رشد مغز کودکان چگونه است؟ (۱)

گروه ترجمه نی‌نی‌بان: مغز بچه ها در یک سال اول بعد از تولد تمایل به رشد کردن دارد. در دهه هشتاد میلادی که اپیدمی مصرف کوکائین در شهرهای آمریکایی رایج شده بود، هالام هارت یک متخصص نوزادان در فیلادلفیا نسبت به ضررهای احتمالی وارد شده به نوزادانی که از مادران معتاد متولد می شدند، نگران بود.

او و همکارانش بچه هایی که در خانواده های کم درآمد زندگی می کردند را مورد مطالعه قرار داده و بچه های چهارساله ای که در معرض مواد مخدر بوده اند را با دیگر بچه های چهار ساله مقایسه کرده و تفاوت خاصی بین این بچه ها پیدا نکردند. در عوض آنچه کشف کردند که در هر دو گروه آی کیو بچه ها به مراتب پایین تر از میزان متوسط بود. هارت گفت: «این بچه ها آی کیو بین 82 تا 83 داشتند و این در حالی است که میانگین رایج آی کیو 100 است. این شوکه کننده بود» نتایج محققان را بر این داشت تا ذهن خود را معطوف اینکه چه چیزی این دو گروه را از هم متمایز می کرد، کنند. با توجه به اینکه هر دو گروه یک نقطه اشتراک داشته و آن هم زندگی در فقر بود. برای شناخت محیط زندگی بچه ها، محققان از خانه های آنها بازدید کردند. از والدین آنها پرسیدند که آیا حداقل ده کتاب در خانه برای بچه ها یا یک دستگاه ضبط صوت برای پخش موسیقی و اسباب بازی برای یاد دادن اعداد به آنها وجود داشته یا نه. آنها در عین حال این موضوع که آیا والدین با بچه های خود با لحنی ملایم و علاقه حرف می زده و جواب سوالات آنها را می دادند، یا اینکه آنها را در آغوش گرفته و می بوسیدند را هم مدنظر قرار دادند. محققان کشف کردند بچه هایی که بیشتر از توجه والدین برخوردار شده و از آنها مراقبت بیشتری شده بود، آی کیو بالاتری داشتند. بچه هایی که از نظر یادگیری و توانایی های ذهنی ترغیب شده بودند در یادگیری مهارت های زبانی بهتر بوده و آنهایی که بیشتر مورد مراقبت والدین بودند در مهارت حافظه برتر بودند. چند سال بعد، وقتی بچه ها وارد دهه دوم زندگی شدند، محققان تصاویر MRI از مغز آنها گرفته و آنها را با نتایج قبلی در مورد اینکه بچه ها در چهار سالگی و هشت سالگی چطور مورد مراقبت قرار گرفته بودند، تطبیق دادند. آنها ارتباط مستقیمی بین شیوه مراقبت و بزرگ کردن در چهار سالگی و اندازه هیپوکمپوس (بخشی از مغز که به حافظه مرتبط است) کشف کرده ولی هیچ ارتباطی بین شیوه بزرگ کردن و مراقبت از بچه در هشت سالگی و هیپوکمپوس پیدا نکردند. نتایج نشان داد که چه اندازه محیطی توام با حمایت احساسی در سنین پایین در کودکان اهمیت دارد.

سالهای حساس و مهم

میزان فعالیت های مغز در سالهای ابتدایی زندگی روی آنچه بعدها در زندگی رخ می دهد، تاثیر می گذارد. اسکن مغزی از بچه های هشت ساله نشان داد بچه هایی که قبل از دو ساله شدن به مراکزی همچون یتیم خانه ها و غیره برده نمی شوند، فعالیت کمتری نسبت به آنهایی که به یتیم خانه ها فرستاده شده بودند، دارند. تحقیقات محققان فیلادلفیایی که در سال ۲۰۱۰ منتشر شد، یکی از اولین تحقیقاتی بود که نشان می داد تجربه کودکی به ساختار توسعه مغز شکل می دهد. از آن زمان تحقیقات دیگر ارتباطی بین شرایط اقتصادی و اجتماعی بچه و رشد مغز او را نشان داد.

با تحقیقات روی مغز بچه ها با ابزار تصویری جدید دانشمندان در تلاش هستند تا این راز بزرگ که چطور یک بچه از ناتوانی در دیدن اجسام در زمان تولد به توانایی حرف زدن، دوچرخه سواری، نقاشی کشیدن و تصور یک دوست خیالی در پنج سالگی می رسد را حل کنند. هر اندازه دانشمندان در مورد چگونگی کسب توانایی های زبانی، اعداد و فهم احساسی بچه ها در این دوره سنی کشف می کنند، بیشتر می فهمند که مغز بچه یک ماشین یادگیری باور نکردنی است. و آینده آن در دستان خود ماست.

پیشرفتی که بچه ها در این مدت از نظر ذهنی می کنند به خوبی برای والدین قابل تشخیص است. مثلا خیلی از آنها در دو سالگی می دانند که دیگر نباید دست پدر و مادرشان را زمانیکه در پیاده رو هستند بگیرند و فقط وقتی در حال عبور از خیابان هستند، ناخواد آگاه دست خود را به سوی دست والدین می آورند. ما فهم محدودی از اینکه بچه ها چگونه قابلیت های فراوان شناختی، زبانی و برنامه ریزی های مختلف را پیدا می کنند داریم. بخشی از توسعه مغزی در این سالهای ابتدایی با شکل گیری مدارهای عصبی همراه است. در زمان تولد مغز بچه درست به اندازه بزرگسالان صدها میلیارد عصب مختلف دارد. هر چه بچه بزرگ می شود، با دریافت جریانی از محرک ها، نرون ها به نرون های دیگر متصل شده و در سه سالگی تعداد آنها چند برابر می شود. مهارت های محرکی مختلف به ایجاد شبکه های مختلف عصبی کمک می کند. این مدارها از طریق فعالیت های مکرر تقویت می شوند. بین یک تا پنج سالگی و دوباره در سالهای آغازین نوجوانی مغز دوره های رشد دیگری را پشت سرگذاشته و تجربه نقشی کلیدی در حک کردن این مدارها که برای مدتی طولانی دوام خواهند داشت، ایفا می کند.

ادامه دارد...