وقتی کودک گریه میکند چه باید کرد؟

آیا تا به حال شده بخواهید گریه کودک را قطع کنید ولی نتوانید؟ متخصصان کودکان می گویند هر نوع گریه ای، دلیلی دارد و با نشانه های خاصی همراه است. شاید دانستن این نشانه ها به شما در آرام کردن نوزاد کمک کند. برای این منظور از دکتر سیدحسین فخرایی، فوق تخصص نوزادان و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی کمک گرفتیم و پای صحبت های ایشان نشستیم.

وقتی یک کودک گریه می کند، چه پیامی به والدینش می فرستد؟
ـ کودک با گریه، خواسته های بسیاری را بیان می کند. گریستن، راهی برای نشان دادن گرسنگی یا ناراحتی کودک است. ممکن است متوجه شوید که کودک شما حتی بدون اینکه گرسنه، خسته یا ناراحت باشد گاهی در طول شبانه روز گریه و بی قراری می کند و در این صورت هیچ اقدامی وی را ساکت نخواهد کرد ولی به محض تمام شدن گریه، هوشیارتر از گذشته می شود و ممکن است مدت کوتاهی بعد از این واقعه به خواب عمیقی فرو رود. به نظر می رسد که این نوع گریه ها برای تخلیه انرژی اضافی به کودکان کمک می کند و موجب می شود آنها به وضعیت رضایت بخش تری برگردند؛ مانند نیاز به تعویض کهنه، بغل کردن، شیر دادن و…

آیا هر یک از این دلایل نشانه ای هم دارد که بتوانیم متوجه نیاز کودک شویم؟
ـ بله؛ برای نمونه، گریه ناشی از گرسنگی معمولا بم و کوتاه است و شدت آن نوسان دارد. گریه ناشی از خشم نوسان بیشتری دارد و گریه کودک ناشی از درد و ناراحتی معمولا ناگهانی شروع می شود و بلند و طولانی است و صدای زیری دارد و متعاقب آن وقفه های طولانی و ناله های کوتاه می شنویم. مدت زیادی طول نخواهد کشید که شما درک خوبی از نوع گریه کودک و پیام او توسط گریه پیدا خواهید کرد. البته گاهی انواع مختلفی از گریه با هم همراه هستند. به عنوان مثال، نوزادان معمولا هنگام بیدار شدن از خواب گرسنه هستند و به این خاطر گریه می کنند و اگر شما سریعا به آنها پاسخ ندهید گریه گرسنگی به شیون ناشی از خشم تبدیل خواهد شد. با بزرگ تر شدن کودک، گریه های وی قوی تر، بلندتر و طولانی تر می شود. همچنین تغییراتی در انواع گریه کودک پیدا می شود که نشانه پیدایش نیازها و تمایلات متفاوت با قبل است.

بهترین راه آرام کردن گریه کودک چیست؟
ـ مهم ترین راه برخورد با گریه کودک ، پاسخ سریع به گریه های او در ماه های اول بعد از تولد است. شما با توجه کردن به گریه شیرخوار او را لوس نخواهید کرد و مطمئنا اگر شما به خواسته های او جواب بدهید او کمتر گریه خواهد کرد. وقتی به گریه کودک تان جواب می دهید سعی کنید اول نیازی را که بیشترین تحریک را به او وارد می کند برطرف کنید. اگر کودک احساس سرما می کند و در ضمن کهنه او خیس است و گرسنه نیز هست ابتدا او را گرم کرده سپس کهنه او را عوض کنید و بعد او را تغذیه کنید. اگر حالت جیغ کشیدن و هراس در گریه کودک وجود دارد باید احتمال وجود مسایلی که ایجاد درد می کنند (باز شدن سنجاقی که کهنه او را با آن بسته اید و…) در نظر داشته باشید. اگر شیرخوار گرم و خشک بوده و به خوبی تغذیه شده باشد و هیچ اقدامی موجب قطع گریه او نشود، می توانید از تکنیک های تسکین دهنده استفاده کنید تا متوجه شوید که کدام یک بهترین اثر را برای او دارند. ازجمله تکنیک های تسکین دهنده می توان به مواردی همچون تکان دادن شیرخوار، نوازش، پیچیدن در پتو، صحبت کردن با نوزاد، یک موزیک ملایم، راه بردن نوزاد، گرفتن آروغ و حمام کردن او اشاره کرد.

و اگر همه این اقدامات شکست خورد، چه؟
ـ اگر همه اقدام های فوق با شکست روبه رو شد، بهترین کار این است که مدت کوتاهی او را تنها بگذارید. بسیاری از شیرخواران بدون گریه نمی خوابند و اگر مدتی گریه کنند سریع تر به خواب می روند. اگر شیرخوار خسته باشد گریه کردن او مدت زیادی طول نخواهد کشید. اگر کودک شما آرام نشود ممکن است بیمار باشد. درجه حرارت او را کنترل کنید. اگر درجه حرارت بدن بیشتر از ۳۸ درجه سانتی گراد باشد ممکن است بیمار باشد. در این صورت با متخصص کودکان تماس بگیرید.
گاهی مخصوصا در ماه های اول بعد از تولد، مادر خیلی خسته است و گریه نوزاد و آرام نشدن او استرس زیادی به مادر وارد می کند.

آیا عصبی بودن مادر هم می تواند تشدیدکننده گریه نوزاد باشد؟
ـ بله؛ هرچه مادر آرام تر باشد، ساکت کردن کودک آسان تر خواهد بود. حتی شیرخواران خیلی کوچک نیز نسبت به تنش های اطرافشان حساس هستند و با گریه به آنها واکنش نشان می دهند. گریه و شیون نوزاد ممکن است برای شما دردناک و نگران کننده باشد ولی چنانچه خونسردی خودتان را حفظ نکنید، موجب وخیم تر شدن وضعیت خواهید شد. وقتی احساس کردید از عهده ساکت کردن شیرخوار برنمی آیید از دیگر افراد خانواده یا از دوستان کمک بخواهید. این امر نه تنها سبب راحتی شما می شود بلکه دیدن یک چهره جدید می تواند موجب آرامش کودک شما شود. هرچقدر عصبانی یا بی حوصله باشید حق ندارید کودک را با خشونت تکان دهید زیرا این کار ممکن است موجب کوری، آسیب های مغزی یا حتی مرگ وی شود. شما نباید گریه کودک را مربوط به خودتان بدانید و فکر کنید که او به دلیل اینکه شما مادر بدی هستید یا او را دوست ندارید گریه می کند. همه کودکان گریه می کنند و غالبا هم علت مشخصی برای این امر وجود ندارد.

چرا برخی شیرخواران خیلی آرامند و برخی دیگر خیلی گریه می کنند؟
ـ گریه کودک ، چه زیاد و چه کم، در صورتی که بیمار نباشند، امری طبیعی است. نوزادان به طور معمول ۱ تا ۴ ساعت در شبانه روز گریه می کنند و این امر قسمتی از برنامه انطباق نوزاد با محیط خارج از رحم است. هیچ مادری نمی تواند در هر بار گریه کردن کودک او را ساکت کند. بنابراین انتظار نداشته باشید که کار خارق العاده ای برای کودک خود انجام دهید. به جای این کار برخورد واقع بینانه ای با وضعیت داشته باشید. کمک بگیرید، قدری استراحت کنید و از تمام لحظه های شیرین همراه بودن با کودک خود لذت ببرید.