حساسیت به شیر در نوزادان، چگونه است؟

آلرژی ‌های غذایی مسئله ای شایع در نوزادان و کودکان است. برخی مواد غذایی مانند شیر، سویا، آجیل، گلوتن، بادام زمینی و ... م ی‌تواند زمینه ساز بروز آلرژی شود پس مهم است است که علایم آلرژی را تشخیص داده و در اسرع وقت برای درمان آن اقدام کنید.

آیا حساسیت به شیر خشک در نوزادان شایع است؟
زمانی که شیرخواری به شیر خشک حساسیت نشان می ‌دهد یعنی سیستم ایمنی او به پروتئین خاصی در شیر واکنش نامطلوب نشان داده است. شیر گاو و محصولات مرتبط با آن می‌تواند واکنش آلرژیک ایجاد کند. حتی اگر مادر شیرده در دوران شیردهی از شیر گاو یا محصولات مشتق شده از آن استفاده کند این احتمال وجود دارد که شیرخوار به این پروتئین آلرژی نشان دهد. حدود ۲ تا ۸ درصد شیرخواران به پروتئین شیر حساسیت نشان می‌دهند که با رسیدن به ۳ سالگی این موضوع کاهش خواهد یافت. اما گاه حساسیت به شیر تا ۷-۸ سالگی ادامه می‌‌‌یابد.

دلایل بروز حساسیت به شیر خشک در نوزادان چیست؟
بدن برخی شیرخواران به شیرخشک حساسیت نشان می ‌دهد زیرا سیستم ایمنی اجزای شیرخشک را به عنوان بیگانه شناسایی کرده و به آن حمله می ‌کند. این موضوع دلایل گوناگونی دارد که یکی از آنها ژنتیک است. اگر فردی در خانوده به شیر گاو حساسیت داشته باشد احتمال اینکه کودک نیز این آلرژی را به ارث ببرد ۵۰ تا ۸۰ درصد است. احتمال ابتلا به آلرژی شیر گاو در کودکان شیر مادر خوار به نسبت کمتر از کودکانی است که با شیرخشک تغذیه می‌شوند. این موضوع نیز عمدتا به دلیل فرمول‌هایی است که شیرخشک از آن تهیه شده است. با تمام این تفاسیر علت اصلی حساسیت برخی شیرخواران به شیرخشک و شیر گاو مشخص نیست.

علایم حساسیت به شیر خشک در نوزادان چیست؟
در برخی نوزادان به محض مصرف شیرخشک علایم آلرژی ظاهر می ‌شود و در برخی دیگر شاید ساعت ها یا روزها طول بکشد تا علایمی ظاهر شود. در صورتی که فرزند شما به شیرخشک و مشتقات شیر گاو حساسیت داشته باشد ممکن است دچار علایم زیر شود:
نفخ و گاز شکمی
ممکن است شکم شیرخوار ورم کرده و در آن گاز جمع شود. ممکن است پاها را در شکم جمع کرده و بیش از حد معمول از شکم باد خارج کند.
رفلاکس
در صورتی که شیرخوار مبتلا به رفلاکس باشد غذا را از معده به مری برمی‌گرداند. در برخی نوزادان رفلاکس سبب برگرداندن مقداری شیر شده و در برخی دیگر شدیدتر بوده و باعث استفراغ می‌شود. برخی شیرخواران ممکن است دچار مشکلات بلع شوند و به شیر خوردن واکنش منفی نشان دهند.
اسهال
شیرخواران شیر مادرخوار مدفوعی نرم و شل تر و شیرخوارانی که با شیرخشک تغذیه می‌شوند مدفوعی خشک و سفت تر دارند. در صورتی که شیرخواری ۳-۴ مرتبه در روز مدفوع کند و مدفوع شل باشد و در آن خون مشاهده شود دچار اسهال است. اسهال می‌تواند از علایم حساسیت به شیر یا عامل میکروبی باشد و به دنبال آن و کم آب شدن بدن باید سریعا به متخصص مراجعه کرد.
راش
علایم و بثورات پوستی به شکل برآمدگی‌های قرمز رنگ روی پوست نشانه واکنش آلرژیک است. این بثورات ممکن است خارش دار، پوسته پوسته یا همراه با تاول‌های ترشح دار باشد.
مشکلات تنفسی
گرچه سرماخوردگی و آنفولانزا در کودکان شایع است اما آبریزش مداوم از بینی و مشکلات تنفسی و خلط در گلو و سرفه‌های مزمن می‌تواند علایمی از حساسیت به شیر خشک باشد.
کولیک
اگر شیرخوار مرتبا گریه می‌کند اما کم خواب و گرسنه نیست ممکن است دچار کولیک باشد. اگر فرزندتان هر روز ۳ ساعت یا بیشتر گریه می‌کند و این موضوع برای ۳ روز در هفته و حداقل ۳ هفته ادامه یافت یعنی دچار کولیک است. کولیک بعد از گذشت ۶ ماه نخست بهتر خواهد شد.
یبوست
یبوست در شیرخوار می‌تواند به دلیل حساسیت به شیرخشک باشد. در صورت ابتلا به یبوست شیرخوار مدفوعی توپی و گلوله شکل دارد و احتمال دارد در مدفوع خون هم ببینید.

چطور حساسیت به شیر خشک را در شیرخوار تشخیص دهیم؟
لازم است در وهله نخست علایم دقیق را برای پزشک بازگو کنید. در مورد تاریخچه ابتلا به آلرژی در خانوده برای پزشک خود بگویید. متاسفانه هیچ آزمایشی برای تشخیص حساسیت به شیر مادر یا شیرخشک در نوزادان وجود ندارد با این وجود گاه پزشک آزمایش خون یا مدفوع یا برخی از انواع آزمایشات تشخیص آلرژی را تجویز می‌کند.

اگر شیرخواری مبتلا به آلرژی است چه باید کرد؟
در صورتی که پزشک تشخیص دهد شیرخوار مبتلا به آلرژی است باید تمام لبنیات از برنامه غذایی شیرخوار و مادرش در صورتی که شیرمادر خوار است حذف شود. حساسیت به شیر موضوعی پیچیده است و نیمی از کودکانی که به شیر حساسیت دارند به شیر سویا نیز آلرژی نشان می‌دهند. برای این دست از کودکان شیرخشک‌هایی با فرمول‌های مخصوص تجویز می‌شود.
به این نوع از شیرخشک‌ها اصطلاحا هیپوآلرژیک گفته می‌شود و در دو نوع هیدرولیز و اسید آمینه موجود است. مورد دوم برای شیرخوارانی مناسب است که نمی‌توانند از انواع هیدرولیز استفاده کنند. توجه به این موضوع نیز لازم است که هر چه شیری هیدرولیزتر شده باشد طعم آن نیز کمتر خواهد بود. فراموش نکنید همیشه شیر مادر بهترین منبع غذایی برای شیرخوار است و اگر فرزندتان به شیرخشک حساسیت دارد بهترین کار تغذیه کردن او با شیر مادر است.

آیا حساسیت به شیر خشک درمان پذیر است؟
در حال حاضر هیچ درمانی برای آن وجود ندارد و تنها راه این است که از مصرف مواد حساسیت زا پرهیز کنید و منبع‌های تغذیه ای جایگزین بیابید.

عوارض ناشی از حساسیت به شیر خشک چیست؟
شیرخواری که به شیر حساسیت دارد ممکن است دچار عوارض دیگری مانند تب یونجه شود. همچنین ممکن است به سایر مواد غذایی مانند تخم مرغ، بادام زمینی، سویا و ... هم حساسیت نشان دهد.

تفاوت حساسیت به شیر خشک و عدم تحمل شیر
بسیاری از والدین این دو را با هم اشتباه می‌گیرند. حساسیت به شیر زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی در برابر پروتئین شیر واکنش منفی نشان دهد اما عدم تحمل هیچ ارتباطی به سیستم ایمنی ندارد و زمانی رخ می‌دهد که دستگاه گوارش قادر به تحمل قند شیر یا لاکتوز نیست. این مشکل در نوزادان نادر است و بیشتر در کودکان و بالغین دیده می‌شود

دلایل بروز حساسیت به شیر خشک در نوزادان چیست؟
بدن برخی شیرخواران به شیرخشک حساسیت نشان می‌دهد زیرا سیستم ایمنی اجزای شیرخشک را به عنوان بیگانه شناسایی کرده و به آن حمله می‌کند. این موضوع دلایل گوناگونی دارد که یکی از آنها ژنتیک است. اگر فردی در خانوده به شیر گاو حساسیت داشته باشد احتمال اینکه کودک نیز این آلرژی را به ارث ببرد ۵۰ تا ۸۰ درصد است. احتمال ابتلا به آلرژی شیر گاو در کودکان شیر مادر خوار به نسبت کمتر از کودکانی است که با شیرخشک تغذیه می‌شوند. این موضوع نیز عمدتا به دلیل فرمول‌هایی است که شیرخشک از آن تهیه شده است. با تمام این تفاسیر علت اصلی حساسیت برخی شیرخواران به شیرخشک و شیر گاو مشخص نیست

مهمترین نشانه حساسیت به شیر خشک در نوزادان چیست؟
شیرخواران شیر مادرخوار مدفوعی نرم و شل تر و شیرخوارانی که با شیرخشک تغذیه می‌شوند مدفوعی خشک و سفت تر دارند. در صورتی که شیرخواری ۳-۴ مرتبه در روز مدفوع کند و مدفوع شل باشد و در آن خون مشاهده شود دچار اسهال است. اسهال می‌تواند از علایم حساسیت به شیر یا عامل میکروبی باشد و به دنبال آن و کم آب شدن بدن باید سریعا به متخصص مراجعه کرد.

چطور حساسیت به شیر خشک را در شیرخوار تشخیص دهیم؟
لازم است در وهله نخست علایم دقیق را برای پزشک بازگو کنید. در مورد تاریخچه ابتلا به آلرژی در خانوده برای پزشک خود بگویید. متاسقانه هیچ آزمایشی برای تشخیص حساسیت به شیر مادر یا شیرخشک در نوزادان وجود ندارد با این وجود گاه پزشک آزمایش خون یا مدفوع یا برخی از انواع آزمایشات تشخیص آلرژی را تجویز می‌کند.

عوارش ناشی از حساسیت به شیر خشک چیست؟
شیرخواری که به شیر حساسیت دارد ممکن است دچار عوارض دیگری مانند تب ینجه شود. همچنین ممکن است به سایر مواد غذایی مانند تخم مرغ، بادام زمینی سویا و ... هم حساسیت نشان دهد.