تغذیه نوزاد با شیر مادر، نه مزیت

مزایای تغذیه نوزاد با شیر مادر چیست؟ با ما همراه باشید.

۱- مهم ترین مزیت شیر مادر، سالم بودن آن است:

شیر مادر سالم ترین نوع تغذیه نوزاد و شیرخوار است. شیر مادر همیشه و در همه مواقع در پستان مادر به صورت تازه و با درجه ی حرارت مناسب و مطبوع، آماده است. شیر مادر مستقیما از نوک پستان مادر به دهان کودک می ریزد و عاری از هرگونه آلودگی می باشد.

۲- آسایش و راحتی مادر:

مادری که نوزاد خود را با شیر خود تغذیه می کند، در هر زمان و در هر کجا نوزاد به شیر احتیاج داشته باشد، بدون تهیه کردن وسایل می تواند شیر را در اختیار او قرار دهد. اگر مادر به دیدار دوستی یا به مسافرتی برود، به آسانی می تواند نوزادش را تغذیه کند. اگر نوزاد شب ها نیاز به شیر داشته باشد (مخصوصا در ده هفته اول تولد)، به آسانی و راحتی می تواند به او شیر بدهد.

۳- عوامل روانی:

موقعی که نوزاد برای شیر خوردن در آغوش مادر قرار می گیرد و سر او با سینه مادر تماس دارد، با مادر خود رابطه بدنی و عاطفی نزدیک پیدا می کند و این حس تماس نزدیک بین مادر و شیرخوار سبب ایجاد علاقه بیشتر در مادر و وجود شخصی به نام مادر در شیرخوار می شود،

کودکی که از شیر مادر تغذیه می شود، از لحاظ روانی آرامش و ثبات بیشتری دارد تا کودکی که از شیر مادر تغذیه می شود. دادن شیر مادر سبب پیدایش رابطه عاطفی حقیقی بین نوزاد و مادر می گردد که این رابطه، محبت، اعتماد و ارضاء کودک و هم چنین ایجاد تعادل هورمونی در بدن مادر را به دنبال دارد.

۴- احتمال ایجاد عفونت در کودکان شیر مادر خوار بسیار کم است:

شیرخواران در شش ماه اول، مخصوصا در ماه اول تولد برای ابتلاء به عفونت ها آمادگی دارند و در صورت برخورد با عوامل بیماری زا (ویروس ها و میکروب ها) به سرعت به اسهال و استفراغ و عفونت های ریوی مبتلا می گردند. شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، به نسبت کمتری به اسهال، استفراغ و سرماخوردگی و عفونت های ریوی مبتلا می شوند. کودکی که با شیر مادر تغذیه می شود، اگر به چنین عفونت هایی نیز مبتلا شود، زودتر و سریع تر بهبود می یابد. تحقیقات نشان داده است کودکانی که در شش ماه اول عمر خود با شیر مادر تغذیه شده اند (در مقایسه با کودکانی که در همان مدت با شیر خشک تغذیه شده اند)، در شش ماه دوم عمر خود نیز کمتر به بیماری های شایع دوران کودکی مبتلا می شوند.

در صورتی که وضع بهداشت خانواده خوب نباشد، نسبت ابتلا به عفونت ها در شیرمادرخواران و کودکانی که تغذیه آن ها با شیر خشک و بطری است، تفاوت بسیار زیادی دارد. اگر آشنایی با اصول بهداشت خانواده کم باشد، مخصوصاً در مناطق گرمسیر این اختلاف بسیار زیاد است. در چنین مناطقی اغراق آمیز نیست اگر بگوییم تغذیه شیرخوار با بطری شیرخوری یک اسلحه کشنده است که مادر با آن فرزند خود را می کشند. اسهال و استفراغ در این کودکان ناشی از آلودگی شیر و وسایلی است که شیر و غذا در آن ها تهیه و نگه داری می گردد.

اسهال و استفراغ در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می شوند، بسیار کم است، زیرا وجود و عمل میکروب های لاکتوباسیل که در روده شیرمادرخواران وجود دارد موجب تولید اسید لاکتیک و اسید استیک می گردد، بنابراین محیط روده اسیدی می شود که برای رشد میکروب های بیماری زا و مولد اسهال مانند میکروب های کلی باسیل نامناسب است. از این روست که مدفوع نوزادی که از شیر مادر تغذیه می کند، بوی ترشیدگی دارد ولی بوی بد و متعفن ندارد.

۵- اثر جدید ضد میکروبی شیر مادر:

در دو هفته اول بعد از زایمان در هر میلی لیتر شیر مادر حدود ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ لکوسیت (گویچه های بی رنگ خون که عمل آن ها محافظت در برابر میکروب های بیماری زاست) و هم چنین سلول های از نوع لنفوسیت که ماده ای به نام گاماگلوبولین نوع "آ" ایجاد می کنند و سلول های نوتروفیل و ماکروفاژها که عمل فاگوسیتوز (میکروب خواری) دارند، وجود دارد بنابراین شیر مادر عمل ضد میکروبی برای نوزاد و هم چنین برای پستان مادر خواهد داشت.

از طرف دیگر ماده ای به نام ایمونوگلوبولین "آ" در آغوز یا کلستروم (شیر چند روز اول بعد از زایمان) و در شیر مادر وجود دارد. ابتدا مقدار آن در حدود دو میلی گرم در هر میلی لیتر شیر مادر است، سپس مقدار آن کم می شود و به ۱ میلی گرم می رسد. این نوع ایمونوگلوبولین در روده کودک شیرمادرخوار بدون تغییر وجود دارد و به میکروب ها و ویروس هایی که وارد روده می شوند، می چسبد و مانع از آن می شود که میکروب ها و ویروس ها آسیبی به مخاط روده وارد آورند و ایجاد بیماری کنند.

مواد دیگری که در آغوز و هم چنین در شیر مادر وجود دارد و اثر ضد میکروبی دارد عبارت است از: لایزوزیم، لاکتوفرین (آهن شیر) و لاکتوپروکسیداز. این ترکیبات از رشد میکروب های بیماری زا که وارد روده می شوند، جلوگیری می کنند. در شیر مادر آهن به صورت لاکتوفرین وجود دارد. (آهن چسبیده به پروتئین) لاکتوفرین در شیر مادر ۱۰ تا ۲۰ برابر بیشتر از شیر گاو است. این ماده با مواد ضد میکروبی (آنتی کور) که در روده وجود دارد باعث از بین بردن میکروب های بیماری زای روده می شود.

۶- حساسیت و آلرژی در کودکان شیرمادرخوار بسیار کم است:

حساسیت به شکل اسهال، استفراغ، خونریزی های پنهانی و آشکار، کم خونی و پیدایش دانه هایی بر پوست بدن در شیر خشک و شیر گاو خواران ممکن است به وجود آید، در صورتی که در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند وجود ندارد. استفراغ های جزئی، دردهای شکمی و اگزما در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، کمتر دیده می شود.

۷- تصلب شرایین و بیماری قند:

شواهدی در دست است که نشان می دهد کودکانی که از شیر خشک و شیر گاو تغذیه می شوند در مقایسه با شیر مادر خواران، احتمال بیشتری برای ابتلا به بیماری های تصلب شرایین قلب در سنین بعد از بلوغ دارند. به نظر می رسد این اثر مربوط به نوع چربی شیر گاو باشد.

۸- چاقی:

کودکان شیر مادر خوار در مقایسه با شیر خشک یا شیر گاو خواران، کمتر چاق می شوند و این چاقی از نظر ارتباط با چاقی آینده کودک اهمیت دارد. چاق بودن در شش هفته اول دوران شیرخواری، رابطه مهمی با چاقی در سنین دبستان و دبیرستان دارد و احتمال دارد که چاقی در سنین بزرگسالی را نیز به دنبال داشته باشد. چاق شدن نیز ممکن است سبب افزایش فشار خون، بیماری های قلبی عروقی و بیماری قند در آینده کودک شود.

۹- مزایای دیگر شیر مادر:

مادرانی که نوزاد خود را از شیر خود تغذیه می کنند، کمتر به سرطان پستان مبتلا می گردند.

مادری که کودک خود را از شیر خود تغذیه می کند تا زمانی که به کودک فقط شیر خود را می دهد، معمولا قاعدگی ماهانه (پریود) نمی شود و در نتیجه دوباره آبستن نخواهد شد، ولی تخمدان چنین خانمی ممکن است تخمکی رها کند و حاملگی رخ دهد، بنابراین چنین مادری بعد از زایمان در موقع انجام آمیزش جنسی باید از وسایل پیشگیری از حاملگی استفاده نماید.

کودکان شیرخشک خوار (مخصوصاً اگر شیر با غلظت زیاد به آن ها داده شود)، ممکن است دچار در هم فرو رفتن و انسداد روده گردند، در صورتی که شیر مادر خواران به علت یکنواختی لخته های شیر کمتر دچار چنین بیماری می شوند. مرگ ناگهانی با علت نامشخص در کودکان شیرخوار بیشتر دیده می شود.