علت اسهال نوزاد چیست؟

اسهال هرگز نشانه‌ی خوبی نیست؛ اما برای کودکان یا نوزادان به مراتب خطرناک‌تر بوده و حتی گاهی زندگی آن‌ها را تهدید می‌کند. مدفوع شل و آبکی نوزاد خود را سریعاً به پزشک اطلاع دهید.

مدفوع نوزادان معمولا نرم‌تر از افراد بزرگسال است. بر اساس نوع غذای کودک، بافت‌ها، رنگ‌های مختلفی در پوشک او مشاهده می‌شود. اگر بافت مدفوع نوزاد به یکباره سست و آبکی شود، کودک احتمالاً به اسهال مبتلا شده است. در این مقاله به بررسی علل و راه‌های درمان مدفوع شل و آبکی نوزاد خواهیم پرداخت.

مدفوع شل و آبکی نوزاد
مدفوع یک کودک نرمال نرم و شل است. از آنجا که تعداد دفعات تخلیه مدفوع در نوزادان زیاد است و حتی گاهی پس از هر بار تغذیه اتفاق می‌افتد، شاید تشخیص اسهال برای مادر کم تجربه کار راحتی نباشد. نوزاد مبتلا به اسهال در هر بار تخلیه، حجم بیشتری مدفوع را دفع می‌کند.

علت مدفوع شل و آبکی نوزاد
اسهال نوزادان معمولاً برای مدت طولانی ماندگار نیست و پس از مدتی به خودی خود از بین می‌رود. عوامل متعددی که می‌توانند باعث اسهال کودک شوند، عبارت‌اند از:
عفونت ویروسی، باکتریایی یا انگلی: این میکروب‌ها از طریق تماس با مواد غذایی و آب آلوده یا با لمس سطوح میکروبی وارد بدن نوزاد می‌شوند.
حساسیت غذایی: تغییر در رژیم غذایی کودک یا تغییر در رژیم غذایی مادر شیرده
حساسیت به داروها: استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها توسط کودک یا توسط غذایی مادر شیرده
نوشیدن آب میوه زیاد
مسمومیت
بیماری‌های نادر مانند فیبروز کیستیک

علائم مدفوع شل و آبکی نوزاد
اسهال باعث می‌شود بدن بخش قابل توجهی از آب و مواد معدنی خاصی به نام الکترولیت را از دست بدهد؛ در نتیجه بدن نوزاد کم‌آب می‌شود. توجه داشته باشید که بدن نوزاد طی ۱ یا ۲ روز اسهال مداوم فوراً خشک و کم‌آب می‌شود. در صورت مشاهده این علائم کم آبی در شیرخوار خود با پزشک کودک تماس بگیرید:
ادرار کمتر (پوشک خیس کمتر)
گریه زیاد و لج کردن
خشکی دهان
گریه بدون اشک
خواب آلودگی و رخوت غیرطبیعی
فرورفتگی نرم روی سر کودک
چشمان گود افتاده
پوست خشک و غیر الاستیک (وقتی به آرامی می‌گیرید و رها می‌کنید، به جای خود بازنمی‌گردد)
تب بالا
شکم درد
خون یا خلط در مدفوع نوزاد
استفراغ

درمان مدفوع شل و آبکی نوزاد
داروهای ضد اسهال
عموماً مصرف داروهای ضد اسهال بدون نسخه برای کودکان و نوزادان توصیه نمی‌شود؛ اما پزشک شما ممکن است برای درمان عفونت باکتریایی یک آنتی‌بیوتیک یا برای درمان عفونت انگلی یک داروی ضد انگل تجویز کند.
تزریق وریدی مایعات
نوزادان مبتلا به اسهال شدید آب بدن آنان تا حد زیادی کم شده، باید برای تزریق وریدی مایعات به بیمارستان بروند.
محلول هیدراتاسیون خوراکی
برخی از پزشکان توصیه می‌کنند که به کودک خود محلول هیدراتاسیون خوراکی بدهید. این محصولات در سوپر مارکت‌ها و داروخانه‌ها در دسترس همگان قرار داند و مایعات و الکترولیت موجود در آن‌ها کم‌آبی بدن نوزاد را جبران می‌کند.
مواد غذایی ملین
اگر کودک شما غذاهای جامد نیز میل می‌کند، بنا به توصیه پزشک تا زمان متوقف شدن اسهال، مواد غذایی فیبردار مانند موز، سیب و غلات برنج را به کودک بخورانید. مادران شیرده نیز باید با تغییر رژیم غذایی خود اسهال نوزاد را کنترل کنند.
جلوگیری از شیوع عفونت
توجه داشته باشید که اسهال ناشی از عفونت ویروسی یا باکتریایی بسیار مسری است. هر بار که پوشک کودک را عوض می‌کنید، دست‌های خود را با آب گرم و صابون بشویید تا از شیوع عفونت جلوگیری شود؛ سپس محل تعویض پوشک را تمیز و ضدعفونی کنید.
نوشیدن مایعات به اندازه کافی
اطمینان حاصل کنید که کودک روزانه به اندازه‌ی کافی مایعات دریافت می‌کند. تغذیه با شیر مادر به جلوگیری از اسهال کمک می‌کند و کودک مبتلا به اسهال سریع‌تر بهبود می‌یابد.
اگر از فرمول استفاده می‌کنید، تا حد امکان و تحت نظر پزشک آن را مغذی کنید.
اگر کودک کماکان بین وعده‌های غذایی تشنه به نظر می‌رسد، در رابطه با برخی سرم‌های خوراکی مانند پدیالیت یا اینفالیت که حاوی الکترولیت هستند، با پزشک خود مشورت کنید.
سعی کنید هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه ۱ اونس (۲ قاشق غذاخوری یا ۳۰ میلی‌لیتر) پدیالیت یا اینفالیت به کودک بدهید.
اگر کودک شما بالا می‌رود، هر بار مقدار کمی مایعات به او بدهید. با یک قاشق چای‌خوری (۵ میلی‌لیتر) در هر ۱۰ الی ۱۵ دقیقه شروع کنید. هرگز به هنگام استفراغ به کودک غذای جامد ندهید.
بدون مشورت با پزشک به نوزاد داروی ضد اسهال نخورانید.

تغذیه کودک مبتلا به اسهال
اگر کودک غذاهای جامد می‌خورد، با غذاهایی که هضم آن‌ها برای معده راحت‌تر است شروع کنید، غذاهایی مانند:موز، نان تست، ماکارونی، غلات، از دادن برخی مواد غذایی که اسهال نوزاد را بدتر می‌کنند خودداری کنید. غذاهایی از قبیل: غذاهای چرب، غذاهایی که فیبر زیادی دارند، محصولات لبنی مانند شیر و پنیر، شیرینی‌هایی مانند کیک، کلوچه و نوشابه

جلوگیری از بثورات پوشک
گاهی اسهال باعث بروز بثورات پوشک می‌شود که نوعی التهاب و قرمزی ناشی از پوشک است. برای جلوگیری از بثورات پوشک:
تعویض پوشک کودک را به طور مرتب و اصولی انجام دهید.
مقعد کودک را با آب بشویید و از دستمال مرطوب استفاده کنید.
بگذارید خیسی مقعد کودک به طور طبیعی خشک شود.
از کرم پوشک استفاده کنید.
دستان خود را به خوبی بشویید تا خودتان و سایر افراد خانواده به بیماری میکروبی کودک مبتلا نشوید.

چه زمانی باید با پزشک تماس بگیریم
به محض مشاهده مدفوع شل و آبکی در کودکان زیر ۳ ماه با پزشک تماس بگیرید. همچنین:
تب و اسهال که بیش از ۲ تا ۳ روز طول کشیده است
بیش از ۸ بار تخلیه مدفوع طی ۸ ساعت
استفراغی که بیش از ۲۴ ساعت ادامه دارد
اسهال حاوی خون، مخاط یا چرک
درد معده کودک