لمس درمانی در نوزادان، چه اهمیتی دارد؟

پوست نوزاد نرم و لطیف است و به سختی می توان از لمس کردنش چشم پوشی کرد. در این مقاله فواید مثبت تماس مادر و نوزاد را می خوانید. لمس کردن نوزاد روشی ارزشمند برای بیان عشق خود به فرزندتان است. لحظه ای که برای اولین بار کوچولویتان را بغل می کنید، احتمالاً سر و انگشت های کوچک او را نوازش می کنید، در واقع، غریزه ی نیرومند برقراری ارتباط از طریق لمس کردن چنین است.
اما لمس کردن تنها روش شگفت انگیز برای برقراری ارتباط نیست. لمس کردن برای یادگیری رشد و حتی بقای بچه های کوچک کاملاض حیاتی است.

نیازهای بنیانی
سال قبل، پژوهش های هاری هارلو، پیشرو در تحقیقات درباره ی لمس کردن، نشان داد که چگونه لمس کردن برای نوزادن ضروری است: نوزادن میمون از مادرانشان جدا شدند وبا مادران جایگزین مصنوعی پرورش یافتند که از شبکه ی سیمی ساخته شده بودند و صورت های خشنی داشتند. اولین مادر مصنوعی از شیشه شیر می داد. ولی مادر دیگر شیری نداشت، اما پارچه ای حوله ای مانند بدن فلزی او را می پوشاند. در این آزمایش به شکل شگفت انگیزی بچه میمون ها روز خودرا با آویزان شدن از شکم مادر نرم تر می گذراندند و فقط گاهی برای تغذیه از شیشه به ملاقات مادر سخت تر می رفتند که نشان می دهد، نیاز آنها برای لمس شدن بر نیازشان برای تغذیه ارجحیت داشت.
حس لامسه ی فرزندتان یکی از پیشرفته ترین توانایی های او هنگام تولد است. گرچه او نمی تواند به طور کاملاض واضح شما را ببیند ولی وقتی او را بغل می کنید او فوراً تماسی آرامش بخش را احساس می کند.

اهمیت لمس کردن نوزاد
وقتی نوبت به نیاز بنیانی برای لمس کردن می رسد، نوزادن انسان متفاوت نیستند و لمس کردن برای رشد و بقا و همچنین رشد جسمی و احساسی همه گونه های حیاتی است.
اطلاعات ورودی لمسی از پوست، پیوندها و اعضای بدن نوزاد دریافت می شود و به مغز او اطلاعاتی درباره دما، درد ، لمس و میزان فشار ارسال می کنند. همان طور که این اطلاعات ورودی یا گذر زمان پالایش می شوند، به فرزندتان نیز می گویند که کجای (بدن) او لمس شده است، تا چه اندازه محکم بوده است و لمس کردن چیست.
لمس کردن حسی از بدنمان به ما می دهد و به ما می گوید که آیا تهدید شده ایم یا آرامش یافته ایم. پس لمس کردن رابطه ی نزدیکی با احساسات ما دارد.
حس لامسه ی فرزندتان یکی از پیشرفته ترین توانایی های او هنگام تولد است. گرچه او نمی تواند به طور کاملاً واضح شما را ببیند (هنگام تولد نوزادان فقط تا فاصله ی بیست و پنج سانتیمتر را می بینند) ولی وقتی او را بغل می کنید، او فوراً تماسی آرامش بخش را احساس می کند. او تغییر دما از محیط گرم رحم تا هوای سرد اتاق زایمان را نیز احساس می کند. او خراش دردناک سوزن را احساس خواهد کرد، اما پیش از اینکه حس لامسه ی او به اندازه ی کافی پیشرفت کند تا دقیقا بداند که لمس شده یا خراش داده شده است، مقداری زمان لازم است. بچه هایی که لمس نمی شوند ، رشد نمی کنند. طبق پژوهش ها، اگر به بچه های یتیم در پرورشگاه مهر ورزیده نشود و لمس نشوند، حتی گرچه نیازهای تغذیه ای آنها به اندازه ی کافی و بپایی تامین شود، آنها به درستی رشد نمی کنند. نوزادانی که ماساژ داده می شوند، سریع تر رشد می کنند و بهتر می خوابند، در مقایسه با آنانی که ماساژ داده نمی شوند.
لمس کردن در یادگیری ، همانگی و حتی هوش نوزادان نقش بسیاری دارد. وقتی فرزندتان را لمس و نوازش می کنید، مغز او طراحی نقشه ی داخلی بدنش را شروع می کند.

بیش از تماس جادویی
لمس کردن در یادگیری، هماهنگی و حتی هوش نقش بسیاری دارد. وقتی فرزندتان را لمس و نوازش می کنید، مغز او طراحی نقشه ی داخلی بدنش را شروع می کند و درک خوب از برنامه ی بدن برای هماهنگ کردن حرکات او مهم است (که برنامه ریزی حرکات نام دارد)و مثلاً فرزندتان خود را به توپ آویزانی از موبایلی می رساند، زیرا او می داند که دست هایش کجاست تا آنها را به سمت توپ هدایت کند. اگر او می داند که دهانش کجاست، او می تواند توپ را به سمت دهانش بکشد تا آن را بیشتر کشف کند. بعدها این برنامه ریزی وظایف حرکتی پیچیده تر می شود، مثل دوچرخه سواری یا آموزش چگونگی درست نوشتن ، بنیان تمام این چیزها در تماس مهرآمیز نوازش است.
بدون برنامه ی نیرومند بدن، فرزندتان یاد نمی گیرد که نسبت بدنش به این دنیا چیست. این موضوع خودآگاهی جایگاه خود در مکان و فضا نام دارد (یا جهت یابی)، همان طور که فرزندتان درباره ی بدنش از طریق لمس کردن یاد می گیرد، دیدگاهی از جایگاه خود در مکان (فضا) و در نهایت دنیای اطراف خود گسترش می دهد. مثلاً می آموزد که من به این بزرگی هستم و می توانم زیر یک صندلی به این بلندی جا شوم. این آگاهی او را در جایگاه خوبی در پیش دبستانی قرار می دهد و نیز زمانی که بازی هایی بر اساس مکان- فضا انجام می دهد، مثل پازل و مکعب ها. این آگاهی بعدها برای درک ریاضیات و مفاهیم علمی نیز ضروری است. به زبان ساده، لمس کردن فرزندتان، برنامه ی (طرح) خوب بدنش را گسترش می دهد که برای اکتشاف و درک دنیای اطرافش ضروری و در هوش طولانی مدت فرزندتان موثر است.

فواید بیشتر لمس کردن نوزاد
برقراری پیوند در اولین سال زندگی گسترش می یابد و این پیوندها بنیان تمام روابط فرزندتان را شکل می بخشد. بخشی از شکل گیری روابط با فرزندتان مستلزم لمس مردن است. اکثر والدین متوجه می شوند که نمی توانند در برابر نوازش موهای نرم نوزادشان یا لمس کردن پوست مخملی او مقاومت کنند. همان سرخوشی که ما از این تجربه ها احساس می کنیم، برای اکثر نوزادان در واکنش به لمس کردن نیز احساس می شود. نوزادان با شخصی که آنها را لمس می کند به سرعت پیوند برقرار می کنند. بیش از لمس کردن عاشقانه که به طور طبیعی هنگام درگیر شدن با فرزندتان احساس می کنید بغل کردن، در آغوش کشیدن و در بستر آرام کردن ماساژ دادن او می تواند در دستیابی به بسیاری از فواید لمس کردن و آثار آن بر بهزیستی فرزندتان بسیار مفید باشد. هر شیوه ای را که برای اجرای آن انتخاب می کنید، لمس کردن مکرر فرزندتان با رفتاری محبت آمیر و مثبت فواید زیادی دارد.

سه نوع لمس کردن در ماساژ برای تمرین روی فرزندتان
۱- دوشیدن شیر
به طور متناوب هر دو پای فرزندتان را لز لگن تا مچ پایش نوازش کنید. از هر دو دست برای هر یک از پاها استفاده کنید. در کعملی مثل دوشیدن شیر از گاو، هر زمان با بردن یک دست به پشت بالای ران و نوازش کردن محکم و آهسته به سمت مچ پا حرکت را تکرار کنید. همیشه یک دست را در تماس با پوست او قرار دهید.
۲- رکاب زدن
اکثر کوچولوها با این نوازش آرام می شوند. یک دست را درست زیر قفسه ی سینه ی فرزندتان قرار دهید و آن را به سمت ناحیه اندام تناسلی بکشید . پیش از اینکه دستتان را بردارید، دست دیگر را زیر قفسه ی سینه ی او قرار دهید و حرکت را تکرار کنرد همیشه با یک دست تماس با پوست فرزندتان را حفظ کنید. برای چند تکرار این حرکت عوض کردن دست ها را ادامه دهید.
۳- فشار دادن انگشت ها
بسیار آرام انتهای هر انگشت فرزندتان را بگیرید (یک انگشت در هر زمان) وانگشت هایتان را تا بالای انگشت فرزندتان بکشید، آن را به آرامی بچرخانید و بفشارید. این کار را در حالی می توانید انجام دهید که شعری درباره ی انگشت ها را برای فرزندتان می خوانید . این ماساژ را برای همه ی ده انگشت انجام دهید.
ماساژ نوزادان
ماساژ نوزاد تجربه ای شگفت انگیر هم برای شما و هم فرزندتان است و می توانید فوراً پس از تولد آن را شروع کنید.

نکات مهم
پیش از شروع ماساژ فرزندتان، موارد زیر را در نظر داشته باشید.
زمانی از روز را انتخاب کنید که فرزندتان آرام وهوشیار باشد بیدار است و تماس چشمی برقرار می کند. برای بچه های بسیار کوچک، اغلب صبح ها بهترین کارایی را دارد، زیرا نونهالان شب ها اندکی زودرنج هستند. برای بچه های بزرگ تر ، ماساژ روشی عالی در آمادگی برای رفتن به بستر است.
فرزندتان را در اتاقی گرم لخت کنید. در صورت نیاز می توانید پوشک او را درنیاورید یا اگر هوا واقعا سرد است، حتی بالا تنه ای به تن داشته باشد.
از چرب کننده ای مناسب استفاده کنید، مثل روغن بچه یا پودر تا دست هایتان روی پوست فرزندتان به آرامی لیز بخورد. روغن را در دست هایتان گرم کنید و در حالی که به فرزندتان می گویید می خواهید بدنش را لمس کنید، با مالیدن دست هایتان به یکدیگر جلوی صورتش به او نشان دهید که می خواهید او را ماساژ دهید.
بنا بر سن فرزندتان و اینکه تا چه حد به ماساژ عادت دارد، می توانید فقط نوازش کنید یا بدن را کاملاً ماساژ دهید. به اشاره های او توجه کنید تا تصمیم بگیرید که چگونه آن را انجام دهید.