در مورد خواب نوزاد، چند توصیه عملی مفید

معمولاً اکثر اوقات شبانه روز نوزاد چند روزه در خواب می‌گذرد. در ابتدا، خواب او بیشتر حالت خواب و بیداری دارد زیرا مرتباً بیدار شده و مجدداً به خواب می‌رود. با گذشت زمان، خوابش عمیق‌تر می‌شود و از ساعات آن نیز کاسته می‌گرددف طوری که حدود ۱۲ ماهگی طفل حتی از خواب نیمروز قبل از ظهر نیز پرهیز می‌کند. یک کودک ۶ ماهه، به ۱۵ ساعت خواب نیاز دارد، در حالی که این رقم در اطفال یک ساله به ۱۴ ساعت و در کودکان ۲ تا ۳ ساله به ۱۲ تا ۱۳ ساعت کاهش پیدا می‌کند.
بهتر آن است که از همان نخستین روزهای بعد از تولد، جای مشخصی برای خواب کودک در نظر گرفته شود. در حد امکان، می‌توانید حتی اتاق خواب او را جدا کنید. این امرنه تنها برای راحتی خود کودک مفید است، بلکه از سوی دیگر وجبات آسایش والدین و بالاخص مادر را برای چند ساعتی فراهم می‌آورد. اگر کودک به خوابیدن در کنار مادر عادت کند، به سختی می‌توان بعدها محل خواب او را تغییر داد.
شاید برای ما باورکردنی نباشد، اما کودک از همان نخستین روزهای پس از تولد، آماده پذیرفتن نکات تربیتی والدین است. این تصور که اطفال کوچک قادر به درک مفاهیم تربیتی نیستند، نادرست است. هر چه به او آموخته شود، به خوبی فرا می‌گیرد و به سختی می‌توان آنها را تغییر داد. یکی از مهمترین دلایلی که مادر کودک را در کنار خود می‌خواباند، نگرانی او از سلامتی فرزندش است. بهترین روش برای خواباندن اطفال خواباندن آنها به یک پهلو می‌باشد. برای جلوگیری از چرخیدن کودک و رفع احتمال خفگی در اثر بالا وردن، می‌توان ملافه‌ای تا کرده و یا متکایی کوچک را در پشت او قرار داد. از خوابانیدن او به پشت نیز در سه ماه اول به دلیل احتمال بالاآوردن و در نتیجه مسدود شدن مجاری تنفسی و احتمال خفگی و همچنین صاف شدن برجستگی قسمت پشت جمجمه سر بایستی خودداری شود.

خواب کودک و چند توصیه عملی مفید
- ساعت خواب را طوری تنظیم کنید که همیشه در همان حدود کودک آماده خواب شود. رعایت این نکته موجب آن می‌شود که هم کودک راحت تر به رختخواب برود و هم مادر بتواند برای کارهای خود برنامه ریزی کند.
- سعی کنید ساعت خواب را تبدیل به یک تراژدی غم انگیز ننمایید. طبیعی است که کودکان هر چه بزرگتر می‌شوند، مشکل تر به خواب می‌روند. در برخی از مواقع نیز خستگی ریاد و هیجانات روحی بر خواب کودک تاثیر گذاشته و عمدتاً باعث کم خوابی او می‌شود.
- بهتر است چند دقیقه‌ای پیش او بنشینید. یک قصه جالب برایش تعریف کنید. اجازه دهید چیزهایی که مورد علاقه‌اش هستند با خود به روی تخت بیاورد، طوری رفتار نکنید که کودک با گریه و داد و فریاد به روی تخت برود. زیرا این عمل باعث تنفر بیشتر او از خوابیدن می‌شود.
- پوشاندن لباس زیاد کودک به هنگام خواب، موجب عرق کردن و احساس گرما و بیدار شدن کودک می‌گردد. بنابراین برای جلوگیری از سرما خوردن می‌توانید از لباسهای سرهمی استفاده کنید.
- تنظیم ساعت خواب او نباید آرامش او را بر هم بزند. برای مثال اگر کودک خواب است و وعده شیر دادن او فرا رسیده، او را از خواب بیدار نکنید، زیرا این کار باعث بدخلقی او می‌شود.
- مسلماً کودک بایستی خواب راحتی داشته باشد. بنابراین قبل از خواباندن او از خشک بودن پوشک و سیربودن او مطمئن شوید. دمی اتاق او را نیز در حد متعادلی قرار دهید.
,وقت خواب

یبقراری کودک به هنگام خواب
برخی از کودکان به طور ناگهانی بد خواب شده و به محض خوابیدن با گریه بیدار می‌شوند. در واقع خواب کودکان تحت تاثیر فاکتورها و عوامل بسیار زیادی است:
تغییر آب و هوا، آرامش یا نبود آن در خانواده، مراحل خاصی از روند طبیعی رشد، مانند دندان در آوردن، از شیرگیری و تغییرات رژیم غذایی، معاینه پزشکی، مسافرت، تغییر مکان، دعواهای والدین از جمله مهمترین این عوامل هستند. به عبارت دیگر همه‌ی آنچه کودک در طی روز با آن برخورد و تماس دارد، بر خواب او تاثیر می‌گذارد.

رفتار والدین در برابر کودک ناآرام
قبل از هر چیز، از همان ماههای نخست کودک را در ساعت معینی برای خوابیدن بر روی تختش بگذارید. این امر به او یاد خواهد داد که زمان خواب فرا رسیده است. بعد از اینکه او را بوسیدید و بر روی تختش قرار دادید او را تنها بگذارید. اگر شروع به گریه کردن کرد، یکی از والدین پس از چند لحظه مکث، به منظور آرام کردن او به اتاقش برود. اگر پس از بازگشت پدر یا مادر کودک مجدداً گریه کردن را سر داد، همان شخص که قبلاً جهت آرام کردنش نزد او رفته بود، بعد از مکثی نسبتاً طولانی، به اتاق کودک رفته و او را دلداری دهد. مهم آن است که فاصله زمانی بین این رفت و آمد باید هر بار بیش از دفعه قبل باشد.
هدف از این شیوه رفتاری تنها خواباندن طفل نیست، بلکه به وجود آوردن اطمینان خاطر در وجود اوست. توجه داشته باشید که هر بار که برای آرام کردن نزد او می‌روید، در نهایت آرامش و خونسردی و بدون عصبانیت حضورتان را به او نشان دهید، زیرا در واقع می‌خواهید به او بفهمانید که دوستش دارید و حواستان به او هست. همین روش را ادامه دهید، مشکلات خواب کودک با گذشت زمان کاهش یافته و معمولاً در حدود سه سالگی کاملاً از بین می‌رود.

پنج قاعده کلی برای یک خواب راحت
در طی روز فضایی آرام و بدون تنش در خانواده فراهم آورید و به اندازه کافی به کودک توجه کنید. او را نزدیک خود قرار داده و بیشتر با او صحبت کنید.
در سه ماه نخست، باید به محض شنیدن صدای گریه نوزاد سراغ او رفت. اما در طول شب، تنها برای شیر دادن او را در آغوش بگیرید.
پس از سه ماهگی هر وقت ساعت خواب بعدازظهر و شب کودک فرا رسید در حالی که هنوز بیدار استف او را بر روی تختش بگذارید.
به هیچ وجه موقع خواباندن کودک، پستانک را در دهان او نگذارید، زیرا به محض خواب رفتن ممکن است از دهانش افتاده و باعث بیدار شدنش شود.
سعی کنید رفتارهایتان را در زمان شیر دادن و خواباندن شبیه به هم نکنید تا کودک به راحتی منظورتان را بفهمد.
هرگز بدون مشورت با پزشک به کودک شربت یا هرگونه داروی خواب آور دیگر ندهید. در صورت تجویز متخصص و نیز با رعایت مقدار مشخص شده یا دوز کامل ( نه بیشتر) از آن استفاده نمایید.

لوازم خواب
تشکی که برای کودک در نظر می‌گیرید نباید زیاد نرم باشد، زیرا نرمی بیش از حد ممکن است در حالت طبیعی ستون مهره‌های او، که بسیار انعطاف پذیرند، تغییراتی را به وجود آورد.
در جند ماه نخست، بهتر است به جای بالشت از یک ملافه نخی تا شده در زیر سر کودک استفاده کنید. بعدها نیزاز بالشتهای کم عمق استفاده نمایید.
در انتخاب تخت کودک نکات زیر را مد نظر داشته باشید:
- ابعاد تخت استاندارد باشد تا بدین ترتیب به هنگام خرید تشک دچار مشکل نشوید.
- لبه‌های آن کاملاً صیقل داده و حالت تیزی نداشته باشد.
- محافظ و نرده‌های آن، به سمت بالا و پایین قابل نظیم باشد.
- حتی‌الامکان از رنگهای شاد بوده و جنس آن طوری باشد که به راحتی تمیز شود.
- جهت قرار دادن البسه کودک کشو داشته باشد.
- وجود چرخ در زیر پایه‌های آن، این امکان را فراهم می‌آورد که به سادگی بتوان زیر آن را که معمولاً محل مناسبی برای جمع شدن گرد و خاک و نهایتاً ایجاد آلرژی می‌باشد، تمیز شود.

دمای اتاق نوزاد
دمای ۲۰ درجه سانتیگراد، از سوی متخصصین به عنوان دمایی مناسب برای اتاق کودک از همان دوران نوزادی شناخته شده است، معمولاً کودک هوای گرم و مطبوع را به هوای سرد ترجیح می‌دهد، اما به این نکته نیز باید توجه داشت که هوای خیلی گرم نیز علاوه بر اینکه موجب خشک شدن مخاط حلق و بینی کودک گردیده و از این طریق زمینه ابتلا به بیماریهای تنفسی در او را آماده می‌سازد باعث عرق کردن و بیقراری او نیز می‌شود. همزمان با کنترل درجه حرارت اتاق نوزاد، تنظیم درصد رطوبت نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
بدین منظور رطوبتی در حدود ۴۰ تا ۵۵ درصد بسیار مناسب است. البته در فصل زمستان درصد رطوبت را باید تا حدی کاهش داد، اما این کاهش نباید طوری باشد که شیشه‌ها دیگر بخار نکنند. بنابراین روشن کردن دستگاه بخور و یا قرار دادن یک کتری یا هر ظرف دیگری که حاوی آب است بر روی شوفاژ یا بخاری به منظور تآمین رطوبت کافی امری ضروری است.
در فصل سرما که وسایل گرمازا مرتباً روشن می‌باشند، از مقدار اکسیژن موجود در هوای داخل منزل کاسته می‌شود، بنابراین می‌توان با بردن کودک به اتاقی دیگر و بستن در آن و باز کردن یکی از پنجره‌ها هوای داخل را تعویض کرد.
نکته: شایان ذکر است که یکی از مهمترین دلایل سرماخوردگی، تغییرات ناگهانی دما از یک محیط به محیط دیگر است.