نیست و معنایی ندارد.
۹ ماهگی
اولین ادای کلمات و صحبت کردن کودک ، حدود ۹ تا ۱۰ ماهگی است. البته ممکن است که کلمه را ادا کند ولی معنای آن نداند. مثلا کلمه «ما ما» یا «با با» را تکرار می کند ولی هنوز دقیقا نمی داند معنای آن چیست. به این مرحله گفتار «کلمات کاذب» گفته می شود.
۱۲ ماهگی (یک سالگی)
بعد از این مرحله حدود سن یک سالگی، کودک به تدریج کلمات معنادار و قابل فهم را بیان می کند. یعنی وقتی «مامان» و «بابا» را می خواهد یا «تشنه» است، شروع به بیان کلمات «ماما»، «بابا» و «آب» می کند. در این سن کلماتی که کودک به زبان می آورد، معطوف به شیء یا فرد خاصی است و او مفهوم کلماتی که ادا می کند را می داند.
انتظار بر این است که کودک بین یک تا یک ونیم سالگی، تعداد کلمات رایجی را بتوانند بیان کنند. مثل «ماما»، «بابا»، «آب»، «توپ» و…،. البته تفاوت بین کودکان بسیار زیاد است و در این سن می توانند حدودا بین ۵ تا ۳۰ کلمه (کلمات بامفهوم) را به کار ببرد و بیان کند.
۱۸ تا ۲۴ ماهگی (یک ونیم تا دو سالگی)
حدود سن بین یک و نیم تا ۲ سالگی کودک شروع به استفاده از افعال می کند. قبل از این سن، اسم ها را بیان می کرد مثل «توپ، مامان، بابا و…» ولی در این سن افعال را نیز به کار می برد؛ «بده»، «بگیر»، «برو» و… به تدریج بر دایره لغات کودک افزوده می شود و افعال بیشتری در صحبت کردن کودک به کار می رود.
البته والدین باید توجه داشته باشند ممکن است کودک حروفی مثل «د، ک، خ و…» را که تلفظش برایش سخت است نگوید ولی بعد از دو سالگی شروع به تلفظ کلماتی که دارای این حروف هستند، کند. ضمن اینکه از دو سالگی به بعد کودکان شروع به جمله سازی می کنند و تعداد کلماتی که در جمله به کار می برند، افزایش می دهند. در سه سالگی، قیدها و حروف اضافه و صفاتی مثل «رنگ، اندازه و…» در جمله سازی به کار می برند.
ذکر این نکته ضروری است که این آمارها تقریبی و نسبی بوده و نمی توان به همه کودکان تعمیم داد و گفت صحبت کردن کودک باید در سن یک سالگی به یک شکل باشد.

چه زمانی باید نگران بود؟
اگر احساس می کنید از نظر رشد کلامی، کودک تان نسبت به همسن و سالان خود کمی عقب تر است سریع نگران نشوید و دلشوره پیدا نکنید اما اگر تاخیر کلامی زیاد است حتما با یک گفتاردرمانگر دراین خصوص مشورت بگیرید. به عبارتی، اگر بین لغاتی که کودکتان به کار می برد، با سن او تفاوت زیادی دارد، جای نگرانی است.
به عنوان مثال، اگر کودک ۸-۷ ماهه ای دارید ولی آواهای آهنگین را تولید و کلمات نامهفوم را هم ادا نمی کند یا کودکتان یک سال دارد، اما هنوز شروع به ادای کلمه خاصی نکرده باید این مساله را پیگیری کنید. در این شرایط لازم است که به یک کارشناس گفتاردرمانی مراجعه کرده تا رشد کلامی و صحبت کردن کودک ارزیابی شود. البته معنی این حرف این نیست که قطعا کودکتان دچار مشکل است.
پس از ارزیابی این مساله مشخص می شود و اگر نیاز به کمک و حمایت باشد، اطلاعات لازم به شما داده خواهد شد گاهی لازم است سریع اقدام هایی صورت بگیرد تا این تاخیر رشدی، آسیب هایی را از لحاظ رشد ذهنی در کودک ایجاد نکند و از یکسری تحلیل هایی که ممکن است به دلیل تاخیر رشد کلامی اتفاق بیفتد، جلوگیری شود. در برخی موارد شاید اقدام خاصی لازم نباشد و و فقط باید برای صحبت کردن کودک خود کمی صبور باشید تا فرزندتان شروع به بیان کلمات کند.