شیر چگونه از پستان خارج می شود؟

طی دوره حاملگی، تغییراتی در پستانها بوجود می آید تا زمانی که نوزاد پا به عرصه وجود می گذارد، پستانها تبدیل به بهترین سیستم تولید کنند شیر در دنیا بشوند. در این دوره ماده ای چرب از پوست اطراف نوک پستان تراوش می شود لذا نیازی به استفاده از کرم یا محلول برای چرب نگه داشتن آن نیست.

اولین تغذیه شیرخوار
اولین ماده غذایی که شیر خوار دریافت می کند آغوز است. آغوز غلیظ و زرد رنگ بوده و شکل ظاهری آن از مادری تا مادر دیگر متفاوت است. آغوز حاوی مواد مغذی فراوان و عواملی است که شیر خوار را بر علیه بسیاری از عفونت ها محافظت می نماید. مقدار آغوز، کم اما سرشار از مواد مغذی است وبه این جهت تکافوی نیاز شیر خوار را در روزهای اول بعد از تولد می نماید. مهترین نکته قابل توجه برای مادران آنست که تا آنجا که می توانند آغوز را تمام و کمال به نوزادشان بدهند و شیردهی را هرچه زودتر بعد از تولد و بدفعات مکرر و مطابق میل شیر خوار، آغاز نمایند. این طریق شیر دهی باعث می شود بعد از چند روز شیر کامل ( رسیده ) در پستانها جریان پیدا کند. هورمونی که باعث تولید شیر می شود پرولاکتین نام دارد.

این هورمون از غده ای که در مغز قرار دارد ترشح می شود. هورمون پرولاکتین تا زمانی که هورمونهای مترشحه از جفت از جریان خون مادر محو شوند نمی تواند شروع به فعالیت نماید که این زمان ممکن است یک تا چهار روز باشد. به محض اینکه پرولاکتین شروع به فعالیت نمود پستانها پر از شیر می شوند و ممکنست وریدهای پستان در زیر پوست، آبی رنگ و تحت فشار بنظر بیایند و پستان در لمس گرم و سفت باشد. این افزایش جریان خون به این دلیل است که سلولهای پستان تمام مواد مورد نیاز برای ساختن شیر را از خون مادر دریافت می کنند به محض اینکه شیر خوار آموخت که چگونه شیر بمکد و شیر جریان پیدا کرد پستانها هم نرم شده و حالت عادی پیدا می کنند. بنابراین در طی دروه فوق ممکنست بعضی از مادران و شیرخواران دچار مشکلاتی شوند که به کمک و حمایت اضافی نیازدارند.
شیر خوار چگونه به ساختن شیر کمک می کند.

هر زمان که شیرخوار از شیر مادر تغذیه می کند مقدار پرولاکتین خون مادر افزایش می یابد. زیرا در اثر مکیدن پستان مادر، اعصاب اطراف نوک پستان و هاله (آرئول) تحریک شده و این تحریک به قسمتی از مغز مادر انتقال می یابد و باعث ترشح پرولاکتین می شود. هر چه این تحریک بیشتر باشد پرولاکتین بیشتری هم ترشح می شود. زمانی که شیر خوار با شیر مادر تغذیه می کند تحریک عصبی به مغز مادر منتقل می شود. پرولاکتین به پستان مادر انتقال یافته و ترشح شیر آغاز می شود. هرچه شیر خوار بیشتر پستان را بمکد، شیر بیشتری تولید می شود.

تغییرات پستانها در زمان حاملگی
طی دوره حاملگی، تغییراتی در پستانها بوجود می آید تا زمانی که نوزاد پا به عرصه وجود می گذارد، پستانها تبدیل به بهترین سیستم تولید کنند شیر در دنیا بشوند. در این دوره ماده ای چرب از پوست اطراف نوک پستان تراوش می شود لذا نیازی به استفاده از کرم یا محلول برای چرب نگه داشتن آن نیست. در طی حاملگی، پستان و نوک آن به مراقبت خاصی نیاز ندارد ولی همانطور که پستانها رشد می کنند بهتر است از سینه بند راحتی که بند های پهن داشته و به پستان فشار نیاورد استفاده نمود. هنگام تولد، اولین غذای نوزاد آغوز (کلستروم) است که آماده و ساخته شده و در پستان و در انتظار مکیده شدن توسط نوزاد است.

شیر چگونه از پستان خارج می شود
شیر ساخته شده به سادگی از پستان جریان پیدا نمی کند. بلکه شیر خوار باید بطور فعال شیر را بمکد تا شیر هم به جریان بیفتد. وقتی شیر خوار مشغول شیر خوردن از پستان است، تحریک اعصاب نوک پستان باعث تحریک قسمت دیگری از غده مزبور در مغز مادر می شود، در نتیجه هورمونی بنام اکسی توسین ترشح می شود. این هورمون بر عضلات نازک جدار سلولهای سازنده شیر اثر کرده و باعث انقباض آنها و در نتیجه خروج شیر از سلولها و راندن شیر به مجاری شیر که به نوک پستان منتهی می شود، می گردد.

انتهای نوک پستان حدود ۱۵- ۱۰ سوراخ دارد که شیر از آنها به خارج راه پیدا می کند. جریان یافتن شیر از هر دو پستان در یک زمان اتفاق می افتد. و زمانی که شیر خوار از یک پستان شیر می خورد خروج قطرات شیر را از پستان دیگر می توان مشاهده کرد. هنگامی که شیر خوار شروع به تغذیه می کند، گاهی اوقات مقدار کمی شیر که در مجاری اطراف نوک پستان ذخیره شده است چریان می یابد. وقتی این مقدار شیر تمام شد شیر خوار باید از طریق مکیدن و ایجاد تحریک عصبی به ترشح و جریان یافتن شیر کمک نماید. شیرخوار معمولا بدون وقفه شیر نمی خورد، بلکه زمانی کوتاه مکیدن های قوی داشته و در فاصله آنها توقف کوتاهی دارد. در حقیقت این عکس العمل شیر خوار نسبت به وقایعی است که در پستان اتفاق می افتد.

جاری شدن شیر از پستان
در بعضی از مادران به محض اینکه شیر خواران نزدیک پستان قرار می گیرد شیر جاری می شود. (گاهی اوقات حتی اگر مادر در فکر شیردادن هم باشد این اتفاق می افتد) در سایر مادران بعد از اینکه شیر خوار چند لحظه پستان را مکید شیر جاری می شود. مکیدن صحیح باعث انتقال تحریک عصبی به مغز مادرمیشود. اکسی توسین در پستان مادر اثر کرده و باعث راندن شیر بطرف مجاری شیر می شود.

اولین و مهمترین نکته در مورد شیردهی که مادر باید بداند این است که چگونه شیرخوار را به پستان بگذارد تا دچار آسیب و آزردگی نوک پستان نشود. ممکنست مادران وضعیت های مختلفی را برای تغذیه شیر خوار خود انتخاب کنند اما مهمترین موضوع طرز نگهداشتن شیر خوار است. در هر وضعیت، شانه ها و قفسه سینه شیر خوار باید روبروی پستان مادر باشد و بینی او هم سطح نوک پستان. سپس مادر دستش را در امتداد شانه شیر خوار قرار می دهد و سر او را با انگشت شست و چهار انگشت دیگر نگهداشته و اورا بطرف پستانش می آورد. شیر خوار را بطرف پستان آوردن، بهتر از بردن پستان بطرف شیر خوار است.