علت ایجاد کولیک در نوزادان، آیا میدانید؟

بدون شک ناراحت کننده‌ترین صحنه‌ای که والدین ممکن است با آن مواجه شوند این است که فرزند دلبندشان بدون وقفه گریه کند. دیدن کودک در چنین شرایطی و متوجه نشدن علت اصلی ناراحتی کودک می‌تواند برای والدین نگران کننده باشد. اگر کودک شما بدون هیچ دلیل گریه می‌کند ممکن است از کولیک رنج می‌برد. تقریبا ۳۰ درصد از نوزادان ممکن است دچار کولیک شوند. در ادامه درباره نکاتی که باید در مورد کولیک در نوزادان بدانید به طور مفصل صحبت خواهیم کرد.

کولیک چیست؟
گریه کردن در نوزادان امری کاملا طبیعی است، در واقع گریه اولین راه ارتباطی نوزاد با والدین است و به این روش ناراحتی خود را ابراز می‌کند تا توجه والدین را به خودش جلب کند. اما اگر متوجه شدید کودک بدون هیچ دلیل ظاهری به طرز غیر قابل کنترلی گریه می‌کند نباید آن را نادیده بگیرید، ممکن است کودک شما به کولیک مبتلا شده باشد.
کولیک یک مشکل یا بیماری جدی نیست که نگران آن شوید. اما اگر کودک شما کمتر از ۶ ماه سن دارد و ۳ ساعت یا بیشتر در هر روز و لااقل ۳ روز یا بیشتر در طول هفته گریه می‌کند باید به کولیک پی ببرید.
کولیک معمولا ۲ تا ۳ هفته پس از تولد ظاهر می‌شود و تا ۳ تا ۴ ماهیگی کودک ادامه می‌یابد. اگر چه کولیک ممکن است شما را به دشت ناراحت و نگران کند، اما خبر خوب اینکه به تدریج و با بزرگتر شدن کودک به خودی خود رفع می‌شود.

چه عواملی باعث بروز کولیک در نوزادان می‌شود؟
متخصصان هنوز دلیل خاصی برای بوجود آمدن کولیک در نوزادان کشف نکرده‌اند. با این حال به نظر می رسد برخی عوامل ممکن است در بروز کولیک نقش داشته باشند که عبارتند از:
رفلاکس معده
رفلاکس معده امری شایع در نوزادان است، در این شرایط محتویات معده نوزاد مانند اسید معده از سمت مری به سمت بالا برمی‌گردد. همین موضوع ممکن است باعث تشدید کولیک شود.
سیستم گوارش تکامل نیافته
سیستم گوارشی نوزاد هنوز در حال رشد و تکامل است و بنابراین هر چیزی که کودک می‌خورد به سرعت به روده منتقل می‌شود و به طور کامل هضم نمی‌شود. این موضوع ممکن است منجر به تشکیل گاز شود که ممکن است باعث کولیک در نوزادان شود.
آلرژی یا حساسیت
برخی از نوزادان ممکن است به غذاهای خاص آلرژی داشته باشند. گاهی اوقات نوزادان نمی‌توانند لاکتوز را هضم کنند و ممکن است به شیر مادر حساسیت نشان دهند. در نتیجه اگر آنها با شیر مادر تغذیه شوند، ممکن است به کولیک دچار شوند.
نوزادان حساس
گریه کردن راهی برای آزاد کردن تنش فیزیکی در نوزادان حساس است. بنابراین، کولیک در نوزادانی که به راحتی با صداهای عجیب و غریب تحت تأثیر قرار می‌گیرند شایع‌تر است.
بلعیدن هوا در هنگام تغذیه
نوزادان هنگام تغذیه ممکن است هوای زیادی را به همراه غذا بخورند. جمع شدن گاز در معده می‌تواند نوزادان را ناراحت کند و باعث ایجاد کولیک شود.
سبک زندگی و رژیم غذایی مادر
بعضی از متخصصان معتقدند کولیک ممکن است از رژیم غذایی و شیوه زندگی مادر که در دوران بارداری بوجود بیاید. به عنوان مثال، زنانی که هنگام بارداری یا هنگام شیردهی به نوزاد سیگار می‌کشند احتمال اینکه کودکشان به کولیک مبتلا شود بیشتر است.
عدم تعادل در باکتری‌های سالم روده
همچنین مشاهده شده است که نوزادان مبتلا به کولیک دارای باکتری‌های روده‌ای متفاوتی نسبت به نوزادانی که کولیک ندارند هستند. بنابراین، عدم تعادل باکتری‌های سالم در نوزادان ممکن است باعث بروز کولیک شود.

علائم و نشانه‌های کولیک در نوزادان
در ادامه به چند علامت و نشانه اشاره می‌کنیم که می‌تواند برای تشخیص کولیک در نوزاد به شما کمک کند.
الگوی گریه متفاوت
اگر به الگوی گریه کردن کودک خود دقت کنید به راحتی می‌توانید تفاوت قابل ملاحظه‌ای بین گریه‌ی ناشی از کولیک و گریه طبیعی کودک پیدا کنید. کودک مبتلا به کولیک معمولا از ناله کردن شدید و بلند برای گریه کردن استفاده می‌کند.
گریه در زمان‌های مشخص
اگر کودک شما مبتلا به کولیک باشد متوجه خواهید شد معمولا در یک زمان مشخصی از روز شروع به گریه کردن می‌کند. اغلب کودکان مبتلا به کولیک از اواخر ظهر گریه کردن را شروع می‌کنند و شدت گریه کردن در زمان عصر به حداکثر خود می‌رسد. وقتی تمام تلاش خود ازجمله شیر دادن یا تکان دادن را برای آرام کردن کودک انجام می‌دهید ولی نتیجه‌ای نمی‌گیرید این یک نشانه از مشکل کولیک در نوزاد است.
علائم ظاهری
نوزادان کولیکی معمولا هنگام گریه کردن پشت خود را خم می‌کنند، پنجه‌ی خود را مشت می‌کنند و پاهای خود را جمع می‌کنند. این‌ها علائم ظاهری گریه ناشی از کولیک است.
همچنین سرخ شدن صورت، آروغ زدن متعدد و شکم درد می‌تواند از سایر علائم ظهری گریه‌های کولیکی باشد. کودکان مبتلا به کولیک معمولا هوای بیشتری را به درون معده خود می برند که باعث آروغ زدن بیشتر در آن‌ّها می‌شود.

روش‌های درمان کولیک در کودکان
کولیک، به طور کلی نیازی به درمان پزشکی ندارد. اما بیماری که باعث ایجاد کولیک می‌شود که باید شناسایی و درمان شود. در ادامه به برخی از اقداماتی که ممکن است پزشک شما برای درمان درد کولیک در نوزادان تجویز کند اشاره می‌کنیم:
پروبیوتیک‌ها
پروبیوتیک‌ها یا باکتری‌های خوب برای روده کودک شما مفید است زیرا آن را سالم نگه می‌دارد. دوز اضافه پروبیوتیک ممکن است توسط دکتر تجویز شود تا از هر گونه ناراحتی شکمی که ممکن است کودک در معرض آن قرار گیرد را کاهش دهد. این دوز اضافه می‌تواند از طریق فرمول شیر یا حتی از طریق شیر مادر تجویز شود.
تغییر در مکمل‌های غذایی
اگر کولیک ناشی از عدم تحمل لاکتوز یا آلرژی باشد، پزشک ممکن است مکمل‌های غذایی بدون شیر را برای کودک شما تجویز کند. مکمل‌های هیدرولیز شده به راحتی هضم می شود و شکم کودک را سنگین نمی‌کنند.
درمان‌های خانگی برای کولیک در نوزادن
اقدامات طبیعی یا خانگی نیز ممکن است باعث کاهش کولیک در نوزادان شود. در ادامه برخی از درمان های طبیعی برای کولیک در نوزادان اشاره شده است که می توانید برای تسکین کودک خود از آن‌ها استفاده کنید:
آروغ زدن کودک بعد از هر بار تغذیه
آروغ زدن کودک پس از هر بار غذا خوردن بسیار مهم است. نوزادان در هنگام تغذیه مقدار زیادی هوا قورت می‌دهند، این هوا در معده جمع شده و باعث درد شدید شکم می‌شود. برای جلوگیری از این موضوع کودک خود را در موقعیت صحیح قرار دهید و به آرامی پشت و شکم کودک را ضربه بزنید تا آروغ بزند و باد اضافی خارج شود.
خم کردن زانوی کودک
خم کردن زانو مانند حالت دوچرخه زدن در کاهش مشکلات گاز معده و کولیک بسیار موثر است. کودک را به پشت بخوابانید و به آرامی زانوی کودک را خم و راست کنید انگار کودک در حال دوچرخه سواری است. می‌توانید این حرکت را ۴ تا ۵ بار در روز تکرار کنید.
ماساژ دادن
ماساژ درمانی در مبارزه با درد کولیک در نوزادان بسیار موثر است. ماساژ به هضم غذا و همچنین جلوگیری از تشکیل گاز کمک می‌کند. شما می‌توانید روغن ماساژ خوب (روغن زیتون، بادام یا هر روغن ماساژ کودک) را گرم کنید و به آرامی بدن کودک را ماساژ دهید. یکی از ماساژهای خوب ماساژ دادن اطراف ناف کودک به صورت حرکات دایره‌ای است.
کمپرس آب گرم
کمپرس آب گرم یکی دیگر از راه‌های درمان کولیک در نوزادان است. یک پارچه نرم را بردارید و آن را در آب گرم فرو کنید. آب اضافی را از بگیرید و پارچه گرم را روی شکم کودک‌تان قرار دهید و به صورت دایره‌ای ماساژ دهید. این کار را دو بار در روز انجام دهید.
حمام آب گرم
حمام کردن کودک در آب گرم یک راه عالی برای از بین بردن کولیک است. حمام آب گرم بدن را شل کرده و به کودک کمک می‌کند تا بهتر بخوابد. وان کودک خود را با آب گرم پر کنید و کودک خود را در وان بگذارید. شما می‌توانید به آرامی شکم نوزاد خود را ماساژ دهید تا گاز اضافی خارج شود.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم؟
برای درمان کولیک نیازی به مراجعه به پزشک نیست اما اگر علائم زیر را مشاهده کردید بهتر است هرچه زودتر با پزشک متخصص مشورت کنید.
اگر کودک دچار اسهال شده است، یا اثرات خون در مدفوع کودک شما وجود دارد.
اگر کودک شما دچار تب شده است.
اگر کودک به خوبی غذا نمی‌خورد و بر وزن او اضافه نمی‌شود.
اگر کودک شما استفراغ می‌کند.
اگر کودک شما اغلب اوقات خسته و خوابالود است.
اگر احساس می‌کنید کودک شما اغلب مریض است یا هر نوع آسیبی به او رسیده باشد.
مدیریت و آرام کردن کودک مبتلا به کولیک می‌تواند سخت و طاقت فرسا باشد. بهترین کاری که به عنوان والدین می‌توانید انجام دهید این است که آرام باشید و خونسردی خود را حفظ کنید. اگر احساس می‌کنید از این موقعیت خسته شده‌اید حتما از اعضای خانواده یا دوستان بخواهید شما را در نگهداری از کودک کمک کند. به هیچ وجه به کودک ضربه نزنید و او را تنبیه نکنید. طبیعی است وقتی جسم انسان خسته باشد ممکن است رفتاری از خود بروز دهید که عاقلانه نیست اما چنین اقداماتی می‌تواند وضعیت را بدتر کند. اگر در کنترل این وضعیت با مشکل مواجه شدید حتما از یک متخصص کمک بگیرید.