علت تب در نوزادان، آنچه دانستنش ضروری است

تب در نوزادان یک نگرانی شایع میان مراقبان بچه‌ها است، اگرچه تب خود به خود خطرناک نیست.
تب در نوزاد به معنی آن است که وی در حال مقابله با یک عفونت است. چه هنگامی تب در نوزاد باعث نگرانی است و چگونه می‌توان بچه را از آن خلاص کرد؟
مراقبان بچه ممکن است نگران زمان متوجه شدن تب باشند، اگرچه تب نشانه‌ای از سالم بودن سیستم ایمنی است. به هر جهت، نوزادان جسم آسیب‌پذیرتری دارند و تب می‌تواند نشانه‌ای از یک عفونت جدی باشد.

شناسایی تب در نوزادان
در هنگام گرفتن درجه حرارت بدن نوزاد، برای رسیدن به دقیق‌ترین نتایج مردم می‌توانند از یک دماسنج مقعدی استفاده کنند.
تب در بچه بستگی به روش گرفتن درجه حرارت بدن دارد:
- بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد با استفاده از دماسنج رکتال (مقعدی)
- بالای 37.77 درجه سانتی‌گراد با استفاده از دماسنج دهانی (این روش در اطفال دقیق نیست)
- بالای ۳۷.۲۲ درجه سانتی‌گراد با دماسنج زیر بغل
تب به خودی خود لزوماً نشانه‌ای از یک بیماری جدی نیست. اگر رفتار نوزاد نرمال باشد حال وی احتمالاً خوب است. به هر جهت، اگر بچه زیر سه ماهه دچار تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد در هنگام گرفتن درجه تب با دماسنج رکتال باشد، والدین باید بچه را به دکتر برسانند.
شدت تب همیشه با میزان بیمار بودن بچه همبستگی ندارد.
دمای بدن نوزاد ممکن است به دلایلی متفاوت از بیماری شامل گریه‎های طولانی مدت، نشستن زیر آفتاب داغ، یا گذراندن زمان به بازی کردن افزایش یابد. دمای بدن بچه در عین حال هنگام دندان درآوردن اندکی افزایش پیدا می‌کند. هیچ‌یک از این موارد باعث ایجاد تب نمی‌شود.
دمای بدن نرمال برای نوزادان بستگی به سن آنان دارد:
- برای اطفال صفر تا 2 ساله، دمای نرمال بین 36.6 تا 38 درجه سانتی‌گراد در هنگام اندازه‌گیری از طریق رکتال است.
- برای نوزادان دمای متوسط بدن ۳۷.۵ درجه سانتی‌گراد است.
دمای نرمال بدن بین بزرگسالان، کودکان، و نوزادان متفاوت است.
قدرت تنظیم دمای بدن در نوزادان کمتر از بزرگسالان است، به این معنی که کاهش دمای بدن در هنگام تب برای نوزادان دشوارتر است. بدن نوزادان به شکل نرمال گرم‌تر از بدن فرد بزرگسال است زیرا نوزادان از نظر سوخت و ساز بدن فعال‌ترند که این سبب ایجاد حرارت می‌شود.

علل شایع تب در نوزادان
تب علامت بیماری است و خود به شکل مجرد بیماری نیست. کودکان زمانی دچار تب می‌شوند که سیستم ایمنی بدن آنان در حال مقابله با عفونت باشد.
علل شایع تب در نوزادان شامل موارد زیر است:
- سرماخوردگی
- عفونت گوش
- عفونت‌های سیستم تنفسی مثل ویروس سینسیشال تنفسی (RSV) یا خناق
- آنفولانزا
- پنومونی
- روزولا (روزئولا، بدل سرخک)
- عفونت‌های ویروسی گلو
نوزادان همچنین ممکن است پس از جراحت پوست دچار تب شوند. این وضعیت عموماً به معنی وجود یک عفونت است.
در موارد نادر ناخوشی‌های مرتبط به گرما می‌توانند سبب افزایش دمای بدن در نوزادان شوند. نوزادان در مقایسه با بزرگسالان در کنترل دمای بدن خود کمتر کارآیی دارند، بنابراین در برابر گرمای زیاد آسیب‌پذیرترند.
پوشیدن لباس مناسب به نوزادان با توجه به شرایط محیط آنها را از آفتاب داغ محافظت کرده و نگه داشتن آنان در فضای محصور در مواقع گرما بیش از حد هوا به تنظیم حرارت بدن آنان کمک می‎نماید.

آیا تب برای نوزاد خطرناک است؟
برخی از والدین نگران خطرناک بودن تب هستند اما تقریباً هرگز چنین نیست.
تب تا 40.55 درجه سانتی‌گراد در نوزادان خردسال و کودکان، که دمای بدن آنان اغلب بالاتر از دمای بدن بزرگسالان است، شایع است.
تب صاف و ساده نشانه مقابله سیستم ایمنی نوزاد با یک عفونت است. عفونت زیربنایی ممکن است مضر باشد و بسیاری از عفونت‎ها نیاز به آنتی‌بیوتیک یا درمان‌های دیگر دارند، اما خود تب فقط یک علامت است.
درمان تب باعث از بین رفتن عفونت مورد اشاره نمی‌شود. در عوض، مراقبان بچه باید به تب به عنوان یک نشانه از مقابله سیستم ایمنی وی با عفونت نگاه کنند. به همین دلیل، پرستاران بچه باید به به دقت وضعیت بچه را برای نشانه‌های عوارض پایش نمایند.
عفونت در نوزادان ممکن است خطرناک‌تر باشد و بنابراین در هنگام بروز تب یا دیگر نشانه‌های عفونت در بچه‌های بسیار خردسال، مثل مشکل تنفسی یا احتقان شدید، مراجعه به پزشک مهم است.
برخی از والدین ممکن است داستان‌های مرتبط به ایجاد صدمات مغزی بر اثر تب را شنیده باشند. این اتفاق صرفاً هنگامی امکان بروز دارد که دمای بدن به بالای 41.66 سانتی‌گراد رسیده باشد، که مورد بسیار نادری محسوب می‌شود. وقتی دمای بدن کمتر از عدد مزبور باشد هیچ نیازی به رعایت موازین شدید مثل حمام یخ برای کاستن از تب بچه نیست.
در مورد ۲ تا ۵ درصد کودکان ۶ ماهه تا ۵ ساله تب می‌تواند تشنج ایجاد کند. تشنج می‌تواند موردی نگران کننده باشد اما تشنج‌ها به طور معمول مضر نیستند. پزشکان این نوع تشنج‌ها را تشنج تب می‌نامند.
تشنج تب سبب آسیب مغزی یا افزایش خطر صرع در مورد بچه‌ها نمی‎شود. حتی تشنج‌های طولانی مدت یا آنهایی که بیش از 15 دقیقه ادامه پیدا می‌کنند، معمولاً فرجام خوبی دارند. به هر جهت تشنج طولانی مدت به این معنی نیز است که امکان ابتلاء بچه صرع بیشتر است.
بزرگ‌ترین خطر تشنج تب ایجاد احتمال افتادن بچه، وارد آمدن ضربه سر وی، یا رنج بردن از جراحات مشابه است. پرستاران باید بچه‌ها را در طول تشنج برای پیشگیری از صدمات پایش کرده و هر گونه بروز تشنج را به پزشک اطلاع دهند.

چگونه از بچه دچار تب مراقبت کنیم
"آکادمی آمریکایی بیماری‌های کودکان" توصیه می‌کند که والدین وضعیت بچه‌ها را برای نشانه‌های ناخوشی پایش کنند و به جای درمان خود تب به بچه‌ها آرامش بدهند.
برای مراقبت از نوزاد دچار تب:
- میزان فعالیت نوزاد و آرامش کلی وی را پایش کنید. بچه‌هایی که خوشحال، هشیار، و آرام به نظر می‌رسند نیاز به درمان ندارند.
- از سیراب ماندن نوزاد مطمئن شوید. تب خطر دهیدراسیون را افزایش می‌دهد. نوزاد را بر مبنای نیاز باید با شیر مادر یا شیر خشک تغذیه کرد. بچه‌های بزرگ‌تر باید مقدار زیادی آب بنوشند. در برخی موارد متخصصان مراقبت‌های پزشکی ممکن است برای پیشگیری از بروز دهیدراسیون نوشیدن الکترولیت را تجویز کنند.
- بچه را باید برای نشانه‌های دهیدراسیون پایش کرد که این ممکن است شامل کاهش میزان و تعداد موارد ادرار کردن، گودرفتگی چشم‌ها، ترک خوردن لب‌ها یا خیلی خشک به نظر رسیدن پوست باشد.
- مردم باید از بیدار کردن بچه در خواب برای دادن داروی ضد تب خودداری کنند.
- در صورتی که نوزاد دچار درد بوده یا بر اثر تب در حالت ناراحتی باشد می‌توان تحت نظارت پزشک به او داروی ضد تب داد. دوز دارو بر مبنای وزن نوزاد تعیین می‌شود، بنابراین مردم باید دستورالمعل مصرف دارو را به شکل دقیق دنبال کنند. برای استفاده داروی جدید در مورد نوزادان، به ویژه اگر وی مریض باشد، ابتدا باید با پزشک مشورت شود.
- مردم باید از فرستادن نوزاد مریض به محل‌های نگهداری بچه خودداری کنند زیرا این کار ممکن است به گسترش عفونت منجر شود.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورتی که نوزاد دچار تب بوده و یکی از موارد زیر در مورد وی مصداق داشته باشد باید بچه را به دکتر رسانید:
- بچه قابل آرام شدن نبوده، حالت لتارژی دارد یا بسیار مریض به نظر می‌رسد.
- تب بیش از ۲۴ ساعت در نوزادان خردسال‌تر از ۲ سال بدون علایم دیگر ادامه پیدا می‌کند.
- تب به بالای 40 درجه سانتی‌گراد رسیده باشد
- تب با استفاده از دارو پایین نمی‌آید یا بچه در عین مصرف دارو کماکان مریض به نظر می‌رسد.
- نوزاد آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کند اما در طول یک تا دو روز حال وی بهبود نمی‌یابد.
- نوزاد دچار نشانه‌های دهیدراسیون شامل خشکی لب یا گودرفتگی نقطه نرم روی سر شده است.
- نوزاد به دلیلی دیگر دچار ضعف سیستم ایمنی بدن است.
- بچه کمتر از ۳ ماه سن دارد.
در مورد تب باید به بخش اورژانس مراجعه شود اگر:
- نوزاد تازه به دنیا آمده باشد.
- بچه برای اولین بار دچار تشنج شده است.
- بچه دچار تشنجی شده باشد که بیش از ۱۵ دقیقه ادامه پیدا می‌کند.
- دمای بدن بچه به بالای 41.66 سانتی‌گراد رسیده باشد.

تب در بچه‌های تازه به دنیا آمده
تب در نوزاد تازه به دنیا آمده ممکن است نشانه‌ای از یک اختلال پزشکی جدی باشد. نوزادگان در برابر عفونت آسیب‌پذیرتر هستند و بنابراین این موضوع مهم است هر نشانه‌ای در مورد نوزاد دچار عفونت جدی گرفته شود. در صورتی که بچه تازه به دنیا آمده دچار تب یا دیگر نشانه‌های ناخوشی باشد باید دکتر خبر کرد.
یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های مرتبط به نوزاد تازه به دنیا آمده ناخوشی سیستم تنفسی است. بچه‌های تازه به دنیا آمده در مقایسه با اطفال و کودکان بیشتر از راه بینی نفس می‌کشند، بنابراین احتقان می‌تواند باعث مشکل‌تر شدن تنفس در این بچه‌ها شود. در عین حال راه‌های هوایی نوزاد تازه به دنیا آمده کوچک‌تر است.
فقدان اکسیژن می‌تواند به نوزاد آسیب‌های جدی برساند. اگر نوزادی دچار مشکل تنفسی شده باشد حتی در صورت فروکش تب باید وی را به دکتر ارجاع داد.
نشانه‌های دچار شدن نوزاد به مشکل تنفسی شامل موارد زیر است:
- خس خس سینه یا خر خر کردن
- برافروختگی نوک بینی در هنگام تنفس
- سفید یا آبی شدن پوست، به ویژه در اطراف بستر ناخن یا روی دهان یا زبان
- کشیده شدن عضلات اطراف دنده‌ها در هنگام تنفس
اگر بچه تب و مشکلات تنفسی باشد باید وی را به اورژانس رسانید.

جمع‌بندی
کودکان خردسال و نوزادان گاهی از اوقات دچار تب شدید می‌شوند اما از جهات دیگر رفتار نرمال از خود نشان می‌دهند.
مراقبان نوزاد می‌توانند رفتار بچه را به عنوان یک سرنخ در نظر بگیرند. اگر بچه خوب به نظر می‌رسد اما دچار تب است، ناخوشی بچه احتمالاً مورد خفیفی است که به سرعت برطرف می‌شود.
لتارژی، گریه زیاد، و دیگر نشانه‎های ناخوشی جدی برای مخاطب قرار دادن وضعیت بچه حتی در شرایط خفیف بودن تب اهمیت دارند. تب به این معنی است که سیستم ایمنی برای مقابله با یک عفونت شدیداً درگیر است.
نیازی نیست مراقبان بچه خود تب را درمان کنند، اما می‎توانند بچه را آرام کرده و به جای آن علایم را درمان نمایند. در صورت اطمینان از جدی بودن علایم بچه باید به دکتر ارجاع داده شود.