وزن گرفتن طبیعی نوزاد، سال اول و دوم

کودکان ممکن است در دوران شیر خواری (سال اول تولد) و یا در دوران کودکی، وزنشان کمتر از طبیعی اضافه شود یا اضافه شدن وزن انها متوقف شود و یا حتی وزن خود را از دست بدهند. برای این حالات، دو علت عمده وجود دارد :

الف- ابتلا به بیماری ها و ناهنجاری ها.

ب- عوامل تغذیه ای که علت اصلی را تشکیل می دهند.

الف- ابتلا به بیماری ها و ناهنجاری ها

بعضی از کودکان به علت ابتلا به بیماری هائی مانند عفونت های ریه و دستگاه تنفس، بیماری های گوارشی (اسهال و استفراغ)، عفونت های ادراری و عفونت های دیگر، برای مدتی نمی ت وانند غذای مورد نیاز خود را بخورند و در نتیجه وزن طبیعی به دست نمی آورند یا وزنشان را از دست می دهند. در این موارد، پس از درمان بیماری، کودک وزن از دست رفته از مجدداً اضافه نموده و به حالت طبیعی بری می گردد.

-بعضی از کودکان به علت ناهنجاریهایی مانند شکاف کام، ممکن است نتوانند کاملاً به پستان مادر مک بزنند یا مک زدن آنها ضعیف باشد و در نتیجه شیر کافی یا غذای کافی نخورند و وزن آنها اضافه نگردد.

-کودک ممکن است دچار ناهنجاری یا بیماری دستگاه اداری (کلیه عا، حالبها و مثانه) باشد و دچار عفونت کلیه گردد و در نتیجه شیر و غذای کافی نخورد.

-کودک ممکن است دچار اختلال در آنزیم های روده باشد و شیر و غذا را نتواند هضم و جذب نماید و وزن او اضافه نگردد.

-اگر کودک دچار ناهنجاری قلب باشد، چون اکسیژن کافی به تمام بدن او نمی رسد، وزن کودک به طور طبیعی اضافعه نمی گردد، در حالی که شیر مادر کافی است و غذای کافی نیز به او عرضه می گردد.

-بعضی از کودکان ممکن است دچار مشکل بلع باشند و نتوانند به طور طبیعی غذا را ببلعند.

-اگر کودک دچار بزرگی لوزه ها و نسج آدنوئید (لوزة سوم) باشدو دچار عفونت های مکرر گردد، وزن او اضافه نخواهد شد.

در تمام حالات فوق، پدر و مادر باید کودک را نزد پزشک متخصص برده و پزشک با گرفتن شرح حال و معاینات کامل و آزمایش های ضروری، به علت بیماری و مشکل کودک پی برده و درمان را آغاز نماید تا کودک به رشد طبیعی خود ادامه دهد.

ب- علل تغذیه ای

وزن کودکان، مخصوصاً در سال اول و دوم تولد، ممکن است کمتر از حد طبیعی اضافه شود یا اضافه شدن وزن آنها متوقف شود، یا وزن خود را از دست بدهند. بیشتر این کودکان، مشکل تغذیه ای دارند که علل آن عبارت است از :

۱- ناآگاهی پدر و مادر و اطرافیان از نیاز غذایی کودک در سنین مختلف

در شش ماه اول تولد، اگر شیر مادر کافی باشد، در هر ماه بین ۶۰۰ تا ۹۰۰ گرم یا بیشتر به وزن کودک اضافه می شود. در این صورت رشد جسمی و مغزی کودک طبیعی خواهد بود، ولی در شش ماه دوم، اگر کودک فقط شیر م ادر بخورد، چون از یک طرف به علت رشد سریع بدن، کودک به پروتئین و کالری بیشتری نیاز دارد و از طرفی نیز مقدار و حجم شیر مادر کم می شود و کیفیت شیر نیز تغییرمی یابد (مقدار پروتئین شیر مادر کم می شود، یعنی از ۳ گرم درصد به ۵/۱ تا ۲ درصد و حتی کمتر می رسد)، بنابراین کودک رشد نخواهد کرد و وزن او اضافه نخواهد شدو حتی ممکن است وزن او کم گردد. پس مادران باید این نکته را بدانند که شیر مادر در شش ماه اول تولد برای کودک کافی است، ولی در شش ماه دوم تولد کافی نیست و باید غذای تکمیلی را شروع نمایند. اگر شیر مادر کم شده است و وزن کودک هم اضافه نمی شود، باید به کودک شیر خشک داده شود تا وزن طبیعی به دست آورد.

بعضی از مادران از رشد کودک در سال دوم تولد و نیازهای غذایی کودک در این سنین، آگاهی و آشنائی ندارند و غذای کامل و کافی از نظر مقدار پروتئین و کالری در اختیار کودک قرار نمی دهند. به طور مثال ممکن است مادر برای کودک ۱۵ تا ۱۸ ماهه، فقط هر یکی دو ساعت پستان خود را در دهان کودک بگذارد. در چنین شرایطی چون شیر مادر برای کودک ۱۵ تا ۱۸ ماهه کافی نیست، کودک دچار سوء تغذیه می گردد و وزن او نیز اضافه نمی شود.

۲- بعضی از مادران در هنگام شیر و غذا دادن به کودک، رابطة عاطفی با او برقرار نمی کنند، با او حرف نمی زنند و به دوست داشتن و نداشتن غذا توسط کودک توجهی ندارند و نمی دانند که کودک رنگ، بو و طعم غذایی را که می خواهند به او بدهند، دوست دارد یا نه ؟ و حتی هر روز یک نوع غذای تکراری به او ارائه می دهند. در این موارد، چون کودک غذا را دوست ندارد، کم می خورد و در نتیجه وزن او اضافه نخواهد شد و رشد نخواهد کرد. بعضی از کودکان در هنگام غذا خوردن احتیاج دارند که همراه غذا مایعات مانند شیر اضافی یا آب بخورند، اگر کودک چنین تمایلی دارد باید به او مایعات بدهند تا غذایش را بطور کامل بخورد، در غیر این صورت کمتر غذا می خورد و رشد نخواهد کرد.

۳- بعضی از مادران بسیار عصبی هستند و از کودک خود انتظارات زیادی دارند. از کودک دو سالة خود توقع و انتطار دارند همانند بزرگسالان سه نوبت (صبح، ظهر و شب) غذا بخورد و در خلال ۱۰ تا ۱۵ دقیقه نیز غذایش را تمام کند. در حالی که کودک دو ساله نیاز دارد که پس از کمی دویدن و بازی کردن چند قاشق غذا بخورد، سپس به بازی و فعالیت خود ادامه دهد و هر دو تا سه ساعت، دوباره غذا می خواهد. اگر چنین شرایطی برای کودک به وجود نیاید کودک کمتر غذا می خورد و وزن او اضافه نخواهد شد.