فتق ناف نوزاد، آزمایشات تشخیصی

فتق ناف در نوزادان شایع تر است، ولی در افراد بزرگسال نیز دیده می شود. فتق ناف زمانی که نوزاد گریه می کند، بیشتر آشکار می شود و باعث می گردد ناف نوزاد باد کند.
بسیاری از فتق های ناف تا سن یک سالگی کودک بسته می شوند، هر چند که در برخی موارد زمان بیشتری طول می کشد تا بهبود یابند.
فتق نافی که تا سن سه سالگی کودک از بین نمی رود و یا فتق نافی که در طی دوران بزرگسالی بروز می کند، برای جلوگیری از بروز عوارض نیاز به عمل جراحی دارد.

علائم فتق ناف
فتق ناف باعث ایجاد یک برآمدگی نرم در نزدیک ناف می شود.
اگر کودک شما فتق ناف داشته باشد، موقع گریه، سرفه یا زور زدن او متوجه آن می شوید.
زمانی که کودک آرام است و یا به پشت خوابیده است، فتق ناف ممکن است دیده نشود.
فتق ناف در کودکان معمولا دردی ندارد.
فتق نافی که در دوران بزرگسالی ظاهر می شود، می تواند باعث درد و ناراحتی شکمی شود.

چه موقع نزد پزشک برویم؟
اگر فکر می کنید کودک شما فتق ناف دارد، او را نزد پزشک متخصص اطفال ببرید تا آن را تشخیص دهد.
اگر کودک مبتلا به فتق ناف دچار مشکلات زیر شد، فورا او را نزد پزشک ببرید:
- کودک دچار درد ناف است
- کودک استفراغ می کند
- برآمدگی ناف ورم کند یا تغییر رنگ دهد و یا بسوزد.
فتق ناف در نوزادان شایع تر است، به خصوص در نوزادان نارس یا نوزادانی که هنگام تولد وزن کمی دارند
توصیه های بالا در مورد بزرگسالان نیز صدق می کند.
اگر دچار یک برآمدگی نزدیک ناف خود شدید، به پزشک مراجعه کنید. اگر این برآمدگی دچار درد و سوزش شد، سریعا نزد پزشک بروید.
تشخیص و درمان به موقع این مشکل از بروز عوارض آن جلوگیری می کند.

علل فتق ناف
در طی دوران بارداری، بند ناف از یک سوراخ کوچک در عضلات شکم جنین عبور می کند. این سوراخ بعد از تولد نوزاد، به طور طبیعی بسته می شود.
اگر عضلات شکم در خط میانی شکم کاملا به هم متصل نشوند، این ضعف در دیواره شکمی باعث فتق ناف نوزاد هنگام تولد و یا بعدا می شود.
در افراد بزرگسال، فشار خیلی زیاد شکمی باعث فتق ناف می شود. علل احتمالی فتق ناف در بزرگسالان عبارتند از:
- چاقی
- بارداری های متعدد
- تجمع مایعات در حفره شکمی (آسیت)
- جراحی شکم در قبل

عوامل خطر فتق ناف
فتق ناف در نوزادان شایع تر است، به خصوص در نوزادان نارس یا نوزادانی که هنگام تولد وزن کمی دارند.
نوزادان سیاه و تیره پوست بیشتر دچار فتق ناف می شوند.
این مشکل در نوزادان دختر و پسر به یک میزان بروز می کند.
چاقی در افراد بزرگسال و یا داشتن چند بارداری در زنان خطر ابتلا به فتق ناف را افزایش می دهد.
این نوع فتق در زنان ۵۰ تا ۶۰ ساله شایع تر است.

عوارض فتق ناف
عوارض فتق ناف در کودکان خیلی کم دیده می شود. عوارض فتق ناف زمانی بروز می کند که بافت شکمی بیرون زده حبس شود. این کار جریان خون را به قسمت حبس شده روده کاهش می دهد و باعث درد ناف و آسیب بافت شکم می شود.
اگر جریان خون قسمت حبس شده روده کاملا قطع شود و دیگر خونی نداشته باشد، آن قسمت از بافت روده می میرد و اصطلاحا دچار قانقاریا می شود.
عفونت ناشی از قانقاریا می تواند در تمامی حفره شکمی پخش شود و باعث مرگ فرد گردد.
افراد بزرگسال مبتلا به فتق ناف، بیشتر دچار احتباس یا انسداد (گرفتگی) روده می شوند.
عمل جراحی فوری معمولا برای درمان این عوارض لازم است.

آزمایشات تشخیصی
پزشک با معاینه بدنی فرد مبتلا، فتق ناف را تشخیص می دهد.
گاهی اوقات آزمایشات تصویربرداری مثل سونوگرافی شکم یا عکسبرداری با اشعه ایکس از شکم برای شناسایی عوارض فتق ناف استفاده می شود.

راه های درمان
بیشتر فتق های ناف در نوزادان تا سن یک و نیم سالگی خودبخود بسته می شوند. حتی پزشک می تواند برآمدگی فتق ناف را به طرف داخل شکم هل دهد، اما خودتان هرگز این کار را انجام ندهید.
اگرچه برخی افراد معتقدند با چسباندن یک سکه توسط چسب نواری روی قسمت باد کرده می توان فتق را برطرف کرد، اما باید گفت که این کار نه تنها کمکی به بهبود فتق نمی کند، بلکه با جمع شدن میکروب در زیر چسب، ناف دچار عفونت می شود.
فتق ناف در کودکان در موارد زیر نیاز به عمل جراحی دارد:
- فتق ناف درد دارد.
- بیشتر از ۵/۱ سانتیمتر قطر دارند.
- بعد از شش تا 12 ماه، اندازه فتق ناف کم نشود.
- تا سن سه سالگی، برطرف نشود.
- باعث احتباس یا گرفتگی روده شود.
در افراد بزرگسال معمولا برای جلوگیری از عوارض احتمالی، عمل جراحی انجام می شود، به خصوص اگر فتق ناف بزرگ تر و یا دردناک شود.
در این عمل جراحی، یک برش کوچک در پایین ناف ایجاد می شود و بافت بیرون زده به داخل فضای شکم برگردانده می شود. سپس برش شکم توسط بخیه بسته می شود.
در افراد بزرگسال پزشک جراح اغلب برای تقویت و استحکام دیواره شکم، از مش استفاده می کند.
مش نوعی وسیله است که از نظر ظاهری مشابه توری پلاستیکی و تقریبا به اندازه کف دست است و در صورتی که وسعت محل پارگی جدار شکم زیاد باشد، در حین جراحی در محل فتق قرار داده می شود. این وسیله از روی پوست پیدا نیست و باعث استحکام محل پارگی می شود و احتمال عود فتق را بسیار کاهش می دهد.