درباره تغذیه نوزاد، زیر شش ماه

بهترین و کامل ترین ماده غذایی برای نوزاد زیر ۶ ماه شیر مادر است و در واقع او تا شش ماهگی هیچ احتیاجی به خوردن غذای کمکی ندارد. شیر سینه مادر بهترین و مقوی ترین ماده برای نوزاد است؛ با این حال بعضی از مادران ترجیح می دهند نوزادشان را از شیر خودشان تغذیه نکنند یا به اندازه کافی شیر ندارند. اما در سینه اکثر مادران به میزان کافی شیر تولید می شود که برای تغذیه نوزاد مناسب باشد.
به محض اینکه نوزاد به دنیا می آید، بدن مادر هم شروع به فعالیت جدیدی می کند و دو هورمون "پرولاکتین" و "اکسی توسین" را ترشح می کند که در تولید شیر نقش دارند. هر بار که مادر به نوزاد شیر بدهد، بدن او پیام هایی را به مغز منتقل می کند تا با ترشح هورمون بیشتر، شیر بیشتری تولید کند. این فرایند باعث کنترل میزان شیر تولید شده در بدن مادر شده و به این ترتیب همیشه به میزان کافی شیر برای تغذیه نوزاد وجود دارد. اگر نوزاد خوب شیر بخورد، سینه مادر خالی تر می شود و همین باعث می شود که بدن او هورمون و مقدار شیر بیشتری تولید کند. هورمون پرولاکتین در طول شب تولید می شود؛ به همین دلیل شیردهی شبانه نقش مهمی در ادامه فرایند تولید شیر به عهده دارد.
اولین شیری که از سینه ترشح می شود، پر خاصیت ترین و مقوی ترین است که "آغوز" نام دارد و میزان تولید آن اندک است. آغوز سرشار از پروتئین و کربوهیدرات است. هرچه نوزاد بزرگتر و سنگین تر شود؛ شیر مادر متناسب با نیاز بدن او تولید می شود و او تا پیش از شش ماهگی هیچ نیازی به خوردن غذای کمکی ندارد. در واقع تا پیش از این زمان برای خوردن غذای جامد آماده نیست و غذاهایی مثل شیر خشک، در صورتی که با شیر مادر تغذیه شود، برای او ضرورتی ندارند و صرفاً باعث اضافه وزن یا چاقی او خواهند شد.
کیفیت و کمیت شیر مادر در رشد و سلامتی نوزاد بسیار اهمیت دارد. اگر مادر به میزان کافی مواد مغذی دریافت نکند و رژیم غذایی متعادل و کاملی نداشته باشد، شیر او به اندازه کافی مقوی نخواهد بود و تأمین مواد مورد نیاز فرزند، از ذخیره مواد بدن خود او انجام خواهد شد. به همین دلیل بدن مادر دچار ضعف و کمبود خواهد شد. به همین دلیل ضروری است که در دوران شیردهی در رژیم غذایی او انواع مواد مقوی از تمام دسته های غذایی گنجانده شود.
چون معده و شکم نوزاد بسیار کوچک و کم حجم است، باید زود به زود شیر بخورد. ممکن است در روزهای اول تولد، نوزاد بین ۸ - ۱۵ بار در روز شیر بخورد. تغذیه نوزاد به میل او هم بستگی دارد؛ بنابراین تنها زمانی که گرسنه است باید شیر بخورد. هیچ وقت نباید نوزاد را به شیر خوردن مجبور کرد. اگر او سینه مادر را نمی گیرد و شیر نمی خورد، باید صبوری کرد! هرچه زمان بگذرد، ارتباط او با مادر بهتر و صمیمانه تر خواهد شد. ممکن است در روزهای اول تولد، نوزاد وزن کم کند؛ اما این اصلاً به معنای آن نیست که به میزان کافی شیر نخورده یا تغذیه نوزاد مفید و مناسب نبوده است. او به زودی وزن می گیرد. طبیعی است که بعد از شیر خوردن، نوزاد خواب آلود شود و وقتی شکمش سیر و پر باشد، آرامش زیادی دارد.
نوزاد شش ماهه برای خوردن غذای کمکی آماده شده است؛ البته ممکن است این موضوع بین نوزادان مختلف متفاوت باشد. آمادگی نوزاد برای خوردن غذای کمکی و سفت نشانه هایی دارد؛ به عنوان مثال او می تواند سرش را صاف و محکم نگه دارد؛ به خوبی می نشیند و می تواند زبانش را در دهان بچرخاند و آن را به راحتی از دهان بیرون آورد. بهتر است پیش از شروع غذای کمکی و سفت با پزشک متخصص مشورت کرد. اگر نوزاد شش ماهه به خوردن غذای کمکی راغب نیست، نگران نباش! او هنوز هم تمام مواد مورد نیازش را از شیر مادر یا شیر خشک دریافت می کند و بهتر است شیر مادر تا دو سالگی از برنامه غذایی او حذف نشود.