چیکار کنم نوزادم تپل شود؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: نوزاد ۵۳ روزه من جثه کوچکی دارد برای تپل شدن نوزادم چکار کنم؟

دکتر علی اکبر رهبری منش، متخصص اطفال:
این مادر گرامی باید به ما می گفتند که وزن کودک و قد او در هنگام تولد چقدر بوده و طی مدتی که از تولدش می گذرد چه قدر افزایش قد و وزن داشته است. تنها به صرف این که بگویند جثه نوزاد کوچک است که ما نمی توانیم اظهار نظر دقیقی داشته باشیم.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
کمک به نوزاد برای وزن گیری در سال اول زندگی اش دشوار به نظر می رسد.
در این مقاله می توانید همه اطلاعات لازم درباره وزن گیری نوزاد را به دست بیاورید و مطمئن شوید که فرزندتان هر ماه به اندازه کافی غذا می خورد و وزنش افزایش می یابد.

یک تا چهار هفتگی
فرزندتان کوچک و آسیب پذیر است. دکتر مایل لارو، مدیر بیمارستان کودکان دانشگاه منچستر می گوید: خیلی نباید نگران لاغر شدن فرزندتان در روزهای نخست عمرش باشید.
نوزاد سالم، 12 روز پس از به دنیا آمدن وزنش افزایش می یابد.
غذای مناسب
شیر مادر یا شیر خشک . اگر فرزندتان به شیر مادر واکنش حساسیت زا نشان می دهد با پزشک مشورت کنید.

یک ماهگی
نوزاد از حالا تا شش ماهگی، هفته ای ۲۹ گرم به وزنش و ماهی ۲.۵۴ سانتی متر به قدش افزوده می شود. اگر فرزندتان به خوبی تغذیه شود، وزن اش بیشتر خواهد شد.
غذای مناسب
زمان و میزان مصرف شیر مادر یا شیر خشک توسط نوزاد مشخص نیست. نوزادان یک ماهه معمولا هر دو ساعت یک بار هشت تا ۱۲ بار شیر می خورند.

دو ماهگی
وزن کودک در حالت عادی باید هرهفته افزایش یابد. دکتر مایکل لارو، مدیر بیمارستان کودکان دانشگاه منچستر می گوید: در برخی از موارد، ممکن است شیر مادر کافی نباشد یا نوزاد به درستی نتواند مک بزند و در نتیجه وزن کودک افزایش نیابد.
در این موارد باید از پزشک کمک گرفت.
غذای مناسب
دکتر جوآنا دولگوف، متخصص تغذیه کودکان در مایو کلینیک می گوید: نوزادان دو ماهه تنها می توانند شیر مادر یا شیر خشک مصرف کنند.
خوراندن هرگونه ماده غذایی پوره شده خطر بروز بیماری های گوارشی را در آنها افزایش می دهد.

سه ماهگی
در این مرحله، افزایش وزن کودک کمتر می شود. یعنی افزایش وزن از هفته ای ۱۷۰ گرم به کمتر از ۱۱۳ گرم کاهش می یابد. به معنای دیگر، وزن نوزاد ماهانه ۹۰۰ گرم افزایش می یابد.
غذای مناسب
آکادمی اطفال آمریکا، بهترین ماده غذایی برای نوزادان سه ماهه را شیر مادر یا شیر خشک می داند. متخصصان، معتقدند، مصرف سرلاک و... را باید از چهار تا شش ماهگی شروع کرد.

چهار ماهگی
کودک چهار ماهه نشانه هایی از آمادگی برای مصرف مواد غذایی جامد را بروز می دهد. تف کردن مواد غذایی جامد مانند غلات از چهار ماهگی آغاز و در هفت ماهگی به اوج می رسد.
غذای مناسب
کودک علاوه بر شیر مادر یا شیرخشک باید میوه و سبزیجات پوره شده نیز بخورد.

پنج ماهگی
وزن نوزاد باید در پنج تا شش ماهگی دو برابر شود. اگر چنین نیست به پزشک مراجعه کنید تا علت کاهش وزنش مشخص شود.
غذای مناسب
فرزندتان علاوه بر شیر مادر یا شیر خشک باید سرلاک و تکه های پوره شده میوه (موز، سیب و...) بخورد.

شش ماهگی
از شش ماهگی، قد و وزن کودک یک و نیم سانتی متر و یک کیلوگرم افزایش می یابد.
غذای مناسب
کودک باید سبزیجات، میوه ها و گوشت پوره شده را مصرف کند. اگر فرزندتان به اسهال و حساسیت غذایی مبتلا شد، تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک را از سر بگیرید.

هفت ماهگی
وزن کودک باید ماهانه به طور متوسط ۹۰۰ گرم افزایش یابد. برای افزایش بیشتر وزن فرزندتان با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. اگر وزن کودک تان در یک ماه بیش از دو کیلوگرم افزایش وزن یافت به پزشک اطلاع دهید.
غذای مناسب
بهتر است همراه شیر مادر یا شیر خشکی که کودک مصرف می کند، ترکیبی از گوشت، سبزیجات و میوه را به فرزندتان بخورانید. او به راحتی می تواند مواد غذایی له شده را ببلعد.

هشت ماهگی
کودک باید در فاصله سه ماه مانده تا یک سالگی وزنش سه برابر شود.
غذای مناسب
کودک باید علاوه بر شیر مادر یا شیر خشک تکه های بسیار کوچک مواد غذایی را بخورد.

نه ماهگی
برای حفظ روند افزایش وزن، غذایی سبک که از تخم مرغ آب پز، برش های کوچک سبزیجات بخارپز شده و نان است را هر دو تا چهار ساعت یک بار به فرزندتان بدهید.
نوزادانی که میان وعده های سالم را با اشتها می خورند وزن شان کم نمی شود.
غذای مناسب
او باید سرلاک، میوه ها (کیوی و موز)، سبزیجات و گوشت تکه تکه و نرم شده را بخورد.

کودک ده ماهه
دکتر رزالین پترسون، رییس بخش اطفال مرکز درمانی رونالد ریگان در کالیفرنیا می گوید: فرزندتان سینه خیز و چهار دست و پا رفتن در کف اتاق ها و آشپزخانه را شروع کرده و با کمک گرفتن از اشیاء مختلف تلاش می کند بایستد که نتیجه اش سوزاندن کالری بیشتر است.
در این شرایط انتظار افزایش وزن ماهانه بیش از 900 گرم غیرمنطقی است.
غذای مناسب
علاوه بر غذاهای انگشتی به او سبزیجات برگ سبز میوه های سفت تر مانند سیب و... را بدهید. تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک فراموش نشود.

کودک ۱۱- ۱۲ ماه
فرزندتان به زودی روی پاهایش می ایستد و چند قدم بر می دارد. رسیدن کودک به این مرحله بزرگ ترین هدیه به والدین است. تغذیه شبانه کودک در این مرحله متوقف نشده اما کمتر خواهد شد.
وزن او نیز با رسیدن به یک سالگی سه برابر خواهد شد.

رشد نوزاد
در اکثر قریب به اتفاق موارد، وزن نوزادان پسر در هنگام تولد بیشتر از نوزادان دختر است. نوزادان نورس به طور طبیعی ۵ تا ۸ درصد از وزن هنگام تولدشان را در روزهای اول تولد از دست می دهند.
آنها در پایان دو هفتگی وزن از دست رفته را دوباره به دست می آورند. بعد از این مدت نوزادان دو ماهه اول تولد روزی 28 گرم به وزن شان اضافه می شود.
بعد از این دو ماه هم به طور طبیعی باید نیم کیلوگرم در هر ماه به وزن نوزاد اضافه شود.
این میزان افزایش وزن به طور معمول می تواند باعث دو برابر شدن وزن نوزاد تا 5 ماهگی شده و تا یک سالگی نیز وزنش سه برابر وزن هنگام تولدش خواهدبود. البته نکته مهم اینجاست که در سال های اخیر چاقی در میان کودکان زیاد شده و این چاقی اغلب از همان ماه های اول بروز می کند.

وزن کودک
کودک از بدو تولد تا سن یک سالگی رشد سریع دارد. اگر وزن کودک هنگام تولد ۳ کیلو گرم باشد در آخر یک سالگی وزن او ۳ برابر یعنی حدود ۹ کیلو گرم می گردد و در آخر سال دوم چهار برابر وزن تولد خود یعنی ۱۲ کیلوگرم می شود.
در حقیقت در سال دوم فقط 3 کیلو گرم به وزن او اضافه می شود به عبارت دیگر کودک از سن 2 سالگی تا 9 سالگی هرسال 2 تا 3 کیلوگرم وزن می گیرد.
بنابراین رشد آهسته کودک در سال دوم تا سال نهم سبب می شود که اشتهای کودک کم گردد و کمتر غذا بخورد.

طول قد
به قد کودک در سال اول تولد ۲۵ سانتی متر اضافه می شود یعنی اگر طول قد کودک هنگام تولد ۵۰ سانتی متر باشد.
در آخر یک سالگی طول قد او در حدود 75 سانتی متر خواهد شد و از سن دو سالگی به بعد هر سال 7 تا 8 سانتی متر به طول قد او افزوده می شود.
به عبارت دیگر طول قد کودک در انتهای سال اول حدود ۷۵ سانتی متر و در انتهای سه سالگی ۹۴ سانتی متر و در انتهای چهار سالگی ۱۰۰ سانتی متر خواهد بود.

دور سر
دور سر کودک اگر در بدو تولد ۳۵ سانتی متر باشد در یک سالگی ۴۷ ، در دو سالگی ۴۹ و در سه سالگی ۵۰ سانتی متر خواهد شد.
با توجه با افزایش وزن و طول قد و دور سر کودکان در سال اول چون کودک در حال رشد سریع است نیاز او به مواد غذایی بیشتر از همه عمر او خواهد بود.
بین ۱ تا ۳ سالگی نیز چون وزن و قد او افزایش می یابد نیاز او به مواد غذایی بیشتر از بزرگ سالی است. اگر کودکی به عللی مخصوصا ابتلا به عفونت غذا نخورد رشد او متوقف و حتی وزن خود را از دست خواهد داد.

رشد نوزاد از تولد تا یک سالگی
برای اینکه تشخیص بدهیم کودک سیر رشد مناسب داشته یا نه، باید به یک سری مسائل جانبی توجه کنیم. مثلا نوزاد به طور معمول در سه ماهه اول تولد باید روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ گرم وزن اضافه کند.
این مقدار وزن گیری نوزاد در جامعه نرمال است، حالا ممکن است تعدادی از بچه ‌ها کمتر از این وزن بگیرند و تعدادی مقداری بیشتر. اما به طور میانگین در سه ماهه اول، نوزاد در ماه باید بین 600 تا 1000 گرم وزن بگیرد.
البته در این بین باید سیر رشد نوزدانی که قبل از این نوزاد به دنیا آمده اند و همینطور الگوی رشد خانواده را به شکل کامل در نظر گرفت. بعضی از افراد به شکل ژنتیکی چاق هستند و بعضی دیگر لاغر، بیشتر مواقع نوزاد هم تحت تاثیر همین حالت ژنتیکی رشد میکند.
اگر والدین یا خواهر و برادرهای قبلی لاغر باشند، طبیعی است که نوزاد هم لاغر باشد و برعکس.
برای همین مادران قبل از اینکه از این موضوع ناراحت شوند بهتر است به سیر رشد خودشان و کودکان قبلی شان نگاهی بیندازند.

میزان رشد نوزاد بعد از سه ماهگی
سرعت رشد نوزاد بعد از سه ماه کمتر می شود و به طور کلی در ۶ ماه دوم معمولا روزانه بین ۱۵ تا ۱۸ گرم رشد می کند و در سه ماهه پایانی سال اول، ۱۲ تا ۱۵ گرم به شکل روزانه رشد می کند.
به طور کلی وزن نوزاد با گذشت یک سال از زمان به دنیا آمدن باید سه برابر شود.

میزان رشد در چه صورت باید مادر را نگران کند؟
در صورتی که نوزاد در سه ماهه اول تولد رشد کمتری از حدی که در بالا ذکر شد داشته باشد و کم وزن گرفته باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
بهتر است خودتان هم روند اندازه گیری قد و وزن نوزادتان را بدانید تا بتوانید در صورت هرگونه تغییر با جدول رشد به پزشک اطلاع دهید.

استفاده از مکمل برای نوزادان مجاز است؟
از چهارماهگی به بعد مادران می توانند از قطره آهن و مولتی ویتامین برای کودکان شان استفاده کنند اما شروع استفاده از غذا برای کودک از ۶ ماهگی به بعد است.